Οι εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης έχουν μεγάλη επιτυχία, καθώς είναι άρτιες από όλες τις απόψεις. Μία ακόμα έκθεση, αυτήν τη φορά με ύλη που αφορά στις ίδιες τις Κυκλάδες, πρόκειται να στηθεί στις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων του ισογείου, στα τέλη Νοεμβρίου. Τίτλος της «Κυκλαδική κοινωνία: 5.000 χρόνια πριν»
Συνέχεια ανάγνωσης «ΕΚΘΕΣΗ :Η ζωή πριν από 5.000 χρόνια στις Κυκλάδες»
Οι ανασκαφές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην αρχαία πόλη Τέως στην επαρχία της Σμύρνης στη Μικρά Ασία έφεραν στο φως μια επιγραφή 2200 ετών που πιστεύεται ότι είναι μια ολοκληρωμένη συμφωνία ενοικίασης της εποχής.
Η συμφωνία, η οποία προφανώς γίνεται με έναν εγγυητή και έξι μάρτυρες, μεταξύ των οποίων και
επικεφαλής της πόλης, αναφέρει και επιπλήξεις σε περίπτωση παράνομης χρήσης της γης και των κτηρίων.
Ο καθηγητής Μ. Αντάκ, επικεφαλής του τμήματος Προϊστορικών Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Ακντενίζ, δήλωσε ότι ο Ηρόδοτος δίνει πληροφορίες σχετικά με την αρχαία πόλη Τέως.
[Η Τέως ιδρύθηκε το 1100 π. Χ. από Μινωίτες από τον Ορχομενό, Ίωνες και Βοιωτούς. Η πόλη ανήκε στο Κοινό των Ιώνων (ή Ιωνική Δωδεκάπολη)].
«Η Τέως είναι μία από τις πιο παραγωγικές πόλεις στην Μ.Ασία, όσον αφορά το περιεχόμενο των επιγραφών.
Η διοικητική και περιφερειακή δομή της πόλης μπορεί να γίνει κατανοητή από τις επιγραφές, οι οποίες δίνουν πολύ λεπτομερείς πληροφορίες για την κατοίκηση της πόλης από τους Έλληνες, καθώς και στη ρωμαϊκή περίοδο.
Μεταξύ των επιγραφών, μία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με αρκετά πλούσιο περιεχόμενο. Η συμφωνία έγινε σε μια στήλη 1,5 μέτρων, πυκνογραμμένη σε 58 σειρές δίνει λεπτομέρειες της σύμβασης για την παραχώρηση ενός χώρου που περιλαμβάνει κτήρια, δούλους, ιερό βωμό και καθορίζεται η χρήση του.
Από την πόλη Τέως κατάγονται οι ποιητές Ανακρέων, Αντίμαχος, Επίκουρος, Ναυσιφάνης, Απελλήκων καθώς ο ιστορικός Εκαταίος και αρκετοί σημαντικοί φιλόσοφοι και καλλιτέχνες γνωστοί στην αρχαιότητα.- ΠΗΓΗ/www. mikres-ekdoseis.gr
 |
| Λεπτομέρεια ανακατασκευής υφάσματος (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Η πορφύρα, η κάνναβη και η μόδα: το αρχαιολογικό ύφασμα αποκαλύπτει Η άνθηση του κλάδου της αρχαιολογίας του υφάσματος
Λευκό ασφαλώς, αλλά και κόκκινο, πορφυρό, πράσινο, κίτρινο, γαλαζογκρί, κροκί, μαύρο: αντίθετα από την κοινή πεποίθηση, ο κόσμος της αρχαιότητας δεν ήταν μουντός και μονόχρωμος αλλά πολύχρωμος. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές πληροφορίες που μπορεί να μας δώσει για την Κλασική εποχή ένα και μόνο θραύσμα υφάσματος.
Γιατί απαντήσεις υπάρχουν πλέον και για άλλα ερωτήματα. Όπως, για παράδειγμα, τι περιείχε η
γκαρνταρόμπα των γυναικών και των ανδρών της Μινωικής εποχής ή τι κληροδότησε το αρχαίο ύφασμα στη σύγχρονη μόδα. Αλλά και ποια είναι η σχέση του με την αρχιτεκτονική ή τη θρησκεία.
 |
| Μελέτη υφάσματος στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Τι μπορεί να μας πει το αρχαιολογικό ύφασμα ακόμη; «Καταλαβαίνουμε πόσο καλά γνώριζαν οι πρόγονοί μας το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που τους επέτρεπε να εκμεταλλευτούν τις πρώτες ύλες. Μας πληροφορεί επίσης με ποιο εργαλείο έγινε η ίνα και ποιο χρησιμοποιήθηκε για το ύφασμα, αλλά και να εντοπίσουμε διακοσμητικά στοιχεία, όπως είναι το κέντημα ή τα κρόσσια» λέει η Στέλλα Σπαντιδάκη, αρχαιολόγος και συνδιοργανώτρια της ημερίδας «Έρευνα και προβολή του αρχαιοελληνικού υφάσματος στην Ελλάδα», η οποία πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο, στην Αθήνα.
Ο κλάδος της αρχαιολογίας του υφάσματος, επισημαίνει η Στέλλα Σπαντιδάκη, άρχισε να αναπτύσσεται μόλις στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει τεράστια άνθηση παγκοσμίως. «Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς τομείς της αρχαιολογίας (κεραμική, γλυπτική κ.λπ.), τα αρχαιολογικά υφάσματα είναι ένα τοπίο προς εξερεύνηση που μπορεί ακόμη να μας εκπλήξει» σημειώνει.
Τι εξέπληξε την ίδια; «Πάρα πολλά πράγματα. Ας πούμε, το γεγονός ότι ήταν πάρα πολλοί οι άνδρες στην Κλασική περίοδο που ασχολούνταν με το ύφασμα» απαντά. Και πράγματι: στην Κλασική περίοδο, η υφαντική είναι παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο, αποτελεί μείζονα οικονομική δραστηριότητα και οι άνδρες απασχολούνται σε διάφορα στάδια της κατασκευής, της διακόσμησης και της εμπορίας των υφασμάτων.
Ο πλούτος πληροφοριών είναι ανεξάντλητος. Κι αυτές είναι πληροφορίες που δίνουν στους ειδικούς τα υφάσματα που έχουν διασωθεί, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε ορυκτοποιημένη κατάσταση. Η πορφύρα, για παράδειγμα, το πιο ανθεκτικό απ’ όλα τα χρώματα, παραγόταν από τρία είδη κοχυλιών, ενώ για την παρασκευή ενός και μόνο γραμμαρίου βαφής απαιτούνταν δέκα χιλιάδες οστρακοειδή από αυτά τα τρία είδη. Είχε επομένως τεράστιο κόστος, γεγονός που είχε οδηγήσει στην εφεύρεση υποκατάστατων.
Και ποια υλικά χρησιμοποιούνταν στην ύφανση; «Κι εδώ η ευρηματικότητα των Αρχαίων ήταν ανεξάντλητη. Από μαλλί κατσίκας έως τσουκνίδα. Και φυσικά κάνναβη» απαντά η Στέλλα Σπαντιδάκη. «Θα σας φανεί τουλάχιστον περίεργο εάν πω ότι ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε χάρη στην κάνναβη» λέει από την πλευρά του ο Αργύρης Μουντζούρης, ο οποίος μίλησε για τη χρήση αυτού του φυτού στην αρχαία Ελλάδα και τους λόγους της εξαφάνισής της από τη σύγχρονη ιστοριογραφία στην ημερίδα που διοργάνωσε το Κέντρο Έρευνας και Συντήρησης Αρχαιολογικού Υφάσματος ARTEX.
 |
| Στην Κλασική περίοδο, η υφαντική ήταν παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη). |
Όπως εξηγεί, η ευρύτατη χρήση της ίνας από ήμερη κάνναβη οφείλεται στα μοναδικά χαρακτηριστικά του φυτού: τις εξαιρετικά μεγάλης αντοχής μακριές ίνες που παράγει και την ανθεκτικότητά της στο νερό, κάτι που σημαίνει ότι δεν μουχλιάζει. «Πώς φαντάζεστε ότι έφτασαν τα ελληνικά καράβια στη Σικελία χωρίς να διαλυθούν τα πανιά τους από τις αντιξοότητες ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού; Να γιατί κάτι που αρχικά ακούγεται πολύ περίεργο, η συμβολή της κάνναβης στην εξάπλωση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, τελικά δεν είναι και τόσο» αναφέρει. «Ο δρόμος της κάνναβης είναι παλαιότερος ακόμη και από αυτόν του μεταξιού» προσθέτει.
Οι ειδικοί διαθέτουν σήμερα πληροφορίες για το αρχαιολογικό ύφασμα που δίνουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα όχι μόνο για την υφαντική αλλά και για τις αρχαίες κοινωνίες γενικότερα. Όπως λέει η Στέλλα Σπαντιδάκη, «το αρχαιολογικό ύφασμα μας δίνει την ευκαιρία να φωτίσουμε ακόμη περισσότερο αλλά και κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα τον κλασικό κόσμο».www.archaiologia.gr/
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (NAM) γιορτάζει την 150η επέτειό του στις 3 Οκτωβρίου, με μια νέα προσωρινή έκθεση, με τίτλο «Οδύσσεια». Με τον τρόπο αυτό, το μουσείο ελπίζει να δείξει την δική του Οδύσσεια στο να γίνει ένας πολιτιστικός φάρος για τον κόσμο με την πλουσιότερη συλλογή των τεχνουργημάτων από την ελληνική αρχαιότητα. Η Νέα έκθεση του σχεδιάζει να δώσει στους επισκέπτες τη μοναδική ευκαιρία να θαυμάσουν 184 εκθέματα από την συλλογή του, καθώς και έξι από : τρία από το Επιγραφικό Μουσείο της Αθήνας και άλλα τρία από το Μουσείο της Ακρόπολης. Οι επισκέπτες θα δουν επίσης μερικές «εκπλήξεις» στην οθόνη που περιγράφει με λεπτομέρειες τις περιπέτειες των ανθρώπων από τη Νεολιθική εποχή μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή.
Εκτός από την αξία των αντικειμένων , η ομορφιά της οθόνης έχει παρουσιαστεί ως μαρμάρινη όπου καλύπτεται με τις αποχρώσεις του βαθύ μπλε της θάλασσας και με ηχητικά εφέ, καθιστώντας την έκθεση μια σφαιρική εμπειρία. Προσθέστε αυτό στα λόγια που ακούγωνται εκεί από σύγχρονους Έλληνες ποιητές όπως τον Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη και Γιάννη Ρίτσο καθιστώντας την μία συναισθηματικά φορτισμένη έκθεση.
Η ίδια η αφήγηση επικεντρώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες:
(1) Η διαδρομή προσφέρει στοιχεία για την αναζήτηση του ανθρώπου για τις πρώτες ύλες, τις γνώσεις και τις ιδέες. Ο επισκέπτης μπαίνει σε ένα εννοιολογικό πλοίο και να ταξιδεύει μέσα από τους μύθους που συνόδευαν τα θαλάσσια ταξίδια των αρχαίων ανθρώπων δίνοντας μια υπαινικτική μορφή στο περιβάλλον της περιπέτειας και της γνώσης.
(2) Η έννοια της Ιθάκης, εμπνευσμένο από την επάνοδο (Νόστος) του Οδύσσεα είναι αφιερωμένο στις πατρίδες όλων των ανθρώπων. Αυτές οι καθολικές ιδέες και έννοιες που επεξηγούνται από τα έργα που ενσωματώνουν τη συλλογική προσπάθεια των κοινωνιών για τη διασφάλιση της ανάπτυξης και της ευημερίας, καθώς και την ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης να αψηφούν φθαρτότητα της.
(3) Η έξοδος εμφανίζεται μέσα από τις αρχαίες δημιουργίες που οριοθετούν συμβολικά μεγάλα επιτεύγματα που καλούν τον σύγχρονο επισκέπτη να πάρει τη σκυτάλη και να συνεχίσει τη δημιουργικότητα.
Η μουσική για την έκθεση είναι ευγενική προσφορά του συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου από τα έργα του «Ιθάκη» και «ΦΩΝΕΣ – “VOICES – Dream in an Οpen Place.”
Το Ίδρυμα Ευγενίδου προσφέρεται τον εξοπλισμό και την εφαρμογή του έναστρου ουρανού όπου ο Οδυσσέας κοιτάζει για να βρει την επιστροφή του στο Ιθάκη από το νησί της Καλυψώς, ενώ το Εθνικό Θέατρο προσφέρει το θεατρικό κοστούμι του «Οιδίποδα του βασιλιά.» Και οι δύο από αυτές τις προσφορές συμβάλλουν στην ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη στα αντίστοιχα τμήματα της έκθεσης. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσφέρει μια γενναιόδωρη δωρεά για την οθόνη.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, μια δημοσίευση του ΤΑΠ. Ο όγκος αυτός για την επέτειο περιλαμβάνει κείμενα που παρουσιάζουν τη διαχρονική πορεία και την άσκηση των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν στον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και τα αποτελέσματα της διεθνούς έρευνας έργα που σήμερα διεξάγονται με επίκεντρο σημαντικές αρχαιότητες ,είναι οι συλλογές του Μουσείου, με όλη αυτή την πλούσια εικονογράφηση. Ο Επίλογος είναι αφιερωμένος στην 150 χρόνων μακρά ιστορία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και εμπλουτίζεται με κείμενα για την επιστημονική, εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά του.
Τα εγκαίνια της έκθεσης έχει προγραμματιστεί για Δευτέρα 3 Οκτώβρη 2016, μια ιδιαίτερα συμβολική ημερομηνία, δεδομένου ότι ήταν σε μια άλλη Δευτέρα, πριν από 150 χρόνια, ότι ο θεμέλιος λίθος του πρώτου Εθνικού Μουσείου στη χώρα που από τον βασιλιά Γεώργιο Α ‘ , με την παρουσία του ολόκληρη την ομάδα των υπουργών και των πολιτικών, θρησκευτικών, στρατιωτικών και δημοτικές αρχές.
Τα επίσημα εγκαίνια είναι την Δευτέρα 3 Οκτωβρίου σε μια πρόσκληση-μόνο γεγονός. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει την εκδήλωση με την παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου θα απαγγείλει ποίημα Ιθάκη του Καβάφη.
Η ιστορία της ελληνικής Πλεύσεως στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο παρουσιάζεται μέσα από περίπου σαράντα χειροποίητα ξύλινα ομοιώματα ελληνικών πλοίων (0,60 μ. έως 1,50 μ.), κατασκευασμένα με παραδοσιακό τρόπο και με γνήσια αυθεντικά υλικά, τα οποία χρονολογούνται από την προϊστορική αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Δημιουργός των εκθεμάτων είναι ο Μηχανολόγος-Μηχανικός M. Sc., Μικροναυπηγός Δημήτρης Μάρας, ο οποίος έχει εντρυφήσει στη μελέτη της ναυπηγικής ιστορίας του ελλαδικού χώρου, αλλά και στην κατασκευή μικρογραφικών ομοιωμάτων πλοίων.
Στην έκθεση συμμετέχει και η ζωγράφος-χαράκτρια Μαίρη Σχοινά, με επιλεγμένα έργα της από τις ενότητες «Αιγαιίς» (Αρχαίες Ελληνικές Γραφές), «Ωδές Αιγαίου» και «Ωδές Αιγαίου τιμούν τους Πανάρχαιους Θησαυρούς των Αντικυθήρων», εμπνευσμένα από τη θάλασσα του Αιγαίου.
Επιπλέον, θα παρουσιαστούν όργανα ναυσιπλοΐας, αλλά και ένα ομοίωμα σε φυσικό μέγεθος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
Στις διαδραστικές ξεναγήσεις ειδικότερα, οι επισκέπτες θα μπορούν να πειραματιστούν με όλες τις γνωστές, σύμφωνα με τις διεθνείς έρευνες, λειτουργίες του πάνω σε ένα ειδικά κατασκευασμένο μοντέλο (επιστημονικός σύμβουλος: Ξενοφών Δ. Μουσάς, Αστρονόμος, καθηγητής Φυσικής Διαστήματος ΕΚΠΑ, τ. Διευθυντής Εργαστηρίου Αστροφυσικής & Αστεροσκοπείου ΕΚΠΑ, κατασκευαστής: Διονύσης Γ. Κριάρης, Μαθηματικός-Κατασκευαστής ομοιωμάτων αρχαίων οργάνων).
Η Πλεύσις πλαισιώνεται από πλούσιο εποπτικό υλικό, χάρτες, βιντεοπροβολές, σχεδιαστικές επεξηγηματικές αναπαραστάσεις του αρχαιολόγου Γιάννη Νάκα και κατάλογο των εκθεμάτων, ενώ θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις καθώς και ειδικές οργανωμένες επισκέψεις για σχολικές ομάδες, έτσι ώστε οι μαθητές να μυηθούν με εύληπτο και κατανοητό τρόπο στην πλούσια ιστορία της ελληνικής ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας.
Στόχος της έκθεσης είναι να παρουσιάσει με εύληπτο και κατανοητό τρόπο στους επισκέπτες, την ιστορία της ελληνικής ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας, καθιστώντας τους κοινωνούς σε ένα νοητό ταξίδι στο χρόνο και αναδεικνύοντας το διαχρονικό, στενό δεσμό των Ελλήνων με τη θάλασσα.
Επίσης στην δημιουργία της έκθεσης μετειχαν το Ναυτικό Μουσείο Λιτόχωρου με δανεισμό πέντε οργάνων ναυσιπλοΐας, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού και το Ινστιτούτο Έρευνας της Αρχαίας Ναυπηγικής και Τεχνολογίας «ΝΑΥΔΟΜΟΣ» με οπτικοακουστικό υλικό˙ το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Νομισματικό και Επιγραφικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, το Αρχαιολογικό Μουσείου Αταλάντης και το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου για την παραχώρηση φωτογραφιών επιλεγμένων αντικειμένων από τις συλλογές τους.
Στο Μουσείο Ηρακλειδών Απ. Παύλου 37, Θησείο. Η έκθεση θα διαρκέσει έως 28 Μαιου 2017
 |
| Νότια μετόπη του Παρθενώνα που απεικονίζει πάλη Κενταύρου με Λαπίθη. Βρετανικό Μουσείο. |
Στο Μουσείο της Ακρόπολης
Νέα στοιχεία από τα αρχεία του Λόρδου Έλγιν, ο τρόπος που τεμαχίστηκε η ζωφόρος του Παρθενώνα, τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και τα προβλήματα αντικατάστασής τους, το ναυάγιο του Μέντορα και η έρευνα στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινουπόλης, ήταν μερικά από τα θέματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «Τα γλυπτά του Παρθενώνος: 200 χρόνια από την ιδιοποίησή τους από το Βρετανικό Μουσείο», το οποίο
πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου 2016.
Το συνέδριο διοργάνωσε ο «Σύλλογος των Αθηναίων» στο Μουσείο Ακρόπολης, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την ιδιοποίησή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Συμμετείχαν διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι, αναστηλωτές-μηχανικοί και έγκριτοι νομικοί, οι οποίοι παρουσίασαν τα αποτελέσματα των νεότερων ερευνών και των τελευταίων εξελίξεων για τα γλυπτά, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 14 Εθνικές Επιτροπές χωρών που υποστηρίζουν την επιστροφή τους. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν οι νομικές πτυχές του θέματος.
Π. Παυλόπουλος:«Επιβάλλεται η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα»
Τη μοναδικότητα του Παρθενώνα ως μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και την ανάγκη επαναπατρισμού των Γλυπτών του, προκειμένου να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι η επιστροφή των Γλυπτών, ειδικά του Παρθενώνα, επιβάλλεται γιατί: «Χωρίς τα γλυπτά αυτά, ο Παρθενώνας, βαριά λαβωμένος από μίαν ιερόσυλη πράξη βανδαλισμού και λεηλασίας, που καλύπτεται εδώ και πάνω από δυο αιώνες από τη λεοντή μιας δήθεν «αρχαιολατρίας», η οποία πλήττει ευθέως την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, δεν μπορεί να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο, αειθαλές και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί».
Ως προς την παγκόσμιας πολιτισμικής εμβέλειας μοναδικότητα του Παρθενώνα και των Μνημείων του, σημείωσε ότι δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς επί μακρόν και έκανε λόγο για μια αυταπόδεικτη αλήθεια, η οποία εδράζεται σε ακλόνητα τεκμήρια.
Νέα επιστημονικά δεδομένα
«Θα συνεχίσω τις ανασκαφές με την πιο μεγάλη θέρμη στο Ναό της Αθηνάς και θα συνεχίσω να πριονίζω τα ανάγλυφα. Είναι μία εργασία που απαιτεί χρόνο … Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να έχουμε το σύνολο της Πανδρόσου εγώ δεν απελπίζομαι για μία από τις Καρυάτιδες».
Το παραπάνω απόσπασμα (με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 1802) από τις επιστολές που έστειλε στον εργοδότη του Έλγιν ο Ιταλός ζωγράφος Τζοβάνι Μπατίτσα Λουζιέρι, ο άνθρωπος που συνέβαλε καταλυτικά στην άνευ προηγουμένου βίαιη απόσπαση των Γλυπτών του Παρθενώνα –και όχι μόνο–, ήταν μέρος όσων ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Τατιάνα Πούλου, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, που ερεύνησε το αδημοσίευτο σήμερα Αρχείο Έλγιν. Όσα ακόμα ακούστηκαν, ίσως για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό από τότε που γράφτηκαν, προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον, αλλά και αποτροπιασμό:
«Ελπίζω να μην μου δημιουργήσουν καμία δυσκολία για να συνεχίσω την ανασκαφή στο Ναό της Αθηνάς και να μπορέσω να πάρω στην κατοχή μου όλα τα τμήματα γλυπτών που θα βρω. Ο κύριος Χαντ έγραψε στην Εξοχότητά σας για λογαριασμό μου να προσκομίσετε στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο, διαφόρων μεγεθών το συντομότερο δυνατό. Μου χρειάζονται τρία ή τέσσερα, 20 πόδια μακριά, ώστε να κόψω ένα μεγάλο ανάγλυφο, το οποίο δεν μπορεί να μετακινηθεί, χωρίς να μειώσουμε το βάρος του» (20 Σεπτεμβρίου 1801).
«Κάνω ό, τι μπορώ για να αυξήσω τη συλλογή σας, Μιλόρδε. Πήρα την άδεια του Δισδάρη να κατεβάσω ένα δωρικό κιονόκρανο από τον Παρθενώνα, αλλά πρέπει να το πριονίσω στα δύο, αν το άλλο είναι αρκετά μεγάλο, αυτό είναι τεράστιο. Οι πόρτες του κάστρου δεν είναι τόσο μεγάλες για να μπορέσει να περάσει» (4 Οκτωβρίου 1802). Ο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι είχε προσληφθεί από τον Έλγιν μαζί με άλλους καλλιτέχνες από την Ιταλία για να κάνουν εκμαγεία και να προετοιμάσουν λεπτομερή αρχιτεκτονικά σχέδια. Τα όσα διαδραματίστηκαν τα έτη 1801-1804, με πρωταγωνιστή τον Ιταλό ζωγράφο, έγιναν μέρος μιας πολύ σημαντικής ανακοίνωσης που κέρδισε τις εντυπώσεις.
Εξίσου ενδιαφέρουσες όμως ήταν και οι υπόλοιπες ομιλίες, όπως αυτή της Μαρίας Ιωαννίδου, πολιτικού μηχανικού και επίτιμης διευθύντριας της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ), η οποία αναφέρθηκε σε ένα θέμα που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό: Στα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων της Ακρόπολης (Παρθενώνα, Ερέχθειο, Αθηνά Νίκη), που επίσης λεηλατήθηκαν από τον Έλγιν την περίοδο 1801-1804 και σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. «Οι αναστηλώσεις των μνημείων από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) αποτέλεσαν ιδανική χρονική συγκυρία για την επιστροφή και επαναφορά στα μνημεία των αυθεντικών μελών. Ήταν μια ευκαιρία η οποία δυστυχώς παρέμεινε ανεκμετάλλευτη», ανέφερε η κα Ιωαννίδου, συμπληρώνοντας ότι παρά τις κατά εποχές προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, το αίτημα επιστροφής των αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων δεν είχε θετική ανταπόκριση. «Ίσως επειδή συνδεόταν από βρετανικής πλευράς με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα: Ενδεχομένως η υποχώρηση στα αρχιτεκτονικά μέλη θα οδηγούσε σε ανάλογη υποχώρηση στα γλυπτά. Ωστόσο, η τοποθέτηση των αντιγράφων τους στις θέσεις των αυθεντικών μελών –όπου αυτό έχει γίνει– δεν αποτελεί οριστική αποδοχή της παραμονής τους στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς το θέμα παραμένει ανοικτό και επίκαιρο», σημείωσε η ομιλήτρια.
Οι περιπέτειες των γλυπτών, όμως, δεν τελείωσαν με τη βίαιη απόσπασή τους. Το ναυάγιο του «Μέντωρ» το 1802 στα Κύθηρα, του πλοίου του Έλγιν με φορτίο ένα μέρος από τα αριστουργήματα του Ιερού Βράχου, ήταν το θέμα της ομιλίας του Δημήτριου Κουρκουμέλη, αρχαιολόγου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ). Τα εν λόγω μάρμαρα ανελκύστηκαν ως το 1804, ωστόσο φήμες για εμφάνισή τους στην περιοχή του ναυαγίου οδήγησαν σε ποικίλες έρευνες, όπως εκείνες του 1875, του 1980 και του 2009.
Μεταξύ 2011 και 2015 διενεργήθηκε από την ΕΕΑ (υπό τον κ. Κουρκουμέλη) υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα και ανασκαφή στο ναυάγιο, με αποτελέσματα που, αν και δεν σχετίζονται με τα αρχαία γλυπτά, δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητα: Μεταξύ άλλων, βρέθηκαν όργανα ναυσιπλοΐας και εξαρτήματα του πλοίου, οβίδες, πιστόλια, μολύβδινα βόλια, διακοσμητικά και αντικείμενα διαβίωσης επί του πλοίου, προσωπικά αντικείμενα των επιβατών, νομίσματα οθωμανικά και ορισμένα δυτικοευρωπαϊκά.
Επίσης, 11 σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα (στο πλαίσιο της συλλεκτικής μανίας της εποχής), αρχαία νομίσματα, ένα μαρμάρινο μικρό αγγείο, ίσως αιγυπτιακό, ένας μαρμάρινος διακοσμητικός οφθαλμός, ένα θραύσμα ανάγλυφου σκύθου, τέσσερις ενσφράγιστες λαβές ροδιακών οξυπύθμενων εμπορικών αμφορέων (η μία με το όνομα του Παυσανία, που πιθανόν σχετίζεται με τον ομώνυμο άρχοντα της Ρόδου τον 2ο αι. π.Χ.), καθώς και δύο θραύσματα από αιγυπτιακά αγάλματα, μάλλον από την Αλεξάνδρεια, που πιθανόν μεταφέρονταν ως έρμα στο πλοίο – κατά την πρακτική της εποχής. Πρόκειται για το θραύσμα ενός φαραωνικού αγάλματος της 18ης δυναστείας κι ένα μικρότερο μιας ανάγλυφης στήλης, πιθανόν αφιερωμένης στο θεό Ρα, που ανήκει στην Πτολεμαϊκή περίοδο.
Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι στη σύληση του Παρθενώνα στα χρόνια που ακολούθησαν; Στο θέμα αναφέρθηκε ο Ελευθέριος Σκιαδάς, διευθυντής της εφημερίδας «Εστία» και πρόεδρος του «Συλλόγου των Αθηναίων» στην ομιλία του με τίτλο «Τα Σεβάσματα των Αθηναίων κατά τον 19ο αιώνα».
«Οι πηγές αποκαλύπτουν πως ο πρώτος που αντέδρασε στη λεηλασία του λόρδου Έλγιν ήταν ο «Διδάσκαλος των Αθηναίων» Ιωάννης Βασιλείου Μπενιζέλος (περ. 1730-1807), που διηύθυνε περίπου τρεις δεκαετίες την περίφημη «Σχολή Ντέκα» και είναι ο γνωστός συγγραφέας της Ιστορίας των Αθηνών. Ο ισχυρός λόγος του ακούσθηκε, φθάνοντας μέχρι τον Έλγιν, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα, το 1803.
Ο Ι. Μπενιζέλος διαμαρτυρήθηκε εγγράφως προς τον Βρετανό Αγγλικανό ιερέα και έμπορο αρχαιοτήτων Φίλιπ Χαντ (1772-1838) που συμμετείχε στην κουστωδία του λόρδου», σημείωσε ο κ. Σκιαδάς για να συνεχίσει, μεταξύ άλλων, με την άγνωστη εν πολλοίς πληροφορία ότι τη δεκαετία του 1880 υπήρξε Ψήφισμα του Δήμου Αθηναίων περί επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Τέλος, στη συζήτηση που ακολούθησε μικρή παρέμβαση έκανε και ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «σήμερα το νέο Μουσείο Ακρόπολης παρέχει τις μεγαλύτερες εγγυήσεις και πως όλη αυτή η προσπάθεια που άρχισε από τον λόρδο Μπάιρον και συνεχίζεται ως σήμερα είναι δικαιότατη και σίγουρα κάποια στιγμή θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα».-/www.archaiologia.gr/
Συνέχεια ανάγνωσης «Γλυπτά του Παρθενώνα: Νέα επιστημονικά δεδομένα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο»
 |
| Άποψη των τειχών της Ακρόπολης |
Υπήρχε όμως και παλαιότερο τείχος, το μυκηναϊκό ή πελασγικό, το οποίο δεν είναι σήμερα ορατό, καθώς σε αυτό «πάτησαν» το Θεμιστόκλειο και το Κιμώνειο.
Ούτε και το Θεμιστόκλειο, το κλασικό τείχος στη βόρεια πλευρά, το βλέπουμε σήμερα. Οι επισκευές των Οθωμανών μέχρι και τον 18ο αιώνα έχουν δημιουργήσει μια «μάσκα» που το κρύβει.
Πολλές έγιναν με θραυσμένα μάρμαρα του Παρθενώνα, που είχαν τιναχτεί με την έκρηξη Μοροζίνι και ακολούθως κατακερματίστηκαν. Η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) και η Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ) πρότειναν σε τμήμα πέντε μέτρων, βορείως των Προπυλαίων, να αναδειχθεί η θεμιστόκλεια φάση.
Η πρόταση είχε υιοθετηθεί και από τον Χαράλαμπο Μπούρα. Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν η τελευταία που είχε καταθέσει, λίγο καιρό πριν από τον θάνατό του. Το ζήτημα συζητήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο θα προβεί σε αυτοψία. Θα γίνει συζήτηση και με τις βυζαντινές διευθύνσεις.
Σε άλλο σημείο, στην αυλή του Ερεχθείου, όπου υπήρξαν και επεμβάσεις από τον Νικόλαο Μπαλάνο με σίδερα, που σήμερα έχουν σκουριάσει, και με τσιμέντα, και όπου λόγω αποφράξεων υπήρχε υγρασία, θα γίνει παρέμβαση στις άνω στρώσεις του τείχους.
Η μελέτη παρουσιάστηκε από τους Κωνσταντίνο Μαμαλούγκα, Διονυσία Μιχαλοπούλου και Ανθή Χατζήπαππα και προβλέπει αποξήλωση μόνο των στρώσεων που έχουν πρόβλημα με ρηγματώσεις, κενά και καταπτώσεις.
Οι Πέρσες
Αθικτες θα μείνουν οι παρακάτω, που περιλαμβάνουν αρχιτεκτονικά μέλη από ιερά τα οποία είχαν καταστρέψει οι Πέρσες: μάρμαρα της κρηπίδας του κατεστραμμένου προ-Παρθενώνα, 26 μαρμάρινους ημιτελείς αρράβδωτους σπονδύλους, πώρινα κιονόκρανα του «αρχαίου ναού» και μέλη του θριγκού (επιστύλια, τρίγλυφα, μετόπες και γείσα).
Η διευθύντρια της ΥΣΜΑ, Βάσω Ελευθερίου, σημείωσε πως θα απαιτηθούν δύο με τρία χρόνια. Στο μεσοδιάστημα η ΕΣΜΑ και η ΥΣΜΑ θα προετοιμάσουν και άλλες μελέτες για το τείχος.-Αγγελική Κώττη
ΚΑΣ: «Πράσινο» για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης
Μελέτες για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης, που πρέπει να συντηρηθούν για λόγους στατικότητας και ασφάλειας, εγκρίθηκαν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Μια από αυτές τις περιοχές βρίσκεται βορειανατολικά της βόρειας πρόστασης του Ερεχθείου, όπου σώζονται σημαντικές μαρτυρίες: Αρχιτεκτονικά μέλη από τον αρχαϊκό ναό και τον προ-Παρθενώνα, όπως η σειρά των αράβδωτων σπονδύλων, τα οποία ενσωματώθηκαν κατά τη Θεμιστόκλεια οχύρωση και είναι σήμερα ορατά από απόσταση, το στηθαίο (πάνω μέρος) του κλασικού τείχους (της εποχής του Θεμιστοκλή) σε πλήρες ύψος, καθώς και λαξεύματα στην εσωτερική πλευρά, τα οποία αποτελούν τεκμήρια για την αυλή του Ερεχθείου (από την οποία δεν σώζονται παρά μόνο ίχνη της, όπως η πώρινη θεμελίωσή της).
Η περιοχή πάσχει κυρίως από διαβρώσεις και οξειδώσεις που δημιουργήθηκαν από τα σιδερένια στοιχεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τις αποκαταστάσεις του Ν. Μπαλάνου, όπως συνδετήρες και λάμες στους οριζοντίους αρμούς, ενώ τα τσιμεντοκονιάματα για τη συγκράτηση των διαβρωμένων μελών επιδείνωσαν την κατάσταση. Οι προτάσεις που πήραν το «πράσινο φως» αποσκοπούν στην αποκατάσταση της περιοχής, στην εξασφάλιση της στατικής επάρκειας και στην αισθητική αναβάθμισή της.
Ωστόσο, μια άλλη περιοχή του βορείου τείχους, προς το δυτικό άκρο, κοντά στα Προπύλαια, δημιούργησε μεγάλη συζήτηση μεταξύ των μελών του ΚΑΣ. Κι αυτό γιατί η μελέτη προέβλεπε την καθαίρεση τμήματος του τείχους, που έγινε τον 15ο αιώνα, με σκοπό την αποκάλυψη μέρους της κλασικής οχύρωσης, η οποία όμως διασώζεται μόνον εσωτερικά, καθώς το μέτωπό της έχει καταστραφεί σε βάθος τουλάχιστον 1-2 μ. Η μελέτη πρότεινε να ξηλωθεί το μεσαιωνικό αυτό τμήμα, να αποκαλυφθεί το κλασικό και να συμπληρωθεί με νέο υλικό.
Η πρόταση προκάλεσε την παρέμβαση του προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, που, μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε μη αναστρέψιμη την επέμβαση, αναφέροντας ότι και το μεσαιωνικό τμήμα είναι αρχαίο, ενώ η μελέτη προτείνει την ανακατασκευή ενός «τείχους του 21ου αιώνα», με νέο υλικό και χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τον τρόπο δόμησής του. Εξάλλου, όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, η Θεμιστόκλεια φάση του τείχους σώζεται περιμετρικά σε διάφορα σημεία, ενώ μια από τις παρατηρήσεις που έγιναν ήταν να συμπληρωθούν και να συντηρηθούν μόνον οι κάτω οκτώ σειρές της κλασικής περιόδου που σώζονται στο συγκεκριμένο τμήμα, ενώ οι μεσαιωνικές να παραμείνουν ως έχουν.
«Η Αθήνα ήταν από τις σημαντικότερες μεσαιωνικές πόλεις του κόσμου και δεν μας έχει μείνει τίποτα. Ό,τι ίχνη υπάρχουν βρίσκονται στα τείχη. Αν τα ξηλώσουμε και από εκεί θα είναι έγκλημα», τόνισε ο κ. Αθανασούλης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνοντας ότι είναι υπέρ των μεγάλων αναστηλώσεων, αλλά είναι διαφορετικό όταν κατεδαφίζεις και φτιάχνεις κάτι καινούργιο. Το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητη την αυτοψία των μελών του στο επίμαχο σημείο και την επαναφορά του θέματος με τη συνεισήγηση των αρμοδίων διευθύνσεων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων. Για όλα τα παραπάνω υπήρξε ομόφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ.www.ethnos.gr/
Από 28 Αυγούστου μέχρι 14 Σεπτεμβρίου, η επιστημονική ομάδα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και του αμερικάνικου Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole, η οποία ερευνά το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, ολοκλήρωσε μία δεύτερη ανασκαφική αποστολή εντός του ιδίου έτους.
 |
| Θεοτόκης Θεοδούλου και Brendan Foley παρατηρούν μερικά από τα οστά, τα οποία είναι αποχρωματισμένα ένα σκούρο κόκκινο-καφέ, ενδεχομένως λόγω της ηλικίας, ή ίσως από την πρόσληψη του σιδήρου που υπήρχε στα κοντινά αντικείμενα στον βυθό |
Κατά τη διάρκεια της έρευνας εντοπίστηκαν και ανελκύστηκαν, μεταξύ άλλων μικροαντικειμένων και κεραμικής, σκελετικά κατάλοιπα (κρανίο, μακρά και μικρότερα οστά) ατόμου που είχε εγκλωβιστεί στο ναυάγιο κατά τη βύθισή του.
Οστά από τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά άτομα είχαν ήδη εντοπιστεί στο ναυάγιο κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901 και 1976.
 |
| Τα οστά ατόμου πιθανά 20 ετών , που είχε εγκλωβιστεί στο ναυάγιο κατά τη βύθισή του. |
Η θέση των οστών και η σχέση τους με τα άλλα ευρήματα πλησίον τους, φανερώνουν τη βίαιη ναυάγηση του πλοίου, επιπροσθέτως οι προγραμματιζόμενες ανθρωπολογικές και γενετικές (DNA) αναλύσεις αναμένεται να δώσουν στοιχεία για τον ίδιο τον νεκρό, δηλαδή το φύλο, την ηλικία θανάτου και γενικά την ανασύνθεση του τρόπου ζωής του.
 |
| Το κεφάλι του ατόμου που είχε εγκλωβιστεί στο ναυάγιο κατά τη βύθισή του. |
Σημαντικό εύρημα θεωρείται και η ανεύρεση μιας μολύβδινης καταπειρατηρίας, βάρους 50 κιλών. Πρόκειται για αντικείμενο σχήματος κολουροημισφαιρκού, που εμφανίζει κωδωνόσχημη τομή λόγω κοίλανσης στο εσωτερικό της βάσης του. Στην επίπεδη άνω όψη υπάρχουν δύο μικρές τετράγωνες εγκοπές για το στέλεχος ανάρτησής του.
 |
| Η Καταπειρατηρία |
Βάσει των χαρακτηριστικών του, το αντικείμενο ταυτίζεται με βολίδα για τη μέτρηση του βάθους του θαλασσίου βυθού και τον έλεγχο της φύσης του.
Τη δειγματοληψία από το βυθό εξυπηρετούσε η κοίλανση στη βάση με τους ήλους από σίδερο ή χαλκό, που παγίδευαν λασπώδη άμμο, λίθους και ιζήματα, αποκαλύπτοντας την ιδιαίτερη χρησιμότητα του αντικειμένου για την περίπτωση ελιγμών ή αγκυροβολίας.
Αυτό το ταπεινό εργαλείο θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ασφαλή ναυσιπλοΐα κατά την αρχαιότητα. Οι παλαιότερες καταπειρατηρίες χρονολογούνται τουλάχιστον από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Στο ναυάγιο έχει βρεθεί μία ακόμα καταπειρατηρία κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901.
Με αφορμή τα αποτελέσματα της 2ης φάσης της υποβρύχιας έρευνας στα Αντικύθηρα για το έτος 2016, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων έχει να παρουσιάσει και την ολοκλήρωση των νέων εξειδικευμένων και υπερσύγχρονων Εργαστηρίων της στην οδό Προπυλαίων, εργασίες που υλοποιήθηκαν χάριν στην ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, ενός εκ των σημαντικότερων χορηγών της έρευνας αυτής και με κύριο στόχο την σύντομη και αποτελεσματικότερη συντήρηση των ευρημάτων του σημαντικού αυτού ναυαγίου.
Η έρευνα των Αντικυθήρων τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και η χρηματοδότηση της έγινε από πόρους που εξασφάλισε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole.
Την έρευνα υποστηρίζουν η ελβετική εταιρεία Hublot, το Swordspoint Foundation, η Autodesk, οι Jane and James Orr, χορηγοί του Woods Hole, όπως και η Costa Navarino, η ΟΤΕ-COSMOTE και το Ίδρυμα Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στο Δήμο Κυθήρων και στους κατοίκους του ακριτικού νησιού των Αντικυθήρων, οι οποίοι υποδέχονται πάντοτε με θέρμη την ερευνητική ομάδα και της παρέχουν κάθε δυνατή διευκόλυνση. Πηγές : ΥΠ.ΠΟ και Associated Press
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως δύο νέους προϊστορικούς οικισμούς οι παλαιότεροι που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στην περιφερειακή ενότητα Άρτας στη βορειοδυτική Ελλάδα, με μια μεγάλη ποικιλία από αντικείμενα, όπως κεραμικά, εργαλεία και κοσμήματα, αλλά και ταφές.
Οι θέσεις ανακαλύφθηκαν φέτος το καλοκαίρι κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής της Ιόνιας Οδού στην εθνική οδό στο τμήμα στον Αμμότοπο, (περιοχή Κομπότι – Συκούλα Αιτωλοακαρνανίας) εντός των ορίων των νομών Άρτας-Πρέβεζας, κοντά στην ακρόπολη της πόλεως Όρραον στο λόφο Καστρί, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. .
Στους πρόποδες του λόφου Καστρί αρχαιολόγοι εντόπισαν ένα μυκηναϊκό τάφο του 1600-1100 π.Χ. που περιέχει σφαιρίδια και κοσμήματα, ενώ στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι, βρήκαν τα
λείψανα αρκετών κτιρίων, κεραμικά και λίθινα εργαλεία από την Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού του 2000-1000 π.Χ., καθώς και τέσσερις ταφές με κτερίσματα και αναθήματα.
 |
| Χάντρες από πέτρα από ένα περιδέραιο που βρέθηκε σε τάφο στο Κόκκινο Λιθάρι |
«Τα δύο νέα μέρη δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την προϊστορία της Άρτας και αποτελούν τις αρχαιότερες τοποθεσίες, κάτι το οποίο εμπλουτίζει περαιτέρω τις γνώσεις μας για την περιοχή», δήλωσε ο διευθυντής της Εφορείας της Άρτας, Βαρβ. Παπαδοπούλου. Ο προϊστορικός οικισμός στους πρόποδες του λόφου Καστριού δεν ήταν απρόσμενη η ευρεσή του , δεδομένου ότι η ακρόπολη της Όρραον βρίσκεται στην κορυφή του.
 |
| Μία νέα αρχαιολογική θέση εντοπίστηκε στην απόκρημνη πλαγιά λόφου, στην ευρύτερη περιοχή του Αμμοτόπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
Η νέα αρχαιολογική τοποθεσία στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για τους αρχαιολόγους.
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο, Ανδρομάχη Μπαλαδήμα τα πετρόκτιστα χρονολογούνται στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
 |
| Χάλκινο εγχειρίδιο από τη Μυκηναϊκή εποχή |
Η ανασκαφή αποκάλυψε κεραμική από απλό νοικοκυριό (αγγεία, μεγάλα αποθήκευσης και μικρότερα είδη), καθώς και πολυάριθμα λίθινα εργαλεία που αποκαλύπτουν τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες της προϊστορικής κοινότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν η ανακάλυψη ενός τάφου επενδεδυμένα με πλάκες ασβεστόλιθου στο νότιο τμήμα του λόφου. Ο τάφος περιείχε τέσσερις ταφές, μια ακόσμητη κούπα και ένα χάλκινο δαχτυλίδι. Τα ανθρώπινα λείψανα θα εξεταστούν από τους ανθρωπολόγους για να καθορίσει την ηλικία και το φύλο των επιβαινόντων.
 |
| Επίχρυσα καρφιά που μπορεί να ανήκουν σε λαβή του μαχαιριού |
Οι ανασκαφές στο Κόκκινο Λιθάρι βρίσκονται σε εξέλιξη και οι αρχαιολόγοι περιμένουν νέες ανακαλύψεις που θα έρθουν στο φως και στο μέλλον. Στους πρόποδες του λόφου Καστρί, ανασκαφές έφεραν στο φως ένα ταφικό σύνολο από τη μυκηναϊκή εποχή.
 |
| Αμμότοπος Άρτας: χάλκινο δαχτυλίδι που βρέθηκε στον τάφο (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
Τα ευρήματα περιλαμβάνουν ένα χάλκινο μαχαίρι μήκος 17,7 εκατοστά, 17 λίθινες χάντρες από κολιέ και 8 επίχρυσο καρφιά, τα οποία πιθανόν χρησίμευσαν για να στερεώσουν μια λαβή από μικρό μαχαίρι .
 |
| Ο τάφος που εντοπίστηκε στο νότιο τμήμα του λόφου και τα κτερίσματά του (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
«Ο προσδιορισμός των προϊστορικών λειψάνων δείχνει ότι μία φορά, σε αυτόν τον δρόμο που συνέδεε τους Αθαμάνες και φυλές Μολοσσών με την κοιλάδα Αμβρακικό, υπάρχει μια μικρή κοινότητα που άνθισε αιώνες πριν οι Μολοσσοί καθιερώσουν το σημαντικό οχυρό της πόλης του Όρραον », είπε η κ. Μπαλαδήμα
 |
| Αβαφές κύπελλο πόσης που βρέθηκε σε τάφο στο Κόκκινο Λιθάρι |
Ο αρχαιολογικός χώρος της πόλεως Όρραον, στην κορυφή του λόφου Καστρί συνδέεται με τον οικισμό έχουν έχουν ανασκαφεί και αυτό τεκμηριώνεται λεπτομερώς. Ήταν ένας οχυρωμένος οικισμός στην κορυφή του λόφου , που ιδρύθηκε από Μολοσσούς κατά το δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ.
 |
| Κτιριακά κατάλοιπα στην ευρύτερη περιοχή του Αμμότοπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
Εντοπίστηκαν κτιριακά κατάλοιπα στο σύστημα της αργολιθοδομής (ξερολιθιά) καθώς και μεγάλη ποσότητα κινητών ευρημάτων που ανάγονται στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού (2000-1000 π.Χ. περίπου). Πρόκειται για άβαφη, χρηστική κεραμική (μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία αλλά και μικρότερα, οικιακής χρήσης ) καθώς και πλήθος από λίθινα εργαλεία, που σκιαγραφούν εύγλωττα τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες μιας προϊστορικής κοινωνίας.
 |
| Κτιριακά κατάλοιπα στην ευρύτερη περιοχή του Αμμότοπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας) |
 |
| Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
 |
| Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
 |
| Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας). |
Είχε ένα τείχος περίπου 750 μέτρα σε μήκος και αποτελείται περίπου 100 κατοικίες, με εκτιμώμενο πληθυσμό περίπου 2.000 άτομα. τα ερείπια των σπιτιών που διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και πολλά από αυτά διακρίνονται από τα τοιχία στους πάνω ορόφους τους.
 |
| Χάρτης στο οποίο σημειώνεται η θέση της έρευνας. το 2015. Υπό την καθοδήγηση της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας, Βαρβάρας Παπαδοπούλου, και του Τμηματάρχη, Σωτήρη Ραπτόπουλου, η ανασκαφική ομάδα, εποπτευόμενη από την αρχαιολόγο του έργου, Ανδρομάχη Μπαλαδήμα, αποκάλυψε στην απόκρημνη πλαγιά λόφου, στη θέση «Κόκκινο Λιθάρι», ακριβώς απέναντι από την Οικία Α του Ορράου, μία νέα αρχαιολογική θέση. |
Το 168 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν την οχύρωση των τοίχων σε αντίποινα για την αντίσταση της πόλης με τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Anicius Το Όρραον επέζησε μέχρι το 31 π.Χ., οπότε οι κάτοικοί της θα μεταφερθούν στην Νικόπολη, που ίδρυσε ο Αύγουστος σε ανάμνηση της νίκης του στο Άκτιο.
Πρόκειται για έναν συχνό τουριστικό προορισμό καθώς η ομορφιά του φυσικού τοπίου είναι απαράμιλλη ενώ η φήμη των θεραπευτικών ιαματικών υδάτων, περνά τα ελληνικά σύνορα.
Αφήνοντας πίσω το χωριό Μοίρες, οι ταμπέλες θα σας οδηγήσουν στον Λέντα.(ΣΣ ή Λέοντα παρακείμενος λόφος ομοιάζει με καθιστό λέοντα) Η διαδρομή θα σας μαγέψει, ενώ η βόλτα με τα πόδια είναι απαραίτητη.
Έτσι ακριβώς συνέβη με τον κ. Ευάγγελο Μπεξή και τον κ. Αδριανό Μπεζουγλώφ. Οι δύο αρχαιολόγοι, λοιπόν, γνώστες της ιστορίας της περιοχής, θέλησαν να περιηγηθούν με τα πόδια στον λόφο.
Όπως εξηγεί στο o κ. Μπεζουγλώφ, γλωσσολόγος, στην περιοχή και συγκεκριμένα στον λόφο
υπάρχουν διάσπαρτα κομμάτια από αρχαιολογικά αντικείμενα.
Η έκπληξη του κ. Μπεζουγλώφ ήταν μεγάλη όταν ανακάλυψε πως το πράσινο, όπως λέει, αντικείμενο που έβλεπε μπροστά του – και αρχικά πέρασε για σκουπίδι – τελικά ήταν ένα γυναικείο ειδώλιο.
«Πρόκειται για ένα ειδώλιο σπάνιας ομορφιάς και μεγάλης αρχαιολογικής αξίας. Η πρώτη εικόνα μας δείχνει πως τοποθετείται στα τέλη του 6ου με αρχές 5ου αιώνα π.Χ. Είναι αυστηρού ρυθμού, έχει αμυγδαλωτά μάτια, μακριά κόμη, φέρει χιτώνιο και απεικονίζει μια ιέρεια ή θεότητα. Το ειδώλιο είναι από ορείχαλκο ενώ τα μάτια φαίνεται να είχαν πολύτιμους λίθους, λόγω του κενού που υπάρχει σήμερα μέσα», λέει o αρχαιολόγος Ευάγγελος Μπεξής.
Καθώς οι κ.κ. Μπεξής και Μπεζουγλώφ περιηγούνταν στον χώρο του Ασκληπιείου του Λέντα με την παρέα τους, την προσοχή του δεύτερου τράβηξε ένα πολύ λεπτό κομματάκι από κάποιο αγγείο. «Το έπιασα στο χέρι μου και το θαύμασα. Ακριβώς δίπλα ήταν κάτι που έμοιαζε με σκουπίδι. Ήταν πράσινο. Το πέρασα αρχικά για αναπτήρα και πήγα να το πιάσω για να το πετάξω. Όμως τραβώντας το, ανασύρθηκε ένα ειδώλιο 12 εκατοστών από το έδαφος. Δεν έχω λόγια για να περιγράψω πώς αισθάνθηκα».
Αμέσως, κάλεσαν την αστυνομία η οποία παρέλαβε το αγαλματίδιο και το μετέφερε με προσοχή στην εφορεία αρχαιοτήτων Ηρακλείου που θα εξετάσει και θα χρονολογήσει το ειδώλιο.
Εάν τελικά αποδειχθεί πως το γυναικείο ειδώλιο είναι του 5ου αιώνα, αυτό σημαίνει πως υπήρχε πριν από τη δημιουργία του Ασκληπιείου. «Το γεγονός πως βρέθηκε στην κορυφή του λόφου μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως επρόκειτο για αγαλματίδιο μινωικής λατρείας και επομένως πάμε ακόμα πιο παλιά δηλαδή ίσως και να μιλάμε για 2η ή και 3η χιλιετία π.Χ» τονίζει ο κ. Μπεξής.
Στον Λέοντα εμφανίστηκαν οι αρχαιότεροι θολωτοί τάφοι των πρωτομινωικών χρόνων
ΔΕΣ ΕΝΤΟΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗΣ
Hellinon's Blog 