Οι εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχουν μεγάλη επιτυχία, καθώς είναι άρτιες από όλες τις απόψεις. Μία ακόμα έκθεση, αυτήν τη φορά με ύλη που αφορά στις ίδιες τις Κυκλάδες, πρόκειται να στηθεί στις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων του ισογείου, στα τέλη Νοεμβρίου. Τίτλος της «Κυκλαδική κοινωνία: 5.000 χρόνια πριν»
Συνέχεια ανάγνωσης «ΕΚΘΕΣΗ :Η ζωή πριν από 5.000 χρόνια στις Κυκλάδες»
Οι ανασκαφές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην αρχαία πόλη Τέως στην επαρχία της Σμύρνης στη Μικρά Ασία έφεραν στο φως μια επιγραφή 2200 ετών που πιστεύεται ότι είναι μια ολοκληρωμένη συμφωνία ενοικίασης της εποχής.
Η συμφωνία, η οποία προφανώς γίνεται με έναν εγγυητή και έξι μάρτυρες, μεταξύ των οποίων και
επικεφαλής της πόλης, αναφέρει και επιπλήξεις σε περίπτωση παράνομης χρήσης της γης και των κτηρίων.
Ο καθηγητής Μ. Αντάκ, επικεφαλής του τμήματος Προϊστορικών Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Ακντενίζ, δήλωσε ότι ο Ηρόδοτος δίνει πληροφορίες σχετικά με την αρχαία πόλη Τέως.
[Η Τέως ιδρύθηκε το 1100 π. Χ. από Μινωίτες από τον Ορχομενό, Ίωνες και Βοιωτούς. Η πόλη ανήκε στο Κοινό των Ιώνων (ή Ιωνική Δωδεκάπολη)].
«Η Τέως είναι μία από τις πιο παραγωγικές πόλεις στην Μ.Ασία, όσον αφορά το περιεχόμενο των επιγραφών.
Η διοικητική και περιφερειακή δομή της πόλης μπορεί να γίνει κατανοητή από τις επιγραφές, οι οποίες δίνουν πολύ λεπτομερείς πληροφορίες για την κατοίκηση της πόλης από τους Έλληνες, καθώς και στη ρωμαϊκή περίοδο.
Μεταξύ των επιγραφών, μία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με αρκετά πλούσιο περιεχόμενο. Η συμφωνία έγινε σε μια στήλη 1,5 μέτρων, πυκνογραμμένη σε 58 σειρές δίνει λεπτομέρειες της σύμβασης για την παραχώρηση ενός χώρου που περιλαμβάνει κτήρια, δούλους, ιερό βωμό και καθορίζεται η χρήση του.
Από την πόλη Τέως κατάγονται οι ποιητές Ανακρέων, Αντίμαχος, Επίκουρος, Ναυσιφάνης, Απελλήκων καθώς ο ιστορικός Εκαταίος και αρκετοί σημαντικοί φιλόσοφοι και καλλιτέχνες γνωστοί στην αρχαιότητα.- ΠΗΓΗ/www. mikres-ekdoseis.gr
 |
| Λεπτομέρεια ανακατασκευής υφάσματος (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Η πορφύρα, η κάνναβη και η μόδα: το αρχαιολογικό ύφασμα αποκαλύπτει Η άνθηση του κλάδου της αρχαιολογίας του υφάσματος
Λευκό ασφαλώς, αλλά και κόκκινο, πορφυρό, πράσινο, κίτρινο, γαλαζογκρί, κροκί, μαύρο: αντίθετα από την κοινή πεποίθηση, ο κόσμος της αρχαιότητας δεν ήταν μουντός και μονόχρωμος αλλά πολύχρωμος. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές πληροφορίες που μπορεί να μας δώσει για την Κλασική εποχή ένα και μόνο θραύσμα υφάσματος.
Γιατί απαντήσεις υπάρχουν πλέον και για άλλα ερωτήματα. Όπως, για παράδειγμα, τι περιείχε η
γκαρνταρόμπα των γυναικών και των ανδρών της Μινωικής εποχής ή τι κληροδότησε το αρχαίο ύφασμα στη σύγχρονη μόδα. Αλλά και ποια είναι η σχέση του με την αρχιτεκτονική ή τη θρησκεία.
 |
| Μελέτη υφάσματος στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Τι μπορεί να μας πει το αρχαιολογικό ύφασμα ακόμη; «Καταλαβαίνουμε πόσο καλά γνώριζαν οι πρόγονοί μας το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που τους επέτρεπε να εκμεταλλευτούν τις πρώτες ύλες. Μας πληροφορεί επίσης με ποιο εργαλείο έγινε η ίνα και ποιο χρησιμοποιήθηκε για το ύφασμα, αλλά και να εντοπίσουμε διακοσμητικά στοιχεία, όπως είναι το κέντημα ή τα κρόσσια» λέει η Στέλλα Σπαντιδάκη, αρχαιολόγος και συνδιοργανώτρια της ημερίδας «Έρευνα και προβολή του αρχαιοελληνικού υφάσματος στην Ελλάδα», η οποία πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο, στην Αθήνα.
Ο κλάδος της αρχαιολογίας του υφάσματος, επισημαίνει η Στέλλα Σπαντιδάκη, άρχισε να αναπτύσσεται μόλις στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει τεράστια άνθηση παγκοσμίως. «Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς τομείς της αρχαιολογίας (κεραμική, γλυπτική κ.λπ.), τα αρχαιολογικά υφάσματα είναι ένα τοπίο προς εξερεύνηση που μπορεί ακόμη να μας εκπλήξει» σημειώνει.
Τι εξέπληξε την ίδια; «Πάρα πολλά πράγματα. Ας πούμε, το γεγονός ότι ήταν πάρα πολλοί οι άνδρες στην Κλασική περίοδο που ασχολούνταν με το ύφασμα» απαντά. Και πράγματι: στην Κλασική περίοδο, η υφαντική είναι παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο, αποτελεί μείζονα οικονομική δραστηριότητα και οι άνδρες απασχολούνται σε διάφορα στάδια της κατασκευής, της διακόσμησης και της εμπορίας των υφασμάτων.
Ο πλούτος πληροφοριών είναι ανεξάντλητος. Κι αυτές είναι πληροφορίες που δίνουν στους ειδικούς τα υφάσματα που έχουν διασωθεί, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε ορυκτοποιημένη κατάσταση. Η πορφύρα, για παράδειγμα, το πιο ανθεκτικό απ’ όλα τα χρώματα, παραγόταν από τρία είδη κοχυλιών, ενώ για την παρασκευή ενός και μόνο γραμμαρίου βαφής απαιτούνταν δέκα χιλιάδες οστρακοειδή από αυτά τα τρία είδη. Είχε επομένως τεράστιο κόστος, γεγονός που είχε οδηγήσει στην εφεύρεση υποκατάστατων.
Και ποια υλικά χρησιμοποιούνταν στην ύφανση; «Κι εδώ η ευρηματικότητα των Αρχαίων ήταν ανεξάντλητη. Από μαλλί κατσίκας έως τσουκνίδα. Και φυσικά κάνναβη» απαντά η Στέλλα Σπαντιδάκη. «Θα σας φανεί τουλάχιστον περίεργο εάν πω ότι ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε χάρη στην κάνναβη» λέει από την πλευρά του ο Αργύρης Μουντζούρης, ο οποίος μίλησε για τη χρήση αυτού του φυτού στην αρχαία Ελλάδα και τους λόγους της εξαφάνισής της από τη σύγχρονη ιστοριογραφία στην ημερίδα που διοργάνωσε το Κέντρο Έρευνας και Συντήρησης Αρχαιολογικού Υφάσματος ARTEX.
 |
| Στην Κλασική περίοδο, η υφαντική ήταν παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Όπως εξηγεί, η ευρύτατη χρήση της ίνας από ήμερη κάνναβη οφείλεται στα μοναδικά χαρακτηριστικά του φυτού: τις εξαιρετικά μεγάλης αντοχής μακριές ίνες που παράγει και την ανθεκτικότητά της στο νερό, κάτι που σημαίνει ότι δεν μουχλιάζει. «Πώς φαντάζεστε ότι έφτασαν τα ελληνικά καράβια στη Σικελία χωρίς να διαλυθούν τα πανιά τους από τις αντιξοότητες ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού; Να γιατί κάτι που αρχικά ακούγεται πολύ περίεργο, η συμβολή της κάνναβης στην εξάπλωση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, τελικά δεν είναι και τόσο» αναφέρει. «Ο δρόμος της κάνναβης είναι παλαιότερος ακόμη και από αυτόν του μεταξιού» προσθέτει.
Οι ειδικοί διαθέτουν σήμερα πληροφορίες για το αρχαιολογικό ύφασμα που δίνουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα όχι μόνο για την υφαντική αλλά και για τις αρχαίες κοινωνίες γενικότερα. Όπως λέει η Στέλλα Σπαντιδάκη, «το αρχαιολογικό ύφασμα μας δίνει την ευκαιρία να φωτίσουμε ακόμη περισσότερο αλλά και κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα τον κλασικό κόσμο».www.archaiologia.gr/
 |
| Πραστιό-Μεσόροτσος Τμήμα από νεολιθικό ειδώλιο (φωτ. Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου). |
Η ομάδα διερεύνησε σειρά από αποθέτες
Τη λήξη της ανασκαφικής περιόδου του 2016 της αρχαιολογικής αποστολής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, στη θέση Πραστιό-Μεσόροτσος στην επαρχία Πάφου, ανακοίνωσε το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Οι ανασκαφές διήρκησαν από τις 24 Ιουλίου μέχρι τις 24 Αυγούστου 2016, υπό τη διεύθυνση του δρος Andrew McCarthy, Βοηθού Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Κλασικών Σπουδών και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και Διευθυντή του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κυπριακών Αρχαιολογικών Ερευνών (CAARI). Στο ανασκαφικό πρόγραμμα
συνεργάζονται ειδικοί από διάφορες χώρες όπως και φοιτητές. Πρόκειται για την ένατη ανασκαφική περίοδο στο χώρο ενώ η ομάδα έχει διερευνήσει τέσσερις περιοχές, αποκαλύπτοντας κατάλοιπα που χρονολογούνται στη Νεολιθική, τη Χαλκολιθική, την Πρώιμη και τη Μέση Εποχή του Χαλκού, όπως και στην Ύστερη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο.
Οι αρχαιότερες ενδείξεις χρήσης του χώρου ανάγονται στην Ακεραμική Νεολιθική περίοδο. Κατά το 2016 η ομάδα διερεύνησε σειρά από ρηχούς αποθέτες (λάκκους), πολλοί εκ των οποίων περιείχαν σπασμένα αντικείμενα που είχαν εναποτεθεί με τελετουργικό τρόπο. Ανάμεσά τους και αντικείμενα από πικρόλιθο, λίθινα αγγεία και ανθρώπινα οστά. Ο αρχαιότερος από τους αποθέτες ανήκει στην Ακεραμική Νεολιθική περίοδο, ενώ ο υστερότερος στην Ύστερη Νεολιθική. Κατά το 2016, επίσης, η ομάδα συνέχισε την ανασκαφή αποθετών που χρονολογούνται στην Ύστερη Νεολιθική περίοδο. Στο γέμισμα ενός αποθέτη βρέθηκε τμήμα ανθρωπόμορφου ειδωλίου κατασκευασμένου από άψητο πηλό. Το θραύσμα σώζει χαράξεις που πιθανόν υποδηλώνουν πέντε δάκτυλα ποδιού αλλά και μισή ηβική χώρα, παραπέμποντας στο αριστερό κάτω άκρο γυναικείου ειδωλίου. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των αποθετών αυτών στους οποίους θάβονταν με τελετουργικό τρόπο διάφορα σπασμένα αντικείμενα. Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν τη χρήση του χώρου από την Ακεραμική Νεολιθική μέχρι την Ύστερη Νεολιθική.
Κατά τις προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους, η ομάδα αποκάλυψε σειρά από κυκλικά κτίρια της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού. Τα κτίρια αυτά είναι ασυνήθιστα σε αυτή την περίοδο και φανερώνουν μια συνέχεια με την Ύστερη Χαλκολιθική περίοδο. Περί τα τέλη της Πρώιμης και τις αρχές της Μέσης Εποχής του Χαλκού σημειώνεται μια σημαντική αλλαγή στην αρχιτεκτονική αλλά και στην κοινωνική δομή. Το 2016 συνεχίστηκε η ανασκαφή των καταλοίπων της μετάβασης αυτής από την Πρώιμη στη Μέση Εποχή του Χαλκού. Είναι πλέον φανερό ότι η αρχιτεκτονική της Μέσης Εποχής του Χαλκού βασίστηκε στην υπάρχουσα δομή των κτιρίων της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που συνέβησαν στο χώρο έγιναν με γοργούς ρυθμούς και αλλεπάλληλα και πιθανόν να πρόκειται για προσαρμογές μιας ομάδας ανθρώπων παρά για εμφάνιση νέων κοινωνικών ομάδων στο χώρο. Επίσης, οι φετινές έρευνες αποκάλυψαν ότι οι κάτοικοι της Μέσης Εποχής του Χαλκού άρχισαν να δημιουργούν αναβαθμίδες στη γη τους και να σχεδιάζουν τη διάταξη του χωριού τους με πιο δομημένο και προγραμματισμένο τρόπο. Το φαινόμενο των αναβαθμίδων σημειώνεται σε διάφορα σημεία στη θέση αυτή, με αποκορύφωμα τον μνημειακό τοίχο πλάτους 1,2 μ. Το στοιχείο αυτό φανερώνει μια εξέλιξη στη χρήση και στον έλεγχο του χώρου λίγο προτού αυτός εγκαταλειφθεί στο τέλος της Μέσης Εποχής του Χαλκού.
 |
| Ο δρ Tate Paulette από το Brown University χρησιμοποιεί υπεδάφιο ραντάρ το οποίο παρείχε το Ινστιτούτο Κύπρου |
Το 2016 πραγματοποιήθηκε επίσης γεωφυσική επισκόπηση και συλλογή επιφανειακού υλικού στην ανατολική όχθη του ποταμού Διάριζου, δίπλα από το εγκαταλελειμμένο χωριό Πραστιό. Οι έρευνες αυτές έγιναν σε συνεργασία με το Massachusetts Institute of Technology (MIT), το Brown University και το Ινστιτούτο Κύπρου. Πιστεύεται ότι στο χώρο αυτό βρισκόταν το νεκροταφείο της Μέσης Εποχής του Χαλκού. Διεξήχθη εντατική συλλογή επιφανειακού υλικού και χρησιμοποιήθηκαν υπεδάφιο ραντάρ (Ground Penetrating Radar) και μαγνητομετρία ούτως ώστε να διερευνηθεί η χρήση της γης κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας δείχνουν ότι δεν υπάρχουν εκτεταμένα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αλλά κάποια στοιχεία που μπορούν να ερμηνευθούν ως κοιλώματα τα οποία μπορεί να είναι τάφοι. Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνάρτηση με την παρουσία κεραμικής της Μέσης Εποχής του Χαλκού στηρίζουν την υπόθεση ότι πρόκειται για το νεκροταφείο του οικισμού που βρίσκεται στην απέναντι όχθη του ποταμού.
Κατά την επιφανειακή επισκόπηση της περιοχής έκπληξη προκάλεσε η αριθμητικά μεγάλη παρουσία ελληνιστικής κεραμικής, η οποία δεν ήταν προηγουμένως γνωστή σε αυτή τη θέση. Ανάμεσα στα κεραμικά θραύσματα υπήρχαν και κεραμίδια οροφής της Ελληνιστικής περιόδου, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην περιοχή θα υπήρχαν ελληνιστικά κτίσματα. Είναι γνωστό ότι στην απέναντι όχθη του ποταμού υπήρχε ακμάζων ελληνιστικός οικισμός στη θέση Πραστιό-Λακριές (Περιοχή ΙΙ). Η αποστολή έχει κάνει αναφορά στον οικισμό αυτό σε προηγούμενα χρόνια. Τα νέα αυτά στοιχεία φανερώνουν ότι πολύ πιθανόν ο ελληνιστικός αυτός οικισμός να απλωνόταν και στις δύο όχθες του ποταμού.-/www.archaiologia.gr.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (NAM) γιορτάζει την 150η επέτειό του στις 3 Οκτωβρίου, με μια νέα προσωρινή έκθεση, με τίτλο «Οδύσσεια». Με τον τρόπο αυτό, το μουσείο ελπίζει να δείξει την δική του Οδύσσεια στο να γίνει ένας πολιτιστικός φάρος για τον κόσμο με την πλουσιότερη συλλογή των τεχνουργημάτων από την ελληνική αρχαιότητα. Η Νέα έκθεση του σχεδιάζει να δώσει στους επισκέπτες τη μοναδική ευκαιρία να θαυμάσουν 184 εκθέματα από την συλλογή του, καθώς και έξι από : τρία από το Επιγραφικό Μουσείο της Αθήνας και άλλα τρία από το Μουσείο της Ακρόπολης. Οι επισκέπτες θα δουν επίσης μερικές «εκπλήξεις» στην οθόνη που περιγράφει με λεπτομέρειες τις περιπέτειες των ανθρώπων από τη Νεολιθική εποχή μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή.
Εκτός από την αξία των αντικειμένων , η ομορφιά της οθόνης έχει παρουσιαστεί ως μαρμάρινη όπου καλύπτεται με τις αποχρώσεις του βαθύ μπλε της θάλασσας και με ηχητικά εφέ, καθιστώντας την έκθεση μια σφαιρική εμπειρία. Προσθέστε αυτό στα λόγια που ακούγωνται εκεί από σύγχρονους Έλληνες ποιητές όπως τον Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη και Γιάννη Ρίτσο καθιστώντας την μία συναισθηματικά φορτισμένη έκθεση.
Η ίδια η αφήγηση επικεντρώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες:
(1) Η διαδρομή προσφέρει στοιχεία για την αναζήτηση του ανθρώπου για τις πρώτες ύλες, τις γνώσεις και τις ιδέες. Ο επισκέπτης μπαίνει σε ένα εννοιολογικό πλοίο και να ταξιδεύει μέσα από τους μύθους που συνόδευαν τα θαλάσσια ταξίδια των αρχαίων ανθρώπων δίνοντας μια υπαινικτική μορφή στο περιβάλλον της περιπέτειας και της γνώσης.
(2) Η έννοια της Ιθάκης, εμπνευσμένο από την επάνοδο (Νόστος) του Οδύσσεα είναι αφιερωμένο στις πατρίδες όλων των ανθρώπων. Αυτές οι καθολικές ιδέες και έννοιες που επεξηγούνται από τα έργα που ενσωματώνουν τη συλλογική προσπάθεια των κοινωνιών για τη διασφάλιση της ανάπτυξης και της ευημερίας, καθώς και την ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης να αψηφούν φθαρτότητα της.
(3) Η έξοδος εμφανίζεται μέσα από τις αρχαίες δημιουργίες που οριοθετούν συμβολικά μεγάλα επιτεύγματα που καλούν τον σύγχρονο επισκέπτη να πάρει τη σκυτάλη και να συνεχίσει τη δημιουργικότητα.
Η μουσική για την έκθεση είναι ευγενική προσφορά του συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου από τα έργα του «Ιθάκη» και «ΦΩΝΕΣ – “VOICES – Dream in an Οpen Place.”
Το Ίδρυμα Ευγενίδου προσφέρεται τον εξοπλισμό και την εφαρμογή του έναστρου ουρανού όπου ο Οδυσσέας κοιτάζει για να βρει την επιστροφή του στο Ιθάκη από το νησί της Καλυψώς, ενώ το Εθνικό Θέατρο προσφέρει το θεατρικό κοστούμι του «Οιδίποδα του βασιλιά.» Και οι δύο από αυτές τις προσφορές συμβάλλουν στην ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη στα αντίστοιχα τμήματα της έκθεσης. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσφέρει μια γενναιόδωρη δωρεά για την οθόνη.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, μια δημοσίευση του ΤΑΠ. Ο όγκος αυτός για την επέτειο περιλαμβάνει κείμενα που παρουσιάζουν τη διαχρονική πορεία και την άσκηση των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν στον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και τα αποτελέσματα της διεθνούς έρευνας έργα που σήμερα διεξάγονται με επίκεντρο σημαντικές αρχαιότητες ,είναι οι συλλογές του Μουσείου, με όλη αυτή την πλούσια εικονογράφηση. Ο Επίλογος είναι αφιερωμένος στην 150 χρόνων μακρά ιστορία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και εμπλουτίζεται με κείμενα για την επιστημονική, εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά του.
Τα εγκαίνια της έκθεσης έχει προγραμματιστεί για Δευτέρα 3 Οκτώβρη 2016, μια ιδιαίτερα συμβολική ημερομηνία, δεδομένου ότι ήταν σε μια άλλη Δευτέρα, πριν από 150 χρόνια, ότι ο θεμέλιος λίθος του πρώτου Εθνικού Μουσείου στη χώρα που από τον βασιλιά Γεώργιο Α ‘ , με την παρουσία του ολόκληρη την ομάδα των υπουργών και των πολιτικών, θρησκευτικών, στρατιωτικών και δημοτικές αρχές.
Τα επίσημα εγκαίνια είναι την Δευτέρα 3 Οκτωβρίου σε μια πρόσκληση-μόνο γεγονός. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει την εκδήλωση με την παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου θα απαγγείλει ποίημα Ιθάκη του Καβάφη.
Η ιστορία της ελληνικής Πλεύσεως στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο παρουσιάζεται μέσα από περίπου σαράντα χειροποίητα ξύλινα ομοιώματα ελληνικών πλοίων (0,60 μ. έως 1,50 μ.), κατασκευασμένα με παραδοσιακό τρόπο και με γνήσια αυθεντικά υλικά, τα οποία χρονολογούνται από την προϊστορική αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Δημιουργός των εκθεμάτων είναι ο Μηχανολόγος-Μηχανικός M. Sc., Μικροναυπηγός Δημήτρης Μάρας, ο οποίος έχει εντρυφήσει στη μελέτη της ναυπηγικής ιστορίας του ελλαδικού χώρου, αλλά και στην κατασκευή μικρογραφικών ομοιωμάτων πλοίων.
Στην έκθεση συμμετέχει και η ζωγράφος-χαράκτρια Μαίρη Σχοινά, με επιλεγμένα έργα της από τις ενότητες «Αιγαιίς» (Αρχαίες Ελληνικές Γραφές), «Ωδές Αιγαίου» και «Ωδές Αιγαίου τιμούν τους Πανάρχαιους Θησαυρούς των Αντικυθήρων», εμπνευσμένα από τη θάλασσα του Αιγαίου.
Επιπλέον, θα παρουσιαστούν όργανα ναυσιπλοΐας, αλλά και ένα ομοίωμα σε φυσικό μέγεθος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
Στις διαδραστικές ξεναγήσεις ειδικότερα, οι επισκέπτες θα μπορούν να πειραματιστούν με όλες τις γνωστές, σύμφωνα με τις διεθνείς έρευνες, λειτουργίες του πάνω σε ένα ειδικά κατασκευασμένο μοντέλο (επιστημονικός σύμβουλος: Ξενοφών Δ. Μουσάς, Αστρονόμος, καθηγητής Φυσικής Διαστήματος ΕΚΠΑ, τ. Διευθυντής Εργαστηρίου Αστροφυσικής & Αστεροσκοπείου ΕΚΠΑ, κατασκευαστής: Διονύσης Γ. Κριάρης, Μαθηματικός-Κατασκευαστής ομοιωμάτων αρχαίων οργάνων).
Η Πλεύσις πλαισιώνεται από πλούσιο εποπτικό υλικό, χάρτες, βιντεοπροβολές, σχεδιαστικές επεξηγηματικές αναπαραστάσεις του αρχαιολόγου Γιάννη Νάκα και κατάλογο των εκθεμάτων, ενώ θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις καθώς και ειδικές οργανωμένες επισκέψεις για σχολικές ομάδες, έτσι ώστε οι μαθητές να μυηθούν με εύληπτο και κατανοητό τρόπο στην πλούσια ιστορία της ελληνικής ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας.
Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιάσει με εύληπτο και κατανοητό τρόπο στους επισκέπτες, την ιστορία της ελληνικής ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας, καθιστώντας τους κοινωνούς σε ένα νοητό ταξίδι στο χρόνο και αναδεικνύοντας το διαχρονικό, στενό δεσμό των Ελλήνων με τη θάλασσα.
Επίσης στην δημιουργία της έκθεσης μετειχαν το Ναυτικό Μουσείο Λιτόχωρου με δανεισμό πέντε οργάνων ναυσιπλοΐας, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού και το Ινστιτούτο Έρευνας της Αρχαίας Ναυπηγικής και Τεχνολογίας «ΝΑΥΔΟΜΟΣ» με οπτικοακουστικό υλικό˙ το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Νομισματικό και Επιγραφικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, το Αρχαιολογικό Μουσείου Αταλάντης και το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου για την παραχώρηση φωτογραφιών επιλεγμένων αντικειμένων από τις συλλογές τους.
Στο Μουσείο Ηρακλειδών Απ. Παύλου 37, Θησείο. Η έκθεση θα διαρκέσει έως 28 Μαιου 2017
 |
| Νότια μετόπη του Παρθενώνα που απεικονίζει πάλη Κενταύρου με Λαπίθη. Βρετανικό Μουσείο. |
Στο Μουσείο της Ακρόπολης
Νέα στοιχεία από τα αρχεία του Λόρδου Έλγιν, ο τρόπος που τεμαχίστηκε η ζωφόρος του Παρθενώνα, τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και τα προβλήματα αντικατάστασής τους, το ναυάγιο του Μέντορα και η έρευνα στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινουπόλης, ήταν μερικά από τα θέματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «Τα γλυπτά του Παρθενώνος: 200 χρόνια από την ιδιοποίησή τους από το Βρετανικό Μουσείο», το οποίο
πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου 2016.
Το συνέδριο διοργάνωσε ο «Σύλλογος των Αθηναίων» στο Μουσείο Ακρόπολης, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την ιδιοποίησή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Συμμετείχαν διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι, αναστηλωτές-μηχανικοί και έγκριτοι νομικοί, οι οποίοι παρουσίασαν τα αποτελέσματα των νεότερων ερευνών και των τελευταίων εξελίξεων για τα γλυπτά, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 14 Εθνικές Επιτροπές χωρών που υποστηρίζουν την επιστροφή τους. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν οι νομικές πτυχές του θέματος.
Π. Παυλόπουλος:«Επιβάλλεται η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα»
Τη μοναδικότητα του Παρθενώνα ως μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και την ανάγκη επαναπατρισμού των Γλυπτών του, προκειμένου να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι η επιστροφή των Γλυπτών, ειδικά του Παρθενώνα, επιβάλλεται γιατί: «Χωρίς τα γλυπτά αυτά, ο Παρθενώνας, βαριά λαβωμένος από μίαν ιερόσυλη πράξη βανδαλισμού και λεηλασίας, που καλύπτεται εδώ και πάνω από δυο αιώνες από τη λεοντή μιας δήθεν «αρχαιολατρίας», η οποία πλήττει ευθέως την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, δεν μπορεί να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο, αειθαλές και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί».
Ως προς την παγκόσμιας πολιτισμικής εμβέλειας μοναδικότητα του Παρθενώνα και των Μνημείων του, σημείωσε ότι δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς επί μακρόν και έκανε λόγο για μια αυταπόδεικτη αλήθεια, η οποία εδράζεται σε ακλόνητα τεκμήρια.
Νέα επιστημονικά δεδομένα
«Θα συνεχίσω τις ανασκαφές με την πιο μεγάλη θέρμη στο Ναό της Αθηνάς και θα συνεχίσω να πριονίζω τα ανάγλυφα. Είναι μία εργασία που απαιτεί χρόνο … Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να έχουμε το σύνολο της Πανδρόσου εγώ δεν απελπίζομαι για μία από τις Καρυάτιδες».
Το παραπάνω απόσπασμα (με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 1802) από τις επιστολές που έστειλε στον εργοδότη του Έλγιν ο Ιταλός ζωγράφος Τζοβάνι Μπατίτσα Λουζιέρι, ο άνθρωπος που συνέβαλε καταλυτικά στην άνευ προηγουμένου βίαιη απόσπαση των Γλυπτών του Παρθενώνα –και όχι μόνο–, ήταν μέρος όσων ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Τατιάνα Πούλου, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, που ερεύνησε το αδημοσίευτο σήμερα Αρχείο Έλγιν. Όσα ακόμα ακούστηκαν, ίσως για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό από τότε που γράφτηκαν, προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον, αλλά και αποτροπιασμό:
«Ελπίζω να μην μου δημιουργήσουν καμία δυσκολία για να συνεχίσω την ανασκαφή στο Ναό της Αθηνάς και να μπορέσω να πάρω στην κατοχή μου όλα τα τμήματα γλυπτών που θα βρω. Ο κύριος Χαντ έγραψε στην Εξοχότητά σας για λογαριασμό μου να προσκομίσετε στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο, διαφόρων μεγεθών το συντομότερο δυνατό. Μου χρειάζονται τρία ή τέσσερα, 20 πόδια μακριά, ώστε να κόψω ένα μεγάλο ανάγλυφο, το οποίο δεν μπορεί να μετακινηθεί, χωρίς να μειώσουμε το βάρος του» (20 Σεπτεμβρίου 1801).
«Κάνω ό, τι μπορώ για να αυξήσω τη συλλογή σας, Μιλόρδε. Πήρα την άδεια του Δισδάρη να κατεβάσω ένα δωρικό κιονόκρανο από τον Παρθενώνα, αλλά πρέπει να το πριονίσω στα δύο, αν το άλλο είναι αρκετά μεγάλο, αυτό είναι τεράστιο. Οι πόρτες του κάστρου δεν είναι τόσο μεγάλες για να μπορέσει να περάσει» (4 Οκτωβρίου 1802). Ο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι είχε προσληφθεί από τον Έλγιν μαζί με άλλους καλλιτέχνες από την Ιταλία για να κάνουν εκμαγεία και να προετοιμάσουν λεπτομερή αρχιτεκτονικά σχέδια. Τα όσα διαδραματίστηκαν τα έτη 1801-1804, με πρωταγωνιστή τον Ιταλό ζωγράφο, έγιναν μέρος μιας πολύ σημαντικής ανακοίνωσης που κέρδισε τις εντυπώσεις.
Εξίσου ενδιαφέρουσες όμως ήταν και οι υπόλοιπες ομιλίες, όπως αυτή της Μαρίας Ιωαννίδου, πολιτικού μηχανικού και επίτιμης διευθύντριας της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ), η οποία αναφέρθηκε σε ένα θέμα που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό: Στα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων της Ακρόπολης (Παρθενώνα, Ερέχθειο, Αθηνά Νίκη), που επίσης λεηλατήθηκαν από τον Έλγιν την περίοδο 1801-1804 και σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. «Οι αναστηλώσεις των μνημείων από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) αποτέλεσαν ιδανική χρονική συγκυρία για την επιστροφή και επαναφορά στα μνημεία των αυθεντικών μελών. Ήταν μια ευκαιρία η οποία δυστυχώς παρέμεινε ανεκμετάλλευτη», ανέφερε η κα Ιωαννίδου, συμπληρώνοντας ότι παρά τις κατά εποχές προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, το αίτημα επιστροφής των αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων δεν είχε θετική ανταπόκριση. «Ίσως επειδή συνδεόταν από βρετανικής πλευράς με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα: Ενδεχομένως η υποχώρηση στα αρχιτεκτονικά μέλη θα οδηγούσε σε ανάλογη υποχώρηση στα γλυπτά. Ωστόσο, η τοποθέτηση των αντιγράφων τους στις θέσεις των αυθεντικών μελών –όπου αυτό έχει γίνει– δεν αποτελεί οριστική αποδοχή της παραμονής τους στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς το θέμα παραμένει ανοικτό και επίκαιρο», σημείωσε η ομιλήτρια.
Οι περιπέτειες των γλυπτών, όμως, δεν τελείωσαν με τη βίαιη απόσπασή τους. Το ναυάγιο του «Μέντωρ» το 1802 στα Κύθηρα, του πλοίου του Έλγιν με φορτίο ένα μέρος από τα αριστουργήματα του Ιερού Βράχου, ήταν το θέμα της ομιλίας του Δημήτριου Κουρκουμέλη, αρχαιολόγου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ). Τα εν λόγω μάρμαρα ανελκύστηκαν ως το 1804, ωστόσο φήμες για εμφάνισή τους στην περιοχή του ναυαγίου οδήγησαν σε ποικίλες έρευνες, όπως εκείνες του 1875, του 1980 και του 2009.
Μεταξύ 2011 και 2015 διενεργήθηκε από την ΕΕΑ (υπό τον κ. Κουρκουμέλη) υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα και ανασκαφή στο ναυάγιο, με αποτελέσματα που, αν και δεν σχετίζονται με τα αρχαία γλυπτά, δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητα: Μεταξύ άλλων, βρέθηκαν όργανα ναυσιπλοΐας και εξαρτήματα του πλοίου, οβίδες, πιστόλια, μολύβδινα βόλια, διακοσμητικά και αντικείμενα διαβίωσης επί του πλοίου, προσωπικά αντικείμενα των επιβατών, νομίσματα οθωμανικά και ορισμένα δυτικοευρωπαϊκά.
Επίσης, 11 σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα (στο πλαίσιο της συλλεκτικής μανίας της εποχής), αρχαία νομίσματα, ένα μαρμάρινο μικρό αγγείο, ίσως αιγυπτιακό, ένας μαρμάρινος διακοσμητικός οφθαλμός, ένα θραύσμα ανάγλυφου σκύθου, τέσσερις ενσφράγιστες λαβές ροδιακών οξυπύθμενων εμπορικών αμφορέων (η μία με το όνομα του Παυσανία, που πιθανόν σχετίζεται με τον ομώνυμο άρχοντα της Ρόδου τον 2ο αι. π.Χ.), καθώς και δύο θραύσματα από αιγυπτιακά αγάλματα, μάλλον από την Αλεξάνδρεια, που πιθανόν μεταφέρονταν ως έρμα στο πλοίο – κατά την πρακτική της εποχής. Πρόκειται για το θραύσμα ενός φαραωνικού αγάλματος της 18ης δυναστείας κι ένα μικρότερο μιας ανάγλυφης στήλης, πιθανόν αφιερωμένης στο θεό Ρα, που ανήκει στην Πτολεμαϊκή περίοδο.
Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι στη σύληση του Παρθενώνα στα χρόνια που ακολούθησαν; Στο θέμα αναφέρθηκε ο Ελευθέριος Σκιαδάς, διευθυντής της εφημερίδας «Εστία» και πρόεδρος του «Συλλόγου των Αθηναίων» στην ομιλία του με τίτλο «Τα Σεβάσματα των Αθηναίων κατά τον 19ο αιώνα».
«Οι πηγές αποκαλύπτουν πως ο πρώτος που αντέδρασε στη λεηλασία του λόρδου Έλγιν ήταν ο «Διδάσκαλος των Αθηναίων» Ιωάννης Βασιλείου Μπενιζέλος (περ. 1730-1807), που διηύθυνε περίπου τρεις δεκαετίες την περίφημη «Σχολή Ντέκα» και είναι ο γνωστός συγγραφέας της Ιστορίας των Αθηνών. Ο ισχυρός λόγος του ακούσθηκε, φθάνοντας μέχρι τον Έλγιν, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα, το 1803.
Ο Ι. Μπενιζέλος διαμαρτυρήθηκε εγγράφως προς τον Βρετανό Αγγλικανό ιερέα και έμπορο αρχαιοτήτων Φίλιπ Χαντ (1772-1838) που συμμετείχε στην κουστωδία του λόρδου», σημείωσε ο κ. Σκιαδάς για να συνεχίσει, μεταξύ άλλων, με την άγνωστη εν πολλοίς πληροφορία ότι τη δεκαετία του 1880 υπήρξε Ψήφισμα του Δήμου Αθηναίων περί επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Τέλος, στη συζήτηση που ακολούθησε μικρή παρέμβαση έκανε και ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «σήμερα το νέο Μουσείο Ακρόπολης παρέχει τις μεγαλύτερες εγγυήσεις και πως όλη αυτή η προσπάθεια που άρχισε από τον λόρδο Μπάιρον και συνεχίζεται ως σήμερα είναι δικαιότατη και σίγουρα κάποια στιγμή θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα».-/www.archaiologia.gr/
Συνέχεια ανάγνωσης «Γλυπτά του Παρθενώνα: Νέα επιστημονικά δεδομένα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο»
 |
| Από την υποβρύχια έρευνα καταγράφηκαν κτηριακές κατασκευές άγνωστες μέχρι σήμερα καθώς και δομικό υλικό καθ’ όλο σχεδόν το μήκος της δυτικής ακτογραμμής. |
Υποβρύχια έρευνα στη δυτική ακτή της Δήλου
Στο διάστημα 5 έως 15 Σεπτεμβρίου 2016 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεργατική υποβρύχια έρευνα στη Δήλο με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών (EFA), υπό τη Διεύθυνση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (EAA). Επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας από πλευράς της ΕΕΑ ήταν η καταδυόμενη αρχιτέκτονας Αικ. Ταγωνίδου και από πλευράς EFA ο δρ J.-Ch. Moretti.
Η υποβρύχια έρευνα αφορούσε στη χαρτογράφηση-αποτύπωση των βυθισμένων αρχαιολογικών καταλοίπων της δυτικής ακτής της Δήλου και την ενσωμάτωση των κτηριακών αποτυπώσεων και δεδομένων της στο σύστημα (SIG) της Γαλλικής Σχολής Αθηνών για τη Δήλο.
 |
| Στη διάρκεια της έρευνας εντοπίστηκαν κτηριακά κατάλοιπα, καθώς και είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών. |
Από την υποβρύχια έρευνα καταγράφηκαν κτηριακές κατασκευές άγνωστες μέχρι σήμερα καθώς και δομικό υλικό καθ’ όλο σχεδόν το μήκος της δυτικής ακτογραμμής. Σημαντική είναι η ανακάλυψη ισχυρής κατασκευής πλάτους 4 μ. που πλαισιώνει την ακτή και τον γνωστό μέχρι σήμερα προβλήτα (môle), καθώς και εκτεταμένου αναχώματος βαθύτερα μέσα στη θάλασσα, γεγονός που αλλάζει τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα της αρχαίας τοπογραφίας στο νησί.
Βορειότερα των κατασκευών αυτών εντοπίστηκε μια συστάδα μεγάλου μεγέθους ογκολίθων από ντόπιο γρανίτη, τοποθετημένη με σκοπό την προστασία της παράκτιας ζώνης από τη θαλάσσια διάβρωση. Ακόμα βορειότερα εντοπίζονται κτηριακά κατάλοιπα, καθώς και είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών.
 |
| Τμήμα του φορτίου του ναυαγίου σώζεται κάτω από τον αμμώδη πυθμένα. |
Κατά τη διάρκεια των ερευνών εντοπίστηκε επίσης ναυάγιο υστεροελληνιστικών-ρωμαϊκών χρόνων. Σημαντικό τμήμα του φορτίου του διασώζεται κάτω από τον αμμώδη πυθμένα (ακέραιοι αμφορείς διαφόρων τύπων, μικρότερα αντικείμενα και χρηστικά είδη).
Εν κατακλείδι από τα νέα δεδομένα της υποβρύχιας έρευνας προκύπτει ότι μεγάλο μέρος των λιμενικών εγκαταστάσεων που εξασφάλιζαν παντοιοτρόπως την προστασία του νησιού καθώς και μεγάλο τμήμα σημαντικών κτηρίων δεν ήταν μέχρι σήμερα γνωστά. Το όφελος της έρευνας αυτής είναι μεγάλο, επειδή όλα τα παραπάνω κατάλοιπα θα ενταχθούν στον αρχαιολογικό Άτλαντα της Δήλου.-http://www.archaiologia.gr/
 |
| Όστρακα διακοσμημένων αγγείων από την περιοχή της Φαρκαδόνας. |
Σημαντικά στοιχεία στο φως
«Πρόκειται για έναν οικισμό ο οποίος κατοικείται για 2.000 χρόνια, ο οποίος κατά περιόδους συρρικνώνεται ή και μετακινείται ελάχιστα. Δεν παρατηρήθηκαν βίαιες αλλαγές όπως φωτιά ή κάτι παρόμοιο το οποίο θα ήταν ένδειξη οποιασδήποτε βίαιης αλλαγής. Παρατηρείται εμπορική δραστηριότητα. Αυτό συνάγεται από την εισηγμένη κεραμική, κυρίως από τη Νότια Ελλάδα, και ιδιαίτερα από την Αργολίδα. Σημαντικό είναι και το τμήμα επίπεδου ειδωλίου με σανιδόσχημο σώμα, το οποίο θυμίζει ανενεργό κυπριακό ειδώλιο. Μας προτρέπει να σκεφτούμε συναλλαγές ακόμη και με την Κύπρο. Και τέλος οι μίτρες χύτευσης μετάλλων είναι απόδειξη συναλλαγών με περιοχές οι οποίες παράγουν μέταλλα».
Αυτά επισημαίνει η αρχαιολόγος, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καρδίτσας, Μαρία Βαϊοπούλου, για τον οικισμό στη θέση «Ασβεσταριά» Πετρωτού, στο δήμο Φαρκαδόνας. Τα στοιχεία αυτά παρουσίασε σε πρόσφατη εκδήλωση.
Γιατί είναι σημαντικός ο οικισμός; Απαντώντας σε αυτό το ερώτημα η αρχαιολόγος τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2000 οι ανασκαφικές έρευνες όσον αφορά την Εποχή του Χαλκού και δη την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στη δυτική Θεσσαλία ήταν ελάχιστες. Παρεπόμενο αυτού είναι οι ελλιπείς γνώσεις μας για αυτή την περίοδο στην περιοχή.
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών ερευνών στον οικισμό στη θέση «Ασβεσταριά» Πετρωτού, ήρθαν στο φως επάλληλες φάσεις κατοίκησης οι οποίες καλύπτουν την περίοδο από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (ΠΕΧ) έως και το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (ΥΕΧ). Η μελέτη της κεραμικής καθώς και των υπόλοιπων τέχνεργων του υλικού πολιτισμού που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής έρευνας θα βοηθήσει να απαντηθούν πολλά από τα ερωτήματα που τίθενται για την περίοδο αυτή και αφορούν στη δυτική Θεσσαλία.
Οι πρώτες παρατηρήσεις μας, σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Βαϊοπούλου, οδηγούν στην υπόθεση μιας ήπιας μετάβασης από τη Μέση Εποχή του Χαλκού στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Όσον αφορά δε την τυπολογία της κεραμικής και των ειδωλίων της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, αυτή είναι πανομοιότυπη με την τυπολογία της κεραμικής η οποία συναντάται κατά την ίδια χρονική περίοδο στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, τόσο όσον αφορά τα σχήματα όσο και το διάκοσμο.
Η στρωματογραφική μελέτη της κεραμικής θα βοηθήσει στη σύνταξη ενός χρονολογικού πίνακα που θα αφορά στη θεσσαλική κεραμική της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στη Θεσσαλία.-http://www.archaiologia.gr
 |
| Άποψη των τειχών της Ακρόπολης |
Υπήρχε όμως και παλαιότερο τείχος, το μυκηναϊκό ή πελασγικό, το οποίο δεν είναι σήμερα ορατό, καθώς σε αυτό «πάτησαν» το Θεμιστόκλειο και το Κιμώνειο.
Ούτε και το Θεμιστόκλειο, το κλασικό τείχος στη βόρεια πλευρά, το βλέπουμε σήμερα. Οι επισκευές των Οθωμανών μέχρι και τον 18ο αιώνα έχουν δημιουργήσει μια «μάσκα» που το κρύβει.
Πολλές έγιναν με θραυσμένα μάρμαρα του Παρθενώνα, που είχαν τιναχτεί με την έκρηξη Μοροζίνι και ακολούθως κατακερματίστηκαν. Η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) και η Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ) πρότειναν σε τμήμα πέντε μέτρων, βορείως των Προπυλαίων, να αναδειχθεί η θεμιστόκλεια φάση.
Η πρόταση είχε υιοθετηθεί και από τον Χαράλαμπο Μπούρα. Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν η τελευταία που είχε καταθέσει, λίγο καιρό πριν από τον θάνατό του. Το ζήτημα συζητήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο θα προβεί σε αυτοψία. Θα γίνει συζήτηση και με τις βυζαντινές διευθύνσεις.
Σε άλλο σημείο, στην αυλή του Ερεχθείου, όπου υπήρξαν και επεμβάσεις από τον Νικόλαο Μπαλάνο με σίδερα, που σήμερα έχουν σκουριάσει, και με τσιμέντα, και όπου λόγω αποφράξεων υπήρχε υγρασία, θα γίνει παρέμβαση στις άνω στρώσεις του τείχους.
Η μελέτη παρουσιάστηκε από τους Κωνσταντίνο Μαμαλούγκα, Διονυσία Μιχαλοπούλου και Ανθή Χατζήπαππα και προβλέπει αποξήλωση μόνο των στρώσεων που έχουν πρόβλημα με ρηγματώσεις, κενά και καταπτώσεις.
Οι Πέρσες
Αθικτες θα μείνουν οι παρακάτω, που περιλαμβάνουν αρχιτεκτονικά μέλη από ιερά τα οποία είχαν καταστρέψει οι Πέρσες: μάρμαρα της κρηπίδας του κατεστραμμένου προ-Παρθενώνα, 26 μαρμάρινους ημιτελείς αρράβδωτους σπονδύλους, πώρινα κιονόκρανα του «αρχαίου ναού» και μέλη του θριγκού (επιστύλια, τρίγλυφα, μετόπες και γείσα).
Η διευθύντρια της ΥΣΜΑ, Βάσω Ελευθερίου, σημείωσε πως θα απαιτηθούν δύο με τρία χρόνια. Στο μεσοδιάστημα η ΕΣΜΑ και η ΥΣΜΑ θα προετοιμάσουν και άλλες μελέτες για το τείχος.-Αγγελική Κώττη
ΚΑΣ: «Πράσινο» για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης
Μελέτες για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης, που πρέπει να συντηρηθούν για λόγους στατικότητας και ασφάλειας, εγκρίθηκαν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Μια από αυτές τις περιοχές βρίσκεται βορειανατολικά της βόρειας πρόστασης του Ερεχθείου, όπου σώζονται σημαντικές μαρτυρίες: Αρχιτεκτονικά μέλη από τον αρχαϊκό ναό και τον προ-Παρθενώνα, όπως η σειρά των αράβδωτων σπονδύλων, τα οποία ενσωματώθηκαν κατά τη Θεμιστόκλεια οχύρωση και είναι σήμερα ορατά από απόσταση, το στηθαίο (πάνω μέρος) του κλασικού τείχους (της εποχής του Θεμιστοκλή) σε πλήρες ύψος, καθώς και λαξεύματα στην εσωτερική πλευρά, τα οποία αποτελούν τεκμήρια για την αυλή του Ερεχθείου (από την οποία δεν σώζονται παρά μόνο ίχνη της, όπως η πώρινη θεμελίωσή της).
Η περιοχή πάσχει κυρίως από διαβρώσεις και οξειδώσεις που δημιουργήθηκαν από τα σιδερένια στοιχεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τις αποκαταστάσεις του Ν. Μπαλάνου, όπως συνδετήρες και λάμες στους οριζοντίους αρμούς, ενώ τα τσιμεντοκονιάματα για τη συγκράτηση των διαβρωμένων μελών επιδείνωσαν την κατάσταση. Οι προτάσεις που πήραν το «πράσινο φως» αποσκοπούν στην αποκατάσταση της περιοχής, στην εξασφάλιση της στατικής επάρκειας και στην αισθητική αναβάθμισή της.
Ωστόσο, μια άλλη περιοχή του βορείου τείχους, προς το δυτικό άκρο, κοντά στα Προπύλαια, δημιούργησε μεγάλη συζήτηση μεταξύ των μελών του ΚΑΣ. Κι αυτό γιατί η μελέτη προέβλεπε την καθαίρεση τμήματος του τείχους, που έγινε τον 15ο αιώνα, με σκοπό την αποκάλυψη μέρους της κλασικής οχύρωσης, η οποία όμως διασώζεται μόνον εσωτερικά, καθώς το μέτωπό της έχει καταστραφεί σε βάθος τουλάχιστον 1-2 μ. Η μελέτη πρότεινε να ξηλωθεί το μεσαιωνικό αυτό τμήμα, να αποκαλυφθεί το κλασικό και να συμπληρωθεί με νέο υλικό.
Η πρόταση προκάλεσε την παρέμβαση του προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, που, μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε μη αναστρέψιμη την επέμβαση, αναφέροντας ότι και το μεσαιωνικό τμήμα είναι αρχαίο, ενώ η μελέτη προτείνει την ανακατασκευή ενός «τείχους του 21ου αιώνα», με νέο υλικό και χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τον τρόπο δόμησής του. Εξάλλου, όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, η Θεμιστόκλεια φάση του τείχους σώζεται περιμετρικά σε διάφορα σημεία, ενώ μια από τις παρατηρήσεις που έγιναν ήταν να συμπληρωθούν και να συντηρηθούν μόνον οι κάτω οκτώ σειρές της κλασικής περιόδου που σώζονται στο συγκεκριμένο τμήμα, ενώ οι μεσαιωνικές να παραμείνουν ως έχουν.
«Η Αθήνα ήταν από τις σημαντικότερες μεσαιωνικές πόλεις του κόσμου και δεν μας έχει μείνει τίποτα. Ό,τι ίχνη υπάρχουν βρίσκονται στα τείχη. Αν τα ξηλώσουμε και από εκεί θα είναι έγκλημα», τόνισε ο κ. Αθανασούλης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνοντας ότι είναι υπέρ των μεγάλων αναστηλώσεων, αλλά είναι διαφορετικό όταν κατεδαφίζεις και φτιάχνεις κάτι καινούργιο. Το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητη την αυτοψία των μελών του στο επίμαχο σημείο και την επαναφορά του θέματος με τη συνεισήγηση των αρμοδίων διευθύνσεων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων. Για όλα τα παραπάνω υπήρξε ομόφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ.www.ethnos.gr/
Hellinon's Blog 