Για τον Προϊστορικό και τον Μυκηναϊκό οικισμό που ανακαλύφθηκε στην Ήπειρο

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως δύο νέους προϊστορικούς οικισμούς  οι παλαιότεροι που έχουν  ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στην περιφερειακή ενότητα Άρτας στη βορειοδυτική Ελλάδα, με μια μεγάλη ποικιλία από αντικείμενα, όπως κεραμικά, εργαλεία και κοσμήματα, αλλά και ταφές.

ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ ΕΚΕΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ,ΟΙ ΜΥΚΗΝΑΙΟΙ ΖΟΎΣΑΝ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ ..! ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΤΕΚΜΗΡΙΟ 

Οι θέσεις ανακαλύφθηκαν φέτος το καλοκαίρι κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής της Ιόνιας Οδού στην εθνική οδό στο τμήμα στον Αμμότοπο,  (περιοχή Κομπότι – Συκούλα Αιτωλοακαρνανίας) εντός των ορίων των νομών Άρτας-Πρέβεζας, κοντά στην ακρόπολη της πόλεως Όρραον στο λόφο Καστρί, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. .
 Στους πρόποδες του λόφου Καστρί αρχαιολόγοι εντόπισαν ένα μυκηναϊκό τάφο του 1600-1100 π.Χ. που περιέχει σφαιρίδια και κοσμήματα, ενώ στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι, βρήκαν τα
λείψανα αρκετών κτιρίων, κεραμικά  και λίθινα εργαλεία από την Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού του  2000-1000 π.Χ., καθώς και τέσσερις ταφές με κτερίσματα και αναθήματα.

Χάντρες από πέτρα από ένα περιδέραιο που βρέθηκε σε τάφο στο Κόκκινο Λιθάρι

«Τα δύο νέα μέρη  δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την προϊστορία της Άρτας και αποτελούν τις αρχαιότερες τοποθεσίες, κάτι το οποίο   εμπλουτίζει περαιτέρω τις γνώσεις μας για την περιοχή», δήλωσε ο διευθυντής της Εφορείας της Άρτας, Βαρβ. Παπαδοπούλου. Ο προϊστορικός οικισμός στους πρόποδες του λόφου Καστριού δεν ήταν απρόσμενη η ευρεσή του , δεδομένου ότι η ακρόπολη της Όρραον βρίσκεται στην κορυφή του.

Μία νέα αρχαιολογική θέση εντοπίστηκε στην απόκρημνη πλαγιά λόφου, στην ευρύτερη περιοχή του Αμμοτόπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Η νέα αρχαιολογική τοποθεσία  στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για τους αρχαιολόγους.
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο,  Ανδρομάχη Μπαλαδήμα τα πετρόκτιστα  χρονολογούνται στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού.

Χάλκινο εγχειρίδιο από τη Μυκηναϊκή εποχή

Η ανασκαφή αποκάλυψε κεραμική από απλό νοικοκυριό  (αγγεία, μεγάλα αποθήκευσης και μικρότερα είδη), καθώς και πολυάριθμα λίθινα εργαλεία που αποκαλύπτουν τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες της προϊστορικής κοινότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν η ανακάλυψη ενός τάφου επενδεδυμένα με πλάκες ασβεστόλιθου στο νότιο τμήμα του λόφου. Ο τάφος περιείχε τέσσερις ταφές, μια ακόσμητη κούπα και ένα χάλκινο δαχτυλίδι. Τα ανθρώπινα λείψανα θα εξεταστούν από τους ανθρωπολόγους για να καθορίσει την ηλικία και το φύλο των επιβαινόντων.

Επίχρυσα καρφιά που μπορεί να ανήκουν σε λαβή του μαχαιριού

Οι ανασκαφές στο Κόκκινο Λιθάρι βρίσκονται σε εξέλιξη και οι αρχαιολόγοι περιμένουν νέες ανακαλύψεις που θα έρθουν στο φως και στο μέλλον. Στους πρόποδες του λόφου Καστρί, ανασκαφές έφεραν στο φως ένα ταφικό σύνολο από τη μυκηναϊκή εποχή.

Αμμότοπος Άρτας: χάλκινο δαχτυλίδι που βρέθηκε στον τάφο (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Τα ευρήματα περιλαμβάνουν ένα χάλκινο μαχαίρι μήκος 17,7 εκατοστά, 17 λίθινες χάντρες από κολιέ και 8 επίχρυσο καρφιά, τα οποία πιθανόν χρησίμευσαν για να στερεώσουν μια λαβή από μικρό μαχαίρι  .

Ο τάφος που εντοπίστηκε στο νότιο τμήμα του λόφου και τα κτερίσματά του (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

 «Ο προσδιορισμός των προϊστορικών λειψάνων δείχνει ότι μία φορά, σε αυτόν τον δρόμο που συνέδεε τους  Αθαμάνες και φυλές Μολοσσών  με την κοιλάδα Αμβρακικό, υπάρχει μια μικρή κοινότητα που άνθισε αιώνες πριν οι Μολοσσοί  καθιερώσουν το σημαντικό οχυρό της πόλης του Όρραον », είπε η κ. Μπαλαδήμα

Αβαφές κύπελλο πόσης που βρέθηκε σε τάφο στο Κόκκινο Λιθάρι

Ο αρχαιολογικός χώρος της πόλεως  Όρραον, στην κορυφή του λόφου Καστρί  συνδέεται με τον οικισμό έχουν  έχουν ανασκαφεί και αυτό  τεκμηριώνεται λεπτομερώς. Ήταν ένας οχυρωμένος οικισμός στην  κορυφή του λόφου , που ιδρύθηκε από Μολοσσούς  κατά το δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ.

Κτιριακά κατάλοιπα στην ευρύτερη περιοχή του Αμμότοπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Εντοπίστηκαν κτιριακά κατάλοιπα στο σύστημα της αργολιθοδομής (ξερολιθιά) καθώς και μεγάλη ποσότητα κινητών ευρημάτων που ανάγονται στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού (2000-1000 π.Χ. περίπου). Πρόκειται για άβαφη, χρηστική κεραμική (μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία αλλά και μικρότερα, οικιακής χρήσης ) καθώς και πλήθος από λίθινα εργαλεία, που σκιαγραφούν εύγλωττα τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες μιας προϊστορικής κοινωνίας.

Κτιριακά κατάλοιπα στην ευρύτερη περιοχή του Αμμότοπου Άρτας (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας)

Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Αμμότοπος Άρτας: λίθινα εργαλεία από το εσωτερικό των κτιρίων (φωτ. Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας).

Είχε ένα τείχος περίπου 750 μέτρα σε μήκος και αποτελείται περίπου 100 κατοικίες, με εκτιμώμενο πληθυσμό περίπου 2.000 άτομα. τα ερείπια των σπιτιών που διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και πολλά από αυτά διακρίνονται από τα τοιχία στους πάνω ορόφους τους.

Χάρτης στο οποίο σημειώνεται η θέση της έρευνας. το 2015. Υπό την καθοδήγηση της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας, Βαρβάρας Παπαδοπούλου, και του Τμηματάρχη, Σωτήρη Ραπτόπουλου, η ανασκαφική ομάδα, εποπτευόμενη από την αρχαιολόγο του έργου, Ανδρομάχη Μπαλαδήμα, αποκάλυψε στην απόκρημνη πλαγιά λόφου, στη θέση «Κόκκινο Λιθάρι», ακριβώς απέναντι από την Οικία Α του Ορράου, μία νέα αρχαιολογική θέση.

Το 168 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν την οχύρωση των  τοίχων σε αντίποινα για την αντίσταση της πόλης με τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Anicius Το Όρραον επέζησε μέχρι το 31 π.Χ., οπότε οι κάτοικοί της θα μεταφερθούν στην Νικόπολη, που ίδρυσε ο Αύγουστος σε ανάμνηση της νίκης του στο Άκτιο.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ  

Αρχαίο Όρραον:Οι καλύτερα διατηρημένες οικίες της ελληνικής αρχαιότητας

Όρραον: Η άγνωστη πέτρινη πόλη της Ηπείρου όπου διασώζονται τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια της ελληνικής αρχαιότητας. Ιδρύθηκε τον 4ο αι. π.Χ 

Μυκηναϊκό αγγείο βρέθηκε στην Βουλγαρία

Ένα σπάνιο εύρημα, ένα σχεδόν άρτιο μυκηναϊκό αλάβαστρο (αγγείο αρωμάτων), εντοπίστηκε φέτος το καλοκαίρι κατά τις ανασκαφές που γίνονται στη θέση της ύστερης Εποχής του Χαλκού (13ος αιώνας π. Χ.) στο Μπρέστο της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας.
Το 1913 η περιοχή είχε καταληφθεί από τον Ελληνικό στρατό ,αλλά κατόπιν με την συνθήκη ειρήνης των Βαλκανικών Πολέμων την δώσαμε στην Βουλγαρία.

Ιστοσελίδες αρχαιολογικών ειδήσεων, αλλά και η βουλγαρική μη κερδοσκοπική οργάνωση Balkan Heritage Foundation (www.bhfieldschool.org/news/new-mycenaean-find-from-sw-bulgaria), αναφέρονται στο εύρημα, το οποίο ανακοίνωσε πρόσφατα το Νέο Βουλγαρικό Πανεπιστήμιο, που συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα.

Ένα  σχεδόν πλήρες μυκηναϊκό αγγείο, ένα αλάβαστρο που χρησιμοποιείται ως δοχείο για αλοιφές, βρέθηκε φέτος το καλοκαίρι ανήκει στην  Ύστερη Εποχή του Χαλκού (13ος αι. π.Χ.) σε οικισμό στη  Νοτιοδυτική Βουλγαρία.Η  Μυκηναϊκή κεραμική  σπάνια έχει βρεθεί στη Βουλγαρία μέχρι τώρα.

Κεραμική της μυκηναϊκής εποχής είναι πολύ σπάνια στην περιοχή. Η εύρεση του αγγείου ρίχνει φως
στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των πληθυσμών στην περιοχή της νότιας οροσειράς της Βουλγαρίας και των αστικών κέντρων του Αιγαίου την εποχή των μυκηναϊκών ανακτόρων.

 Η θέση με την ισχυρή οχύρωση στο Μπρέστο, που βρίσκεται στην περιοχή του σημερινού χωριού Μπάνια της περιφέρειας του Ράζλογκ, ανασκάπτεται από διεθνή ομάδα αρχαιολόγων (Πανεπιστήμιο Λούντβιχ-Μαξιμίλιαν του Μονάχου και Νέο Βουλγαρικό Πανεπιστήμιο της Σόφιας), στην οποία συμμετέχουν και σπουδαστές από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Αυστραλία.

Ο οικισμός βρίσκεται στις παρυφές λόφου και περιβάλλεται από τη στροφή ενός παραποτάμου του Νέστου. Το μυκηναϊκό αγγείο βρέθηκε σε πέρασμα, δίπλα σε ένα πολύ μεγάλο κτίριο με αψιδωτή απόληξη.

Στόχος των ερευνών στο Μπρέστο είναι η καλύτερη κατανόηση του πλούτου και των μακρινών σχέσεων που είχε αναπτύξει ο ισχυρά οχυρωμένος οικισμός, τα συμπαγή τείχη του οποίου δεν έχουν ομοιότητες με καμία άλλη θέση στην περιοχή, παρά μόνο με την έκτη οικοδομική φάση της Τροίας, όπως αναφέρει το Balkan Heritage Foundation.- πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΔΕΙΤΕ 

ΜΙΝΩΙΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Σύμφωνα με το πανεπιστήμιο της Καρλσρούης ο Μινωικός πολιτισμός είναι ο αρχαιότερος ναυτικός πολιτισμός στον κόσμο και αναπτύχθηκε από το 2800 π. Χ.

Ανασκαφή Ζωμίνθου :Νέα στοιχεία .

Το κτίριο στην Ζώμινθο χτίστηκε από έναν μεγαλοφυή αρχιτέκτονα, εκτείνεται από το 1900πΧ. σε μεγαλύτερη επιφάνεια κατά την αμέσως προηγούμενη περίοδο, των Παλαιών ανακτόρων, όταν χτίζονται τα μινωικά ανάκτορα. 

Με εξαιρετική επιτυχία περατώθηκε για το 2016 η ανασκαφή της Αρχαιολογικής εταιρείας υπό την διεύθυνση της κ. Έφης Σαπουνά Σακελλαράκη με πολυπληθές προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων.

ΕΙΚ.1

Η ανασκαφή του 2016 (Εικ.1) έδειξε ότι το κεντρικό κτήριο πριν από την κύρια φάση του (γύρω στο 1750 π.Χ.) την οποία γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, εκτείνεται σε μεγαλύτερη επιφάνεια κατά την αμέσως προηγούμενη περίοδο, των Παλαιών ανακτόρων (από το 1900πΧ.), όταν χτίζονται τα μινωικά
ανάκτορα.
Διάδρομοι, κλίμακες, νέες υπόστυλες αίθουσες προστίθενται στους μεγαλοπρεπείς χώρους που είχαν αποκαλυφθεί σε παλαιότερες ανασκαφικές περιόδους και συμπληρώθηκαν φέτος με πολύθυρα και φωταγωγούς. Το κτήριο ήταν διώροφο ή τριώροφο σε ορισμένα σημεία. Οι τοίχοι, που διασώζονται σε ύψος από 2.5 έως 3 μέτρα, είναι τοιχογραφημένοι (Εικ.2).

ΕΙΚ2

Οι αίθουσες συγκεντρώσεων που φέρουν περιμετρικά θρανία, στοιχείο που ερμηνεύεται ότι το κτήριο ήταν όχι μόνο χώρος πολυτελούς κατοικίας σημαντικών προσώπων της δυναστείας της Κνωσού, αλλά και χώρος θρησκευτικών συγκεντρώσεων κατά τις εποχές του χρόνου που το γειτονικό διεθνές θρησκευτικό κέντρο του Ιδαίου Άντρου δεν ήταν προσιτό, λόγω καιρικών συνθηκών.
Το πλήθος των αντικειμένων, χάλκινα θρησκευτικά αντικείμενα, όπως διπλοί πελέκεις, θυμιατήρια και άλλα αντικείμενα, δηλώνουν την θρησκευτική χρήση του χώρου αυτού.
Αφιερώματα όπως σφραγίδες (οι φετινές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές με παράσταση «ιερού κόμβου» και σχηματοποιημένου βουκράνου με ηλιακό δίσκο) τα χάλκινα ειδώλια λατρευτών, χάντρες περιδεραίου , αλλά και άλλα είδη , όπως πήλινα θυμιατήρια, καρποδόχοι και πλήθος ειδικών αγγείων επιβεβαιώνουν την χρήση αυτή.
Οι Κρητικοί « Μινωίτες» που εκμεταλλεύτηκαν τον πλούτο του Ψηλορείτη, είχαν οργανώσει στη Ζώμινθο εργαστήρια παραγωγής κεραμικών έργων, όπως δείχνει το κεραμικό εργαστήριο και ο κλίβανος, τα εργαστήρια επεξεργασίας ορείας κρυστάλλου, υλικού που υπάρχει στην περιοχή και ο μεταλλουργικός κλίβανος, που αποκαλύφθηκε κατά την φετινή ανασκαφική περίοδο. Δεν είναι τυχαίο το πλήθος των χαλκών που βρέθηκαν και φέτος (Εικ.3). 

ΕΙΚ3

Το μαλλί από τα πρόβατα που γνωρίζουμε από τις πινακίδες της Κνωσού, αλλά και τα φυτά του Ψηλορείτη που έστελναν στην Αίγυπτο, όπως γνωρίζουμε από αιγυπτιακές επιγραφές, και είχαν ιαματικές και καλλωπιστικές ιδιότητες, ήταν από τα κύρια προϊόντα που εμπορευόταν οι κάτοικοι της Ζωμίνθου
Οι τελευταίες ανασκαφές στη Ζώμινθο έδειξαν ότι το κεντρικό κτήριο των 150 περίπου δωματίων, χτίστηκε από έναν μεγαλοφυή αρχιτέκτονα, που μακριά από τα μοντέλα των πεδινών ανακτόρων και επαύλεων, προσάρμοσε το σχέδιο του στο ορεινό τοπίο, το οποίο όμως τροποποιήθηκε πολλές φορές από τη συνεχή χρήση.

Ευρήματα μυκηναϊκών χρόνων βρέθηκαν σποραδικά στον χώρο και δείχνουν τη σχέση με τον μυκηναϊκό οικισμό που αποκαλύφθηκε από τον Γιάννη Σακελαράκη, 100 μέτρα ανατολικότερα, ενώ η χρήση του στους ιστορικούς χρόνους διαπιστώνεται από αρχιτεκτονικά λείψανα (ρωμαϊκά) και κινητά ευρήματα που δηλώνουν τη διαχρονικότητα του χώρου , ακριβώς όπως και του γειτονικού Ιδαίου Άνδρου.

ΕΙΚ4

Το ψηφιακό μουσείο (Εικ.4) 

Ένα πρωτοποριακό ψηφιακό μουσείο, με την συνδρομή του Δήμου Ανωγείων στήθηκε από την Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη στα Ανώγεια και περιλαμβάνει την ιστορία των ανασκαφών και ευρήματα της Ζωμίνθου και του Ιδαίου Άντρου.

Για πρώτη φορά «ο κρατήρας της μάχης» μαζί με ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό του, θα εκτεθεί στο Ε.Α.Μ

Για πρώτη φορά από την ημέρα της ανακάλυψής του –πριν από 140 χρόνια- θα εκτεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ο κρατήρας της μάχης, μαζί με ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό του. 

Παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Α. Μπαλτά, ο περίφημος και αθέατος έως τώρα αργυρός κρατήρας θα μεταφερθεί τη Δευτέρα 25 Ιουλίου, στις 11:00 το πρωί, από το Εργαστήριο Συντήρησης Μετάλλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην αίθουσα του Βωμού (αίθουσα 34), για να εκτεθεί σε κατάλληλη προθήκη, να φωτιστεί και να συνοδευτεί από το κατάλληλο εποπτικό υλικό για τους επισκέπτες, που θα μπορούν να το θαυμάσουν στη θέση αυτή ως την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της επιτυχημένης του δράσης του μουσείου με τίτλο Αθέατο Μουσείο, που αναδεικνύει κάθε δυο μήνες ένα αριστούργημα από τις αποθήκες, δηλαδή από τον άγνωστο κόσμο των αρχαιοτήτων που βλέπουν μόνον οι ειδικοί ερευνητές.

Ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό του. Το « κύπελλο του Νέστορος»

Το νέο έκθεμα, αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, αλλά και του επιστημονικού κοινού, μιας και ο κρατήρας δεν έχει ποτέ στο παρελθόν παρουσιαστεί και η ανασύσταση της προέλευσής του με τη μελέτη και παρουσίαση του ταφικού του περιβάλλοντος, θα
συμβάλουν στην ολοκληρωμένη αφήγηση της άγνωστης ιστορίας ενός νέου και πολλά υποσχόμενου μέλους της πολεμικής ελίτ, ενός πρίγκιπα της πρώτης δυναστείας του Μυκηναϊκού κόσμου, που έζησε βίο βραχύ με μεγάλες προσδοκίες.

Ο ΚΡΑΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΣΤΟ ΑΘΕΑΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 

Το Νοέμβριο του 1876 και μέσα σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, ο Ερρίκος και η Σοφία Σλήμαν ανέσκαπταν τον έναν μετά τον άλλον τους πέντε πρώτους βασιλικούς τάφους του περίφημου ταφικού Κύκλου Α των Μυκηνών. Στους τάφους αυτούς εντόπισαν για πρώτη φορά αντικείμενα και ταφικά έθιμα απολύτως άγνωστα ως τότε στην αρχαιολογική έρευνα, που χρονολογούνταν στο 16ο αι. π.Χ., δηλαδή σε μια περίοδο του παρελθόντος που ήταν έως τότε παντελώς αχαρτογράφητη.

Το Νοέμβριο του 1876 γεννήθηκε η Μυκηναϊκή Αρχαιολογία, που επρόκειτο να δώσει στα επόμενα 140 χρόνια το μέγα σώμα των γνώσεών μας για τον πρώτο μεγάλο ελληνόφωνο Πολιτισμό του Αιγαίου, τον Μυκηναϊκό. 

Οι σκηνές της μάχης με αποτύπωση σε ανάπτυξη

Κι εγώ ο τάφος V έγινε διάσημος για την περίφημη ταφή του εικοσιεπτάχρονου πολεμιστή με την προσωπίδα που ονομάστηκε «του Αγαμέμνονα», ο τάφος IV είχε στο μέσον του την ταφή ενός πρίγκιπα μόλις 18 χρονών στον οποίον είχαν χαριστεί τα περισσότερα και τα πολυτιμότερα κτερίσματα όλης της Μυκηναϊκής περιόδου (1600 – 1075 π.Χ.).

Ο πρίγκιπας του τάφου IV είχε λάβει ως δώρα πολλά μακρά ξίφη, χρυσελεφάντινα μικροτεχνήματα, καθώς και ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα του κρητομυκηναϊκού κόσμου. 

Ο Σλήμαν παρατήρησε μεταξύ άλλων και ορισμένα αργυρά ελάσματα σε κακή κατάσταση, που έφερε στην Αθήνα και αριθμήθηκαν με τους αρ. ευρετηρίου 605-607. Κανείς όμως τότε δεν τους έδωσε σημασία.

Άνω η όψη… Κάτω η  κάτοψη της διάταξης της μάχης κατ’ απόδοση

Τα πολύτιμα κτερίσματα του Ταφικού Κύκλου Α εκτέθηκαν στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Πολυτεχνείου το Δεκέμβριο του 1877 και κατόπιν μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1893, όπου βρίσκονται έως σήμερα. Τα περίεργα αργυρά ελάσματα με αρ. ευρ. 605-607 έμειναν οριστικά στις αποθήκες. 

Τη δεκαετία του 1960 ο Διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Χρήστος Καρούζος εμπιστεύθηκε στην αρχαιολόγο, Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου να μελετήσει εκ νέου τα ευρήματα του ταφικού Κύκλου Α που ήσαν στις αποθήκες. Εκείνη εντόπισε την τεράστια σημασία των ελασμάτων με αρ. ευρ. 605-607 και με τη βοήθεια των εξαιρετικών συντηρητών του Μουσείου και ενός καλλιτέχνη, ανέστησε το μεγαλύτερο αργυρό αντικείμενο της Μυκηναϊκής αρχαιότητας: τον αργυρό κρατήρα του πολέμου.
Το 1974 η Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου δημοσίευσε την αποκατάσταση του αγγείου σε διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό. Ωστόσο, το αγγείο, λόγω της κακής κατάστασης διατήρησής του δεν εκτέθηκε ποτέ και παρέμεινε στις αποθήκες, γνωστό μόνον στους ειδικούς επιστήμονες της πολεμικής εικονογραφίας του προϊστορικού Αιγαίου.

Η ανασύσταση του αγγείου από τα θραύσματα απέδωσε τον περίτεχνο διάκοσμό του που είχε γίνει με την έκτυπη τεχνική. Η μεγάλη ανάγλυφη ζώνη στο κύριο σώμα του κρατήρα παρουσιάζει δύο ομάδες αντιμέτωπων πολεμιστών, που τους διακρίνει το διαφορετικό είδος των ασπίδων τους, εν είδει διακριτικών δύο διαφορετικών «στρατών». Τέσσερις πολεμιστές με οκτώσχημες ασπίδες από τη μία μεριά, εναντίον τεσσάρων με πυργοειδείς ασπίδες από την άλλη, και ενός μαχητή, που έχει πέσει ηρωικά στο έδαφος, ανάμεσα στους αντιμαχόμενους.

Ένα εκπληκτικό ελληνικό κράνος -περικεφαλαία από λεπτομέρεια του αγγείου

Το 2003 ανακαλύφθηκε στα Αρχεία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το περίφημο «χειρόγραφο του Παναγή Σταματάκη», του Έλληνα αρχαιολόγου που συμμετείχε στις ανασκαφές των Σλήμαν και κατέγραφε κάθε ώρα και στιγμή και με λεπτομέρεια, κάθε εύρημα και τον τόπο της εύρεσής του, την ώρα που ερχόταν στο φως.
Κάτι που δεν είχε φροντίσει να κάνει ο Ερρίκος Σλήμαν, στερώντας μας τη γνώση των ταφικών συνόλων (δηλαδή, σε ποιον νεκρό ανήκε τι).
Έτσι, σήμερα είμαστε σε θέση να αποδώσουμε τον μεγάλο κρατήρα στην ταφή του πρίγκιπα και να γνωρίζουμε ότι μέσα του είχαν τοποθετηθεί ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα, συνιστώντας το εύρημα, το πρώτο συμποσιακό σύνολο του ελληνόφωνου κόσμου των πρώτων αριστοκρατών.
 Σαν να επρόκειτο δηλαδή, για τις ταφικές προσφορές των ίδιων των συμπολεμιστών του πρίγκιπα. Μια ερμηνεία γοητευτική, αλλά όχι βεβαίως τεκμηριωμένη. ΥΠΠΟ

Μινωικό αγγείο με οστά σε παραλία της Κρήτης…… «ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΥΜΑ»

ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΑ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΑΣ ΠΟΥ ΠΛΕΟΝ ΤΑ…ΞΕΒΡΑΖΕΙ ΤΟ ΚΥΜΑ…

ΓΝΩΡΙΖΑΝ ΕΚΕΙ ΚΟΝΤΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟΥ …ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΜΕ ΟΣΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ DNA  ….ΑΛΛΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟ «ΜΕΓΑΡΟ» ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ …

Λιμενικοί και αρχαιολόγοι μετά την ανακάλυψη του ταφικού πίθου στην παραλία Γρα Λυγιάς στην Ιεράπετρα.

Ταφικός πίθος, που σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις χρονολογείται στη Μινωική Περίοδο, εντοπίστηκε στην παραλία Γρα Λυγιάς της Ιεράπετρας κινητοποιώντας το Λιμεναρχείο και την αρχαιολογική υπηρεσία.

Ο αμφορέας, που περιείχε οστά, βρέθηκε
«πάνω στο κύμα» από λουόμενο κάτοικο της περιοχής ο οποίος έκπληκτος αντίκρισε το θέαμα και ειδοποίησε το λιμεναρχείο, ενώ η ξεχωριστή περίπτωση «μαγνήτισε» το ενδιαφέρον πολλών κατοίκων της περιοχής που κατέφθασαν στο σημείο.

Oπως έγινε γνωστό, στην περιοχή υπήρχε αρχαίο νεκροταφείο, όχι όμως στο σημείο που βρέθηκε ο αμφορέας, κάτι που δείχνει ότι ίσως να είχε μεγαλύτερη έκταση απ’ ό,τι αρχικά υπολογιζόταν. Αμεσα έσπευσαν στο σημείο στελέχη του Λιμενικού, τα οποία διαπίστωσαν την ύπαρξη στην άκρη της παραλίας κομμάτια του εν λόγω αμφορέα και των οστών, που μεταφέρθηκαν στο λιμενικό κατάστημα.

… «Eκανα μπάνιο και ξαφνικά αντίκρισα πάνω στο κύμα έναν αμφορέα με οστά να είναι μισοκαρφωμένος στην άμμο. Eνιωσα δέος αλλά και φόβο για το πρωτόγνωρο για μένα θέαμα και το τι κρύβεται πίσω από αυτό. Αμέσως βγήκα από τη θάλασσα και ειδοποίησα το λιμεναρχείο, που ήρθε άμεσα» δήλωσε  ο 45χρονος αγρότης Μανόλης Κορνιλάκης, ο άνθρωπος που βρήκε τον αμφορέα.

Το λιμεναρχείο, που πήρε τον αμφορέα προς φύλαξη, ειδοποίησε τη διευθύντρια της αρχαιολογικής υπηρεσίας Λασιθίου, Χρύσα Σοφιανού, η οποία και έφτασε αμέσως στην περιοχή.
Από τις πρώτες εκτιμήσεις της αρχαιολόγου, που είχε συνεργασία με τη λιμενική Αρχή, ο αμφορέας και τα οστά προσδιορίζονται στη Μινωική Εποχή.

Μάλιστα η κ. Σοφιανού με τους λιμενικούς πήγαν και στο σημείο και περισυνέλεξαν και άλλα οστά από τη θάλασσα και η ίδια εκτίμησε ότι οι μεγάλοι κυματισμοί των τελευταίων ημερών «ξέθαψαν» τον αμφορέα με τα οστά, καθώς σε απόσταση περίπου 100 μέτρων από το σημείο έχει καταγραφεί η ύπαρξη αρχαίου νεκροταφείου.

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ …
ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ-www.ethnos.gr

   ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2016    

Ιεράπετρα: Δεύτερος αμφορέας με ανθρώπινα οστά εντοπίσθηκε στην περιοχή Γρα Λυγιά

Ακόμη ένας πήλινος αμφορέας με ανθρώπινα οστά εντοπίστηκε στην περιοχή της Γρα Λυγιάς Ιεράπετρας.
Ο αμφορέας βρέθηκε από ιδιώτη που ενημέρωσε το λιμεναρχείο Ιεράπετρας, άνδρες του οποίου πήγαν στο σημείο και μετέφεραν τα ευρήματα στο λιμεναρχείο, ενώ ενημερώθηκε η ΚΔ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Στις 20 Ιουλίου είχε βρεθεί επίσης, στην ίδια περιοχή, ένας ακόμη αμφορέας με ανθρώπινα οστά, όπου σύμφωνα με τις τότε εκτιμήσεις των αρχαιολόγων επρόκειτο για ευρήματα της Μινωικής εποχής, αφού σε κοντινή απόσταση υπάρχει αρχαίο νεκροταφείο και έχουν γίνει σχετικές ανασκαφές.

Αποστολή στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης: H ιστορία ενός μυστικού αρχαίου πολιτισμού

Τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη τον κατέστρεψε ο σεισμός που προηγήθηκε λίγα 24ωρα της έκρηξης του ηφαιστείου του νησιού, (περίπου) το 1615 π.Χ. Το μίγμα ηφαιστειακής τέφρας και θηραϊκής γης σκέπασε τα ερείπια μιας ευημερούσας και προηγμένης κοινότητας ανθρώπων- για περισσότερα από 3.500 χρόνια η φωτιά πάγωσε τον χρόνο.

Ακρωτήρι-η θαμμένη πολιτεία

Ο οικισμός αποκαλύφθηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη του Σπύρου Μαρινάτου, το 1967. Από τότε το Ακρωτήρι μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα ανασκαφικό εγχείρημα εν εξελίξει- τον επόμενο χρόνο θα συμπληρωθούν 50 έτη από την έναρξη των εργασιών και υπολογίζεται πως μόνο το 26% της έκτασης του οικισμού έχει ανασκαφεί μέχρι τα θεμέλια. 

Δεν είναι διαφημισμένο αρχαιολογικό τοπόσημο, όπως η Βεργίνα ή οι Μυκήνες- όμως σε αυτήν τη θαμμένη πολιτεία, που επανέρχεται στο φως με μεθοδολογική ακρίβεια και υπομονή, μπορείς ακόμα να αισθανθείς τη ζωή των ανθρώπων του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης. Ακόμα και να τους δεις, στις μοναδικές του τοιχογραφίες.

Από μακριά δεν φαίνεται καν- καμιά επιβλητική ακρόπολη ή ναός, παρά μόνο ένα στέγαστρο δεκάδων στρεμμάτων. Στα πρώτα βήματα, με μερικές πρώτες ματιές τριγύρω, λίγο «αλαφροϊσκιωτος» να είσαι θα ανατριχιάσεις.
 Κανένα δέος από επιβλητικά μεγαθήρια (ή τερατουργήματα) της ανθρώπινης ιστορίας, σκέτη συγκίνηση- όπως βαδίζεις πλέον σε μια ανθρωποκεντρική πολίχνη της Εποχής του Χαλκού, σε έναν τόπο που κατοικούνταν από την 5η χιλιετία π.Χ.. Ατείχιστος οικισμός- οι κάτοικοι του ζούσαν εν ειρήνη.
 Κτίρια ιδιωτικά και δημόσια, φτιαγμένα από πελεκητές πέτρες, που για αυτό ο Μαρινάτος ονόμασε «ξεστές»- «Ξεστή 1», «Ξεστή 2» κ.ο.κ..
Σπίτια με πάνω όροφο και παράθυρα, διακοσμημένα με εξαιρετικές τοιχογραφίες, λιθόστρωτοι δρόμοι, δέντρα και ανοικτοί, δημόσιοι χώροι σαν πλατείες.
Τα ευρήματα των αγωγών κάτω από το λιθόστρωτο μαρτυρούν κι ένα πολύ καλά αναπτυγμένο αποχετευτικό σύστημα.

 Ο χώρος που έχει ανασκαφεί πιθανολογείται ότι ήταν το κέντρο του οικισμού, με δημόσιο κτίριο και τα σπίτια της ανώτερης τάξης. «Υποθέτουμε ότι εδώ ήταν το κέντρο- αλλά η πόλη θα πρέπει να είχε και πιο λαϊκές συνοικίες όπου ζούσαν οι μεταλλουργοί, οι τσαγκάρηδες, οι αγγειοπλάστες», λέει ο Χρήστος Ντούμας, ομότιμος καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής των ανασκαφών στο Ακρωτήρι από το 1975, μετά τον θάνατο του Μαρινάτου, του οποίου είχε υπάρξει βοηθός.
 Είμαστε μια ομάδα δημοσιογράφων από όλον τον κόσμο και είμαι σίγουρος πως όλοι οι συνάδελφοι αισθάνθηκαν την τιμή να ξεναγούνται σ’ έναν τόπο τέτοιας ιστορικής σημασίας από έναν άνθρωπο με τόσο μεγάλη γνώση και διαχρονική αφοσίωση σε αυτόν.

«Βλέπουμε την πόλη όπως ήταν ακριβώς μετά το σεισμό και πριν την έκρηξη του ηφαιστείου», λέει ο ίδιος. «Δεν ξέρουμε πως λέγεται- έχουμε διαβάσει σε μια πινακίδα τις συλλαβές Α- ΡΕ- ΣΑ- ΝΑ, αλλά πιθανώς αναφέρεται σε κάτι άλλο.
Έχουμε πληροφορίες για την ζωή τους από τις τοιχογραφίες, τα σκεύη, τα υφάσματα και τα αγροτικά προϊόντα, όπως λάδι και κρασί. Στην τελική περίοδο του οικισμού δεν έχουμε τόσο αγρότες, όσο μια κοινότητα εμπόρων. Σε κάθε σπίτι υπήρχε και κάποιο εργαστήριο.
Το νησί εξαρτώταν οικονομικά από τη Μινωική Κρήτη- εξήγαγε εκεί πέτρες και ορυκτά, ενώ εμπορικές επαφές είχε και με την Κύπρο, την Αίγυπτο και άλλες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα.
 Έχουν βρεθεί αιγυπτιακά είδη στον οικισμό, αλλά και αναφορές σε αιγυπτιακές πηγές για «νησιώτες στη μέση της θάλασσας», που μάλλον σε αυτούς αναφέρονται.

Σύμφωνα με τον κύριο Ντούμα, μεταξύ του σεισμού και της έκρηξης του ηφαιστείου μεσολάβησε ένα μικρό χρονικό διάστημα, μάλλον λίγων ημερών. Φαίνεται από ενδείξεις σε σημεία του αρχαιολογικού χώρου ότι οι άνθρωποι μετά στον σεισμό επέστρεψαν- «έβγαλαν αντικείμενα από τα σπίτια τους για να τα μεταφέρουν αλλά έγινε η έκρηξη και τα άφησαν εκεί», μας λέει.

Ήταν μια αναπτυγμένη, καταναλωτική κοινωνία. Η θρησκεία τους μας είναι άγνωστη αλλά αν κρίνουμε από τις ζωγραφικές παραστάσεις των τοιχογραφιών ήταν μάλλον ανθρωποκεντρική. Όπως ο Μαρξ είχε πει- “οι μόνοι που δεν λάτρεψαν ζώα ήταν οι Έλληνες

Σύμφωνα με τον κύριο Ντούμα, μεταξύ του σεισμού και της έκρηξης του ηφαιστείου μεσολάβησε ένα μικρό χρονικό διάστημα, μάλλον λίγων ημερών. Φαίνεται από ενδείξεις σε σημεία του αρχαιολογικού χώρου ότι οι άνθρωποι μετά στον σεισμό επέστρεψαν- «έβγαλαν αντικείμενα από τα σπίτια τους για να τα μεταφέρουν αλλά έγινε η έκρηξη και τα άφησαν εκεί», μας λέει.

Τι απέγιναν οι κάτοικοι της άγνωστης αυτής πόλης;

Όταν το ηφαίστειο εξερράγη φυσούσαν δυτικοί άνεμοι που μετέφεραν τη στάχτη και τα αέρια των αναθυμιάσεων προς τα ανατολικά.
Λογικά, με την πρώτη έκρηξη τα συνεργεία και οι ομάδες των ανθρώπων που είχαν ήδη αρχίσει να επισκευάζουν τα σπίτια από τον σεισμό, εκκένωσαν πάλι την πόλη και ενώθηκαν με τον κύριο όγκο του πληθυσμού που θα είχε κατασκηνώσει κάπου κοντά. Το νησί ποτέ δεν εκκενώθηκε- κι αν κάποιοι το αποτόλμησαν σίγουρα πνίγηκαν στην άγρια θαλασσοταραχή.
Οι άνθρωποι πρέπει να μετακινήθηκαν απλώς προς τα δυτικά για να αποφύγουν τις στάχτες και τις αναθυμιάσεις- ίσως κάποια στιγμή βρεθούν θαμμένοι σε κάποια δυτική περιοχή του νησιού, κάτω από το ίδιο αμάλγαμα τέφρας και γης.

Στο Ακρωτήρι ο μεγαλύτερος όγκος της δουλειάς παράγεται στο εργαστήριο συντήρησης και αποκατάστασης των τοιχογραφιών. «Πρέπει πρώτα να προστατέψουμε αυτά που βρήκαμε, δε βιάζομαι για άλλα», λέει ο καθηγητής Ντούμας. Μέσα στο εργαστήριο, σε φαρδιά τραπέζια είναι απλωμένα χιλιάδες θραύσματα τοιχογραφιών- δεκαέξι συντηρητές εφοδιασμένοι με σύνεργα κατάλληλα για την λεπτεπίλεπτη εργασία συντήρησης και αποκατάστασής τους- μεγεθυντικούς φακούς, σύρριγες και διαλύματα- κυρίως, όμως, με άπειρη υπομονή, εργάζονται κατά μονάς.

 Ο Παναγιώτης Αγγελίδης είναι συντηρητής αρχαιοτήτων με ειδίκευση στις προϊστορικές τοιχογραφίες (frescos)- κι εργάζεται στο Ακρωτήρι 21 χρόνια, τα τελευταία τρία ως υπεύθυνος του εργαστηρίου. «Τα προβλήματα στο εργαστήρι ξεκίνησαν με την κρίση, γύρω στο 2010. Αποκορύφωμα ήταν το 2014, οπότε το εργαστήριο κινδύνεψε να κλείσει.
Τα προηγούμενα χρόνια κάποιους μήνες, έστω, λειτουργούσε- το ’14 λειτούργησε με 5 άτομα προσωπικό μόνο για δύο μήνες. Το 2015 ξεκίνησε η αντιστροφή αυτής της πτωτικής πορείας- λειτουργήσαμε για αρκετούς μήνες με χορηγίες του Αριστείδη Αλαφούζου και της εταιρείας Kaspersky.
 Από τον Φεβρουάριο του 2016 δέκα από τους συντηρητές πληρώνονται από την Kaspersky.
Τώρα που έχουμε χρήματα και κόσμο μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα- είμαστε ένα πρότυπο εργαστήριο με συσσωρευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία, έρχονται από εργαστήρια και πανεπιστήμια του εξωτερικού για να μας διδάξουν και γρήγορα λένε πως μάλλον εμείς πρέπει να τους επιμορφώσουμε».

Πως ένας Ρώσος ιδιοκτήτης εταιρίας ψηφιακής ασφάλειας έφτασε να χρηματοδοτεί μια από τις σημαντικότερες ελληνικές ανασκαφές 

Μαζί με την ομάδα των δημοσιογράφων βρίσκεται ο ίδιος ο Eugene Kaspersky, ιδρυτής της εταιρείας ψηφιακής ασφάλειας Kaspersky και διοργανωτής του δημοσιογραφικού διημέρου που μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τον προϊστορικό οικισμό στο Ακρωτήρι.
Ο Kaspersky είναι ένας δυναμικός Ρώσος επιχειρηματίας, εύθυμος και αυθόρμητος άνθρωπος- ή τουλάχιστον μου φάνηκε- που αγαπά την ιστορία και την αρχαιολογία και ανέλαβε σαν οικονομικός χορηγός να ξεκολλήσει το Ακρωτήρι από το τέλμα της ελληνικής κρίσης. «Ερωτεύθηκα την Σαντορίνη 15 χρόνια πριν, σαν απλός επισκέπτης.

Τη δεύτερη φορά που επισκέφτηκα το νησί, 11 χρόνια πριν, δεν γινόταν ανασκαφικές εργασίες και ο οικισμός ήταν κλειστός, μη επισκέψιμος. (σημ. το 2005 κατέρρευσε τμήμα του στεγάστρου σκοτώνοντας έναν Βρετανό τουρίστα και ο αρχαιολογικός χώρος παρέμεινε κλειστός μέχρι το 2012). Την τρίτη φορά που επισκέφτηκα το νησί ο αρχαιολογικός χώρος ήταν ανοικτός στο κοινό αλλά ανασκαφές δεν πραγματοποιούνταν», λέει ο ίδιος.

 Μετά από συζητήσεις με τους συμβούλους και τα στελέχη της εταιρείας, όλοι συμφώνησαν πως το Ακρωτήρι είναι ένα αρχαιολογικό πρότζεκτ που αξίζει να υποστηριχθεί οικονομικά. Οι Ρώσοι προσέγγισαν την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία και τον καθηγητή Ντούμα και εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να συνδράμουν οικονομικά. «Μας εμπιστεύτηκαν και η ανασκαφή ξεκίνησε πάλι», λέει ο Eugene Kaspersky.

Aπό αριστερά προς τα δεξιά: O ζωγράφος Νίκος Σεπετζόγλου, ο επικεφαλής των ανασκαφών Χρήστος Ντούμας, ο συντηρητής Παναγιώτης Αγγελίδης και ο ιδιοκτήτης των Kaspersky Labs Εugene Kaspersky

Στα περιθώρια των ενημερώσεων και του συνεδρίου που ακολούθησε ρώτησα τον κύριο Kaspersky για τις πιθανές δυσκολίες που συνάντησε στην επικοινωνία του με το Υπουργείο Πολιτισμού και την ελληνική γραφειοκρατία- με παρέπεμψε στον μανατζερ της εταιρείας που χειρίστηκε το συγκεκριμένο κομμάτι.
«Μας ζήτησαν να παρουσιάσουμε ένα συγκεκριμένο πλάνο- από την στιγμή που το κάναμε, όλα κύλησαν όπως σε κάθε ευρωπαϊκό κράτος», μου λέει. «Τώρα θέλουμε να βρούμε κι άλλες εταιρείες που θα συμμετάσχουν ως χορηγοί, χρειάζονται κι άλλοι πόροι», σχολιάζει ο κύριος Kaspersky.
 Προς το παρόν η ρωσική εταιρεία, εκτός της μισθοδοσίας των δέκα συντηρητών, έχει αναλάβει την χορηγία ενός δεκαμελούς συνεργείου ανασκαφής που εργάζεται στο ακριβές σημείο του οικισμού όπου βρέθηκε ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματά του, ένα χρυσό αγαλματίδιο αιγάγρου, όπως και την χρηματοδότηση μιας ομάδας αρχιτεκτόνων (υπό την επιστημονική εποπτεία της κυρίας Κλαίρης Παλυβού, ομότιμης καθηγήτριας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ) για την εκπόνηση μελέτης συντήρησης, προστασίας και ανάδειξης των μνημείων εντός του αρχαιολογικού χώρου, την «χαρτογράφηση» των 14 στρεμμάτων της ανασκαφής, όπως η ίδια είπε.

Ο καθηγητής Ντούμας είχε ήδη αναφερθεί στην ελπίδα του να βρεθεί κάποια δίγλωσση πινακίδα στον οικισμό- έστω μια λίστα από κάποια εμπορική συναλλαγή όπου τα εμπορεύματα θα αναγράφονται τόσο στην Γραμμική Α (που χρησιμοποιούνταν από τους νησιώτες αλλά δεν έχει ακόμα «αποκρυπτογραφηθεί») και σε κάποια άλλη, διαβασμένη πλέον, γλώσσα της εποχής, όπως τα αιγυπτιακά. «Τότε, ίσως καταφέρουμε να λύσουμε το μυστήριο και της Γραμμικής Α», λέει ο καθηγητής και αργότερα ο Kaspersky επανέλαβε τα λόγια του. Μπορώ μόνο να φανταστώ την περηφάνεια που θα νιώσει, ο ιδρυτής μιας εταιρείας που ασχολείται με κώδικες λογισμικού το 2016, αν με τη συνδρομή του αποκρυπτογραφηθεί ένας από τους τελευταίους (γλωσσικούς) κώδικες που παραμένουν κλειδωμένοι…

Στο εργαστήριο συντήρησης συναντούμε και τον ζωγράφο Νίκο Σεπετζόγλου, που εργάζεται εκεί από το 2008. «Επεξεργάζομαι τα κομμάτια των τοιχογραφιών που δε συνδέονται μεταξύ τους, προσπαθούμε να προτείνουμε θέσεις και να κάνουμε σχεδιαστική αποκατάσταση. Από τα θραύσματα που βρίσκουμε, συμπληρώνουμε ένα αποσπασματικό παζλ.
Είναι μια απολαυστική δουλειά αλλά έχει και μεγάλη ευθύνη γιατί πρέπει να αποκαταστήσουμε την τοιχογραφία στην αυθεντική της μορφή, χωρίς να την επηρεάσουμε.
Και η αίσθηση ότι συμμετέχεις στο έργο ενός μεμονωμένου τεχνίτη ή ενός εργαστηρίου χιλιάδων χρόνων πριν, είναι πολύ συγκινητική», λέει ο ίδιος.
 Η τεχνοτροπία των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου μοιάζει με της Μινωικής Κρήτης αλλά έχουν και τοπικό «ιδίωμα»- π.χ. εδώ το βάθος στις εικόνες είναι λευκό, σαν μια αίσθηση ορίζοντα, ενώ στις κρητικές είναι έντονα χρωματισμένο.
 Αυτή την περίοδο ο Σεπετζόγλου, μαζί με δέκα συντηρητές έχουν ξεκινήσει να εργάζονται στην αποκατάσταση της μεγάλης τοιχογραφίας που βρέθηκε στο κλιμακοστάσιο της «Ξεστής 4», κτίριο που μάλλον είχε δημόσιο χαρακτήρα.
Απεικονίζει μια πομπή την οποία εκτιμάται ότι συνθέτουν 14 παραστάσεις αντρικών μορφών- η συντήρηση των θραυσμάτων που έχουν βρεθεί, η συνέχιση της ανασκαφής για να βρεθούν και τα υπόλοιπα και, τελικά, η αποκατάσταση της τοιχογραφίας θα χρειαστεί αρκετά χρόνια, πέραν της πενταετίας.
Τουλάχιστον η Kaspersky, διά στόματος του ιδρυτή της, διαβεβαίωσε πολλάκις ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει οικονομικά το εγχείρημα.

Οι τοιχογραφίες που μένουν στοιβαγμένες στις αποθήκες περιμένοντας ένα μουσείο

Σε μια αίθουσα του εργαστηρίου μεγάλα «τελάρα» τοιχογραφιών, αρκετών τετραγωνικών μέτρων, μας αποκαλύπτονται από τους συντηρητές. Ζωγραφιές όλο χρώμα που αναπαριστούν όπως, ίσως, κανένα γραπτό κείμενο δε θα μπορούσε, τη ζωή στον τόπο και την εποχή των δημιουργών τους. Γεωμετρικά σχέδια, κυρίως με επαναλαμβανομενα σπειροειδή μοτίβα, τοπία, σκηνές της καθημερινής ζωής, τελετουργίες, φυτά, ζώα και άνθρωποι, ακόμα και μυθικά πλάσματα παρέχουν ακομα και στον απλό παρατηρητή τους πλήθος πληροφοριών, από το στυλ κουρέματός τους, μέχρι τη ναυπηγική τους τέχνη. Ο καθηγητής Ντούμας μας εξηγεί τις λεπτομέρειες, όπως ότι το πρόσωπο των ανδρών ρεαλιστικά αποδίδεται κοκκινωπό, από την έκθεσή τους στον ήλιο, ενώ η επιδερμίδα των γυναικών, που παρέμεναν κυρίως στο σπίτι, είναι λευκή. «Ο ρόλος της γυναίκας είναι τονισμένος- μια γυναικεία μορφή μεγάλων διαστάσεων σε σχέση με τις υπόλοιπες μορφές της σύνθεσης, πιθανότατα αναπαριστά κάποια θεά. Τα δύο φύλα φαίνονται τελικά ίσα- αλλά με διακριτούς ρόλους. Οι γυναίκες στο σπίτι μεγάλωναν το παιδιά, ενώ οι άντρες ταξίδευαν και εμπορεύονταν».

Τοιχογραφίες που έχουν συντηρηθεί και αποκατασταθεί. Φυλάσσονται στις αποθήκες του εργαστηρίου

Ρωτάω τον συντηρητή Παναγιώτη Αγγελίδη γιατί αυτά τα αριστουργήματα παραμένουν στις αποθήκες. «Για το θέμα της έκθεσης των τοιχογραφιών είναι υπεύθυνο το Υπουργείο Πολιτισμού. Το εργαστήριο μας έχει συντηρήσει και αποκαταστήσει 58 τοιχογραφικές συνθέσεις διαφόρων διαστάσεων- μόνο το 20% από αυτές εκτίθεται στο κοινό, είτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, είτε στο μουσείο της προϊστορικής Θύρας. Το υπόλοιπο 80% βρίσκεται στις αποθήκες- τις συντηρούμε και τις φυλάσσουμε μέχρι να έρθει η ώρα να εκτεθούν», μου λέει. «Και ποια θα είναι αυτή η ώρα;», τον ρωτάω. «Όποτε αποφασίσει το ελληνικό κράτος», απαντάει.

Οι τοιχογραφίες περιμένουν ένα μουσείο. Ίσως σύντομα κάποιες εκτεθούν στο μουσείο της Σαντορίνης- πάντως, προσωπικά αισθάνομαι ντροπή που αυτούς τους θησαυρούς τους απολαμβάνουμε μόνο οι εργαζόμενοι εδώ. Θα είναι για εμάς μεγάλη ηθική ικανοποίηση η έκθεσή τους στο κοινό

O Παναγιώτης Αγγελίδης

«Εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα από τις τοιχογραφίες που αποκάλυψε ο Μαρινάτος περιμένουν να συντηρηθούν. Τμήματα τοιχογραφιών περιμένουν ακόμα στο σκάμα», λέει ο καθηγητής Ντούμας. «Στο εργαστήριο και στις αποθήκες υπάρχουν 5.000 κιβώτια με θραύσματα, τα ίδια τα σπαράγματα των τοιχογραφιών καταλαμβάνουν εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα. Το έδαφος είναι ένα ιστορικό αρχείο, η ανάγνωση του οποίου μόνο με την ανασκαφή επιτυγχάνεται. Αλλά η ανασκαφή είναι εξ ορισμού καταστροφική διαδικασία για ότι προφύλαξε ο χρόνος κάτω από έναν μανδύα ελαφρόπετρας και θηραϊκής γης- μόνο η επιστημονική μεθοδολογία μπορεί να περιορίσει τη ζημιά. Γι’ αυτό δε βιάζομαι στις ανασκαφές- μάλιστα αφότου ανέλαβα το 1975 τη διεύθυνση του έργου, περιόρισα τις ενέργειές μου στη διαχείριση των ευρημάτων, δεκάδων χιλιάδων πήλινων αγγείων και μικροαντικειμένων. Αρχικά είχα υπολογίσει πως θα χρειάζονταν 20 χρόνια, αλλά αποδείχτηκε πως η αποκατάσταση μιας μόνο τοιχογραφικής σύνθεσης μπορεί να χρειαστεί τόσο χρόνο», συμπληρώνει ο ίδιος. Ακούγοντάς τον να εξηγεί τον τρόπο της δουλειάς του, μένεις σίγουρος πως το Ακρωτήρι δε θα έχει ποτέ την τύχη της Κνωσού, η αυθεντικότητα της οποίας ακόμα τελεί υπό αμφισβήτηση σε πολλά κρίσιμα σημεία, μετά τις αυθαίρετες και αντιεπιστημονικές παρεμβάσεις του Σερ Άρθουρ Έβανς. Ο καθηγητής Ντούμας δεν σκοπεύει στην φήμη που τόσο έθελγε τον Βρετανό Σερ Άρθουρ Έβανς που – είναι ο πρώτος που αντιλήφθηκε ότι η ανασκαφική έρευνα του Ακρωτηρίου ξεπερνά σε βάθος χρόνου όχι μόνο τον ίδιο αλλά και όλες τις σημερινές γενιές των ανθρώπων.

«Ας σκεφτούμε αυτούς τους ανθρώπους, μια ευημερούσα κοινότητα που από τη μια στιγμή στην άλλη χάθηκε»

Επιστρέφοντας στην Αθήνα, παρατηρούσα από ψηλά τη Σαντορίνη. Ένας τουριστικός προορισμός παγκόσμιας «κλάσης», με 1.600.000 επισκέπτες την τελευταία χρονιά. Θυμήθηκα την αφήγηση του καθηγητή για τα πρώτα χρόνια των ανασκαφών στη Σαντορίνη στα τέλη της δεκετίας του ’60- όταν στο νησί υπήρχε μόνο μία ταβέρνα, η τοπική φάβα αποτελούσε αναγκαστικά τη βάση μιας λιτής διατροφής των φτωχών νησιωτών αντί για γκουρμέ πρώτο πιάτο και τα γαϊδουράκια ανεβοκατέβαιναν καλντερίμια και ηφαιστειακά εδάφη, δίχως ο κόπος τους να καταβάλλεται ως ύψιστο φετίχ της τουριστικής ανοησίας. Και σκέφτηκα πως η σημερινή Σαντορίνη, παρά την ελληνική κρίση, παραμένει εξαιτίας της σπάνιας ομορφιάς της μια ευημερούσα κοινότητα, διασυνδεμένη με τα πέρατα του κόσμου μέσω αλλεπάλληλων τσάρτερ και πολυτελών γιωτ που διασχίζουν το Γιβραλτάρ για μια κρουαζιέρα στην καλντέρα.

Η Νανώ Μαρινάτου, κόρη του αρχαιολόγου Σπυρίδωνα Μαρινάτου είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, επικεφαλής του Τμήματος Κλασικών και Μεσογειακών Σπουδών. Ήταν παρούσα σε αυτό το ενημερωτικό διήμερο που οργάνωσε η Kaspersky στο Ακρωτήρι- «Ας σκεφτούμε αυτούς τους ανθρώπους, μια ευημερούσα κοινότητα που από τη μια στιγμή στην άλλη χάθηκε. Ας σκεφτούμε πόσο εύθραυστες είναι οι ανθρώπινες ζωές, όλων μας».ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/

Ασκελόν,Ισραήλ: Βρέθηκε το πρώτο νεκροταφείο των Φιλισταίων- Ήταν συγγενικό φύλο των Κρητών;

«Μετά από πολλές δεκαετίες μελέτης της ιστορίας των Φιλισταίων, ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με την πραγματική τους εικόνα. Αυτό είναι συγκλονιστικό»

Αγγεία και των Φιλισταίων που βρέθηκαν στην περιοχή Μερικά από αυτά έχουν ομοιότητες με ευρήματα της Κύπρου . Κυπριακό εύρημα

Κυπριακά Ευρήματα από το Ιδάλιον Κύπρος- Αρχαιολογικό Μουσείο

Μπροστά σε μία από τις «σημαντικότερες» αρχαιολογικές ανακαλύψεις όλων των εποχών ( Σ.Σ.  Εννοεί…. Γιά το σημερινό κράτος του Ισραήλ) βρίσκονται οι επιστήμονες που εργάζονται επί τρία χρόνια στην ανασκαφή στο Ασκελόν του Ισραήλ. Ο λόγος για τον εντοπισμό του πρώτου νεκροταφείου των Φιλισταίων.

   ΒΙΝΤΕΟ   

Μια ενδεικτική φωτογραφία , το σώμα του νεκρού Φιλισταίου με νεκρικά κτερίσματα .Χαρακτηριστικό ελληνικού πολιτισμικού τρόπου ταφής

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, οι αρχαιολόγοι εντόπισαν πάνω από 145 σκελετούς, που χρονολογούνται μεταξύ του 11ου και του 8ου αιώνα π.Χ., ενώ σε ορισμένες ταφές βρέθηκαν και τα κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς.

Η ανακάλυψη του νεκροταφείου μπορεί να δώσει τις απαντήσεις που αναζητούν οι αρχαιολόγοι και να λύσει το μυστήριο της προέλευσης των Φιλισταίων.

«Μετά από πολλές δεκαετίες μελέτης της ιστορίας των Φιλισταίων, ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με την πραγματική τους εικόνα. Με αυτήν την ανακάλυψη, βρισκόμαστε πολύ κοντά στην αποκρυπτογράφηση του μυστηρίου που περιβάλλει την προέλευσή τους» δήλωσε ο Ντάνιελ Μάστερ, εκ των επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας.

   

ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΟΥΝ ΤΟ DNA ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΟΥΣ ΛΑΟY

 Ήταν συγγενικό φύλο των Κρητών; 

Σημαντική ανακάλυψη ανακοινώθηκε πριν λίγο ότι βρέθηκε το πρώτο νεκροταφείο των Φιλισταίων, στο Ασκελόν. Οι Εβραίοι, μάλιστα, όταν ήθελαν να μιλήσουν για τον Χριστό τον αποκαλούσαν Φιλισταίο για να δείξουν ότι είχε ελληνική καταγωγή. Άλλωστε ο Ιησούς Χριστός μιλούσε ελληνικά διότι η Γαλιλαία ήταν ελληνόγλωσση.

Σχέδια από τους Φιλισταίους με κρητομυκηναϊκό «χαρακτήρα»

ΚΡΗΤΟΜΥΚΗΝΑΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

Οι Φιλισταίοι συνδέονται από πολλούς επιστήμονες με τους Έλληνες, καθώς εικάζεται ότι προέρχονται από την Αρχαία Κρήτη, την Κύπρο και τη Μικρά Ασία, που κατοικούσαν ελληνικά φύλα. Σύντομα οι επιστήμονες ίσως θα είναι σε θέση να προβούν σε ανακοινώσεις για την ιστορική προέλευση του λαού-μυστήριου της Παλαιστίνης, καθώς έχουν ήδη ξεκινήσει εξετάσεις DNA, αλλά και άλλες εξετάσεις, οι οποίες θα αποκρυπτογραφήσουν το βαθύτατο παρελθόν.

Ο ΧΆΡΤΗΣ ΠΑΡΑΤΊΘΕΤΑΙ ΕΔΏ ΓΙΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΡΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΎ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ  ΣΕ ΕΤΕΡΟΚΛΗΤΕΣ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ

Η  αρχαιολογική ανασκαφή είχε ξεκινήσει στο σημείο το 2013. Τρία χρόνια μετά και αφού αξιολογήθηκαν όλα τα στοιχεία που βρέθηκαν, η ομάδα που ενεργεί στο χώρο ανακοίνωσε με μεγάλη της ικανοποίηση το σπουδαίο αυτό εύρημα. Η αναζήτηση του πολιτισμού των Φιλισταίων είχε ξεκινήσει πριν από 30 χρόνια, από τον Λεόν Λεβί και οι ανασκαφές στο συγκεκριμένο σημείο εντάσσονται στο πλαίσιο της ίδιας αυτής έρευνας.

Σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στο μουσείο «Rockefeller» της Ιερουσαλήμ  ο Daniel Master, ένας από τους επικεφαλής των ανασκαφών, μεταξύ άλλων,  ανέφερε  «Μετά από πολλές δεκαετίες μελέτης της ιστορίας των Φιλισταίων, ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με την πραγματική τους εικόνα. Αυτό είναι συγκλονιστικό», δήλωσε ο Ντάνιελ Μάστερ, εκ των επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας. «Με αυτήν την ανακάλυψη, βρισκόμαστε πολύ κοντά στην αποκρυπτογράφηση των μυστικών του σπουδαίου αυτού λαού», πρόσθεσε.

Με σκοπό να αποφευχθούν λεηλασίες του χώρου αλλά και αντιδράσεις χριστιανών ορθοδόξων, που χρησιμοποιούν την περιοχή για λόγους λατρείας, διατηρήθηκε μυστική για τρία χρόνια η ανακάλυψη.

Στο νεκροταφείο βρέθηκαν πάνω από 210 σκελετοί, ενώ υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός θαλάμων που δεν έχουν ανοιχτεί ακόμη. Το νεκροταφείο ταξιδεύει τους επιστήμονες στον 11ο με 8ο αιώνα π.Χ.

Οι Φιλισταίοι θεωρούνται από τους Ισραηλινούς ο αρχέγονος εχθρός του λαού τους, καθώς, βάσει των ιστορικών συγγραμμάτων, τους εκδίωξαν από τον τόπο τους. Είναι, άλλωστε, πασίγνωστος ο μύθος του γίγαντα Γολιάθ, ο οποίος ήταν Φιλισταίος και νικήθηκε από τον σαφώς πιο μικροσκοπικό και αδύναμο Δαβίδ.

TO ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΑΦΗΣ ΑΥΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΕΝΩ ΕΧΕΙ ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 2013 ΚΑΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΓΓΕΙΑ ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΚΑΝΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΑΥΤΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΑΦΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ DNA .

ΚΑΠΟΙΟΣ ΛΟΙΠΟΝ ΘΑ ΜΠΟΥΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙ…..ΑΛΛΟ ΝΑ ΔΕΙΧΝΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΥΤΑ ΚΑΘ’ΑΥΤΑ ,ΝΑ ΒΛΕΠΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΕΙ …ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΝΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΕΙΣ ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ DNA  ΜΕ «ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ» ΠΟΥ ΕΞΗΧΘΗΣΑΝ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ…..

Είναι όντως το νεκροταφείο της Ashkelon το πρώτο φιλισταϊκό νεκροταφείο;

Τελευταία ενημέρωση: 26/07/2016 -Το κείμενο περιέχει πληροφορίες από: Owen Jarus, «First Ever?», LiveScience, July 14, 2016 

Με ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε την αποκάλυψη του νεκροταφείου στην Ashkelon, η οποία χαρακτηρίστηκε από τους ανασκαφείς της ως το πρώτο νεκροταφείο Φιλισταίων που έχει ανακαλυφθεί ποτέ. Περίπου 200 άτομα είχαν ενταφιαστεί στο χώρο (άνδρες, γυναίκες και παιδιά, όχι, όμως, βρέφη) και το νεκροταφείο καλύπτει χρονικά ταφές από τα τέλη του 11ου έως και τις αρχές του 9ου  αι. π.Χ. Πολλές ταφές συνοδεύονταν από κεραμική, η οποία ανήκει στη λεγόμενη φιλισταϊκή, που χαρακτηρίζεται για τις επιρροές της από την κεραμική του χώρου του Αιγαίου όσον αφορά στη διακόσμηση και τους τύπους αγγείων.

Η αποκάλυψη του νεκροταφείου αυτού, σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόκειται να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που σχετίζονται με τους Φιλισταίους. Οι Φιλισταίοι, γνωστοί από τις αφηγήσεις της εβραϊκής Βίβλου, υπήρξαν για αιώνες το αντίπαλο δέος των Ισραηλιτών. Οι συγκρούσεις ήταν συχνές, ενώ δεν έλειπαν και άλλου είδους σχέσεις σε ώρες ανάγκης, όπως π.χ. όταν ο Δαυίδ ζήτησε άσυλο στον Φιλισταίο βασιλιά της Γαθ, τον Αγχούς, για να γλιτώσει από τον Σαούλ που τον καταδίωκε. Εντούτοις, σε γενικές γραμμές οι Φιλισταίοι χαρακτηρίζονται από τους Ισραηλίτες απαξιωτικά ως απερίτμητοι και οι σχέσεις τους είναι κατά κανόνα εχθρικές.

Η εβραϊκή Βίβλος μας πληροφορεί πως είχαν καταλάβει την παράκτια ζώνη της Παλαιστίνης και πως είχαν ιδρύσει πέντε βασικές πόλεις. Πρόκειται για τη λεγόμενη Πεντάπολη των Φιλισταίων, η οποία αποτελούνταν από τις Γαθ, Ασδώδ, Άσκαλων, Γάζα και Εκρών. (Σ.Σ.- ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΠΑΡΑΦΘΟΡΑ Ή ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΒΡΑΪΚΗ ΓΛΩΣΣΑ )

Το βασικό ζήτημα που έχει απασχολήσει την αρχαιολογική έρευνα σχετικά με του Φιλισταίους δεν είναι άλλο από το ζήτημα της προέλευσής τους. Σε γενικές γραμμές, αυτό που έχει δεχτεί η έρευνα μέχρι στιγμής είναι πως κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για κάποια ομάδα των λεγόμενων «Λαών της Θάλασσας» που ταλάνισαν στα τέλη του 12ου  αι. π.Χ. τα παράλια της ανατολικής Μεσογείου. Οι «Λαοί της Θάλασσας» μετακινούνταν μαζί με τις οικογένειές τους και έσπειραν την καταστροφή κυριολεκτικά στο πέρασμά τους. Ο μόνος που κατάφερε να τους σταματήσει ήταν ο Φαραώ Ραμσής ΙΙΙ της 19ης Δυναστείας, ο οποίος τους απώθησε και τους έστειλε να εγκατασταθούν στην περιοχή της Χαναάν.

Ανάμεσα σε αυτές τις ληστρικές ομάδες των Λαών της Θάλασσας ήταν και οι Πελεσέτ των αιγυπτιακών πηγών, οι οποίοι ταυτίστηκαν (Σ.Σ. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ) με του Φιλισταίους. Και ενώ οι γραπτές πηγές μας μιλούν για αυτούς τους Φιλισταίους, η αρχαιολογική σκαπάνη εδώ και πολλά χρόνια προσπαθεί να τους ανιχνεύσει, να μάθει ολοένα και περισσότερα στοιχεία για αυτούς και να λύσει το περίφημο αίνιγμα της προέλευσής τους. Η αποκάλυψη του νεκροταφείου της Ashkelon ίσως να δώσει κάποιες απαντήσεις μέσω της μελέτης της κεραμικής, αλλά κυρίως της μελέτης του DNA των σκελετικών καταλοίπων. Τα ερωτήματα, όμως που εγείρονται εν προκειμένω είναι τα εξής: είναι όντως φιλισταϊκό το νεκροταφείο και, αν ναι, είναι το πρώτο που έχει αποκαλυφθεί στο χώρο της Παλαιστίνης;

Το πρώτο ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι η έλλειψη οποιασδήποτε δημοσίευσης των ευρημάτων, έστω και σύντομης ανακοίνωσης σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, δεδομένου πως η ανασκαφή διεξάγεται ήδη από το 1985. Οπότε καλό θα ήταν να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση σε επιστημονικό επίπεδο.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά στη φύση του συγκεκριμένου νεκροταφείου. Είναι σαφώς φιλισταϊκό; Και πώς μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο τη στιγμή που η κεραμική που έχουμε δει στα MME έχει πολλά αγγεία φοινικικής προελεύσεως, ενώ υπάρχει και κατασκευή με φοινικικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά; Μάλιστα, ο ένας εκ των ανασκαφέων, ο Μaster, επιβεβαιώνει πως πραγματικά όλοι, όσοι έχουν ταφεί στο νεκροταφείο, δεν είναι Φιλισταίοι.

(ΣΣ ΕΔΩ ΔΕΝ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΤΑ ΜΥΚΗΝΑΪΚΑ -ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΑΦΗ ΤΟΣΟ ΣΤΑ ΑΓΓΕΙΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΥ ΒΡΑΘΗΚΑΝ …ΠΑΡΑΞΕΝΟ …ΑΝΑΦΈΡΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΤΑ …ΦΟΙΝΙΚΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΔΙΑΚΡΙΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ )

Το τρίτο σημείο που μας απασχολεί είναι πως δεν μπορούμε να ξέρουμε, αν αυτοί οι άνθρωποι που ενταφιάστηκαν στο εν λόγω νεκροταφείο αυτοπροσδιορίζονταν ως Φιλισταίοι ή αν περισσότερο έδιναν στον εαυτό τους μία άλλη ταυτότητα σε σχέση με την πόλη στην οποία κατοικούσαν ή τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Αυτό σημαίνει πως ίσως δεν έβλεπαν τους εαυτούς τους σαν μία εθνική ομάδα, όπως επιμένουμε να τους βλέπουμε εμείς σήμερα. Επιπλέον, δεν γνωρίζουμε πώς και οι ίδιοι οι Φιλισταίοι έβλεπαν τους εαυτούς τους. Μην ξεχνάμε πως όσες πληροφορίες διαθέτουμε από τις πηγές είναι αποκλειστικά εξωφιλισταϊκές.

Το τέταρτο και βασικό σημείο είναι πως αυτό το νεκροταφείο της Ashkelon δεν είναι το πρώτο φιλισταϊκό νεκροταφείο που έχει ανακαλυφθεί, αν είναι όντως αμιγώς έτσι.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε το νεκροταφείο που ανασκάφηκε στην Αζώρ το 1950 από τον Moshe Dothan. Ακόμη και ο Sir Flinders Petrie είχε ανασκάψει τάφους στο νότιο Ισραήλ που θεωρούνται από σύγχρονους αρχαιολόγους ως φιλισταϊκοί.
Επίσης, ο Kletter έχει ανασκάψει νεκροταφείο στην πόλη Yavneh, δίπλα στον αρχαίο οικισμό, ο οποίος χαρακτηρίζεται «φιλισταϊκός» από αρκετά ευρήματα. Το νεκροταφείο έχει δημοσιευθεί στο αρχαιολογικό περιοδικό Atiquot (2015) και ο ανασκαφέας πιστεύει πως πρόκειται για φιλισταϊκό νεκροταφείο.

Η πορεία μίας αρχαιολογικής έρευνας είναι μακριά και επίπονη και πολλές φορές είναι δυνατόν να φέρει επισφαλή αποτελέσματα ή και να μη δώσει απαντήσεις.
Στην περίπτωση του φιλισταϊκού νεκροταφείου της Ashkelon μένει να περιμένουμε τις επιστημονικές ανακοινώσεις και δημοσιεύσεις και να παρακολουθήσουμε τη δημόσια επιστημονική συζήτηση σε διεθνή συνέδρια και fora. Έως τότε απλά αναμένουμε με ενδιαφέρον τα πορίσματα αυτής της οπωσδήποτε σπουδαίας αρχαιολογικής αποκάλυψης. ΑΝΑΡΤΗΘΗΚΕ ΣΤΟ -www.archaiologia.gr/

Ψάχνουν το μυστικό της Οικίας των Θρανίων

ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ

Ξεκινούν και πάλι οι ανασκαφές στο Ακρωτήρι Θήρας, ύστερα από μια διακοπή μερικών ετών. 

Η ανασκαφική ομάδα του κ. Χρήστου Ντούμα θα πραγματοποιήσει ανασκαφή στην Οικία των Θρανίων, το κτίριο δίπλα στο οποίο βρέθηκε το 1999 χρυσό ειδώλιο αιγάγρου,την οποία θα κάνει φέτος η επιστημονική ομάδα του Ακρωτηρίου Θήρας, μετά από μια διακοπή μερικών ετών. Το ζητούμενο των αρχαιολόγων είναι να διερευνήσουν τον χαρακτήρα του συγκεκριμένου κτιρίου, που υποψιάζονται πως θα πρέπει να ήταν δημόσιο κτίριο. 

Στο συμπέρασμα τους οδηγεί, εκτός από τα ευρήματα, και η αρχιτεκτονική ομοιότητα με το διπλανό κτίριο, που έχει ονομαστεί «Ξεστή 3» και που είναι το μοναδικό μέχρι στιγμής με δημόσιο χαρακτήρα στο Ακρωτήρι.

 Η άδεια δόθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και η υπουργική απόφαση μόλις εκδόθηκε.
«Το αξιοπερίεργο με αυτό το αντικείμενο δεν είναι μόνον ότι βρέθηκε σε ένα ξύλινο κουτί, αλλά ότι
κανένας από τους κατοίκους δεν φαίνεται να το πείραξε όταν εκκένωσαν την πόλη για να σωθούν. Συνεπώς το να καταλάβουμε τι ήταν αυτό το κτίριο μέσα στο οποίο βρέθηκε θα είναι πολύ ενδιαφέρον», είπε ο επικεφαλής των ανασκαφών κ. Χρήστος Ντούμας σε ειδική εκδήλωση στη Σαντορίνη.

Ο μικρών διαστάσεων χρυσός αίγαγρος (κρι κρι), έργο του 17ου αι. π.Χ., εντοπίστηκε κατά την ανασκαφή για τη θεμελίωση των στύλων του στεγάστρου το 1999. Βρέθηκε σε μια ξύλινη θήκη, από την οποία διατηρήθηκε μόνο το αποτύπωμα, μέσα σε μια πήλινη λάρνακα. Η λάρνακα ήταν τοποθετημένη κάτω από ένα σωρό κεράτων τα οποία ανήκαν κυρίως σε αιγοπρόβατα. Το ειδώλιο εκτίθεται στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά.

Δημόσιο κτίριο

Η Ξεστή 3

Η Οικία των Θρανίων βρίσκεται ακριβώς στα νότια της Ξεστής 3. Μέχρι τώρα έχει αποκαλυφθεί μικρό μέρος της, το οποίο σώζει κτιστό θρανίο στον προθάλαμό του, οπότε ονομάστηκε Οικία Θρανίων. Μεταξύ της Οικίας Θρανίων και του δυτικού άκρου της Ξεστής 3, στις 12 Δεκεμβρίου του 1999, κατά τη διάρκεια των εργασιών ανασκαφής για τη στήριξη των πεσσών θεμελίωσης του νέου στεγάστρου, ανακαλύφθηκε το ειδώλιο.

Ο χαρακτήρας της Οικίας των Θρανίων έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς φαίνεται πως σχετιζόταν με τον χαρακτήρα της Ξεστής 3, ενός κτιρίου με πολύ πλούσια εικονογράφηση, από την οποία οι αρχαιολόγοι εικάζουν πως ίσως είχε να κάνει με τελετές ενηλικίωσης και μύησης των αγοριών, λόγω μιας τοιχογραφίας με γυμνά αγόρια. Για την Οικία των Θρανίων θεωρούν πιθανό να λειτουργούσε εκεί κάποιας μορφής ιερό.

Η Ξεστή 3, ένα τριώροφο κτίριο της ύστερης εποχής του Χαλκού στο Ακρωτήρι της Θήρας, το οποίο διατηρήθηκε σκεπασμένο από την ηφαιστειακή στάχτη. Είχε πολύ ενδιαφέρον δομικό σύστημα με οριζόντιες και κάθετες ξύλινες ενισχύσεις στους τοίχους, και 15 δωμάτια στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο – άγνωστο πόσα είχε στον δεύτερο. Κάποια από αυτά συνδέονταν με πολύθυρα. Στο συγκρότημα αυτό βρέθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός από τοιχογραφίες, με πιο σημαντική την τοιχογραφική σύνθεση με τις Κροκοσυλλέκτριες (Πρώτος όροφος, Δωμάτιο 3Α, Ανατολικός τοίχος). Στον βόρειο τοίχο του ίδιου δωματίου υπήρχε η τοιχογραφία της Πότνιας θηρών, η οποία αποτελεί κοινή θεματική ενότητα με τις Κροκοσυλλέκτριες.

Σε ένα από τα δωμάτια του ισογείου υπάρχει Δεξαμενή καθαρμών (άδυτο), ένας χώρος με βυθισμένο μικρό τμήμα του δαπέδου του και κλίμακα που οδηγεί σε αυτό, που θεωρείται ιερός. Αυτό, σε συνδυασμό με τη θεματολογία των τοιχογραφιών, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην Ξεστή 3 πραγματοποιούνταν διάφορες τελετές και είναι το μόνο μέχρι τώρα κτίριο του οικισμού, στο οποίο είναι αρκετά πιθανή η λατρευτική/θρησκευτική χρήση. Στο βόρειο τοίχο του δωματίου με τη δεξαμενή καθαρμών βρισκόταν η τοιχογραφία των Λατρευτριών.
Στον Προθάλαμο 5 βρέθηκε η τοιχογραφία του Κυνηγού. Στο δωμάτιο 3Β του ισογείου βρέθηκε η τοιχογραφία με τα Γυμνά αγόρια.

Ανασύσταση

Η ανασκαφική ομάδα του κ. Χρήστου Ντούμα θα πραγματοποιήσει ανασκαφή στην Οικία των Θρανίων, το κτίριο δίπλα στο οποίο βρέθηκε το 1999 χρυσό ειδώλιο αιγάγρου

Ο κ. Χρήστος Ντούμας και οι συνεργάτες του θα συνεχίσουν ταυτοχρόνως τη στερέωση, μελέτη και συντήρηση των ευρημάτων και ιδιαιτέρως των τοιχογραφιών, που είναι πολλές και σημαντικές. Μέχρι σήμερα, μετά από δεκαετίες εργασιών έχουν ανασυσταθεί 58 τοιχογραφικές παραστάσεις, ενώ εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα σπαραγμάτων από τις ανασκαφές του Μαρινάτου αναμένουν να πάρουν και πάλι μορφή.

«Δεν βιαζόμαστε να κάνουμε νέες ανασκαφές. Το έδαφος είναι ένα αρχείο, η ανάγνωση του οποίου μπορεί να γίνει μόνο με την ανασκαφή. Η ανασκαφή όμως από μόνη της είναι μια καταστροφική διαδικασία, όπου τα όποια λάθη δεν μπορούν να αναστραφούν. Το χώμα είναι για τις αρχαιότητες η καλύτερη προφύλαξη, είναι ένα βιβλίο γεμάτο πληροφορίες. Κάθε φορά που κάνουμε ανασκαφές διαβάζουμε το βιβλίο αυτό, αλλά σίγουρα προκαλούμε ζημιές, χάνουμε πολλά από αυτά που θα μπορούσαμε να μάθουμε.
Μετά από τόσα χρόνια, μπορώ να σας πω ότι δεν βιάζομαι να αποκαλύψω πράγματα, ούτε με καθοδηγεί η περιέργεια. Προτεραιότητά μας είναι να γίνουν όλα σωστά, να έχουμε υπομονή», είπε.

Ευγένιος Κασπέρσκι «Εχουμε να ανακαλύψουμε ακόμα πάρα πολλά»
Η ανασκαφή και τα έργα γίνονται μετά από χρηματοδότηση την οποία εξασφάλισε το Ιδρυμα Kaspersky. Το Kaspersky Lab μεταξύ άλλων θα χρηματοδοτήσει:
• τη μελέτη στερέωσης των κτισμάτων που έχουν ήδη έρθει στο φως
• τη συμπληρωματική ανασκαφή στον αρχαιολογικό χώρο
• την αποκατάσταση μιας από τις τοιχογραφίες που έχουν ήδη βρεθεί στην Ξεστή 4, στην οποία εικονίζεται ανδρική μορφή ανερχόμενη το Μέγα Κλιμακοστάσιο.

Η συνεργασία των φορέων έχει ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια.

Ο χρυσός αίγαγρος (κρι κρι), έργο του 17ου αι. π.Χ.

«Επισκεφτήκαμε το Ακρωτήρι, είδαμε ότι η ανασκαφή είχε σταματήσει και αποφασίσαμε να βοηθήσουμε. Είναι ένας θησαυρός για όλη την ανθρωπότητα. Δεν ξέραμε τίποτα από ανασκαφές. Αυτό που με γοητεύει στο Ακρωτήρι και στη συνεχιζόμενη, εδώ και δεκαετίες, αρχαιολογική έρευνα είναι η αίσθηση του απρόβλεπτου παρελθόντος.
Το ότι 3.500 χρόνια μετά από την έκρηξη του ηφαιστείου, εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς ζούσαν οι κάτοικοι αυτού του τόπου τότε. Και πιστεύω ότι έχουμε ακόμα να ανακαλύψουμε παρά πολλά.
Λέτε σε 3.500 χρόνια από σήμερα, να ενδιαφέρεται κανείς να μάθει τι κάναμε εμείς;», αναρωτήθηκε ο Ευγένιος Κασπέρσκι κατά την ανακοίνωση επέκτασης της συνεργασίας των δύο πλευρών, στην εκδήλωση που έγινε στη Σαντορίνη.

Αναγκαίο ένα μουσείο

Ο ιδρυτής της φαίνεται να συμμερίζεται και την ανάγκη δημιουργίας ενός σύγχρονου μουσείου στην περιοχή του Ακρωτηρίου, όπου θα εκτεθούν οι μοναδικές τοιχογραφίες, που για την ώρα φυλάσσονται σε ειδικό χώρο.

Λεπτομέρεια από την τοιχογραφική σύνθεση με τις «Κροκοσυλλέκτριες» που βρέθηκε στο τριώροφο κτίριο Ξεστή 3. Η στερέωση, η μελέτη και η συντήρηση των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου θα συνεχισθούν

«Η πρόοδος που σημειώσαμε τον τελευταίο χρόνο είναι ήδη ορατή. Εχουμε όμως πολύ περισσότερα να κάνουμε και σίγουρα χρειάζεται ένα μουσείο για να εκτεθούν στο κοινό οι τοιχογραφίες», συμπλήρωσε ο καθηγητής Χρίστος Ντούμας. Σήμερα, αρκετές από τις τοιχογραφίες που προέρχονται από το Ακρωτήρι είναι σε μια κλειστή αίθουσα του Μουσείου Θήρας και περιμένουν να ανοίξει η αίθουσα για το κοινό.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ ethnos.gr

Μαγγίδης : Βρήκα το θρόνο του Αγαμέμνονα και δεν φοβάμαι να το πω

Η επίσημη πρώτη παρουσίαση του λίθινου όγκου που ο καθηγητής αρχαιολογίας Χριστοφίλης Μαγγίδης θεωρεί ότι αποτελεί τμήμα του «θρόνου του Αγαμέμνονα», του ανακτορικού θρόνου των Μυκηνών, πραγματοποιήθηκε την Τρίτη σε συνέντευξη Τύπου στην ΕΣΗΕΑ. http://tvxs.gr/

«Δε φοβάμαι.Θεσμοί θέλουν να ελέγχουν καταστάσεις κι ότι δεν ελέγχουν καταστρέφουν». Ο αρχαιολόγος που λέει ότι βρήκε το θρόνο του Αγαμέμνονα κατά των πολέμιών του.

Ο κ. Μαγγίδης μίλησε στο TheTOC για τον πόλεμο που δέχτηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία και το Γενικό της Γραμματέα Βασίλειο Πετράκο που αμφισβήτησαν το εύρημά του: Το θραύσμα που κατά τη γνώμη του ανήκει στο «θρόνο του Αγαμέμνονα».

«Δε φοβάμαι τίποτα. Υπάρχουν πρόσωπα, θεσμοί που θέλουν να ελέγχουν καταστάσεις κι ότι δεν ελέγχουν το καταστρέφουν. Δόξα τω Θεω ζω στο εξωτερικό, δεν εξαρτώμαι από πρόσωπα και πράγματα Να με κάνουν να σταματήσω να σκάβω;΄ Εχω σκάψει 30 χρόνια κι έχω πολλά να δημοσιεύσω, μας είπε. Μπορώ να σκάψω κι οπουδήποτε αλλού. Αν γι’ αυτές μου τι θέσεις θα πρέπει να υποστώ γραφειοκρατικές συνέπειες, δεν με πειράζει καθόλου».

 Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε  κατά τη διάρκεια χθεσινής συνέντευξης τύπου όπου ο ίδιος ισχυρίζεται ότι τεκμηρίωσε τις θέσεις του, ο καθηγητής Αρχαιολογίας του Dickinson College και πρόεδρος του Μυκηναϊκού Ιδρύματος, μεταξύ άλλων μας είπε:

«Ακράδαντα πιστεύω ότι θα δικαιωθώ – όχι μόνο εγώ αλλά κι όλη η ομάδα κι όσοι με έχουν βοηθήσει στο εξωτερικό.
Η επιστήμη της Αρχαιολογίας δεν είναι χημεία. Είναι θεωρητική ανασύσταση του παρελθόντος με βάσει τις ενδείξεις, τις αποδείξεις, είτε είναι γραπτές, αρχαιολογικές τοπογραφικές κτλ

Οι διαστάσεις του ευρήματος δείχνουν ότι πρόκειται για θρόνο και όχι για λεκάνη, υποστηρίζει ο καθηγητής Μαγγίδης. Εξηγεί ότι  κατακρημνίσθηκε στον Χάβο όταν κατέρρευσε το νοτιοανατολικό τμήμα του δαπέδου του μεγάρου, εξ αιτίας καταστροφικού σεισμού που έπληξε τις Μυκήνες στα τέλη του 13ου αιώνα, περί το 1200 π.Χ.

Το ζήτημα είναι πόσο γερά «δένεις» την υπόθεσή σου και πόσο αλληλένδετα είναι τα τεκμήρια που παρουσιάζεις. Αυτό θα κριθεί από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα από καμία επιτροπή και κανένα πρόσωπο και κανένα οργανισμό.

Ως προς επιστημονικό κομμάτι είμαι απόλυτα σίγουρος – όσο απόλυτα σίγουρος μπορεί να είναι ένας αρχαιολόγος.Οσοι θέλησαν να με αμφισβητήσουν κινήθηκαν πάρα πολύ πρόωρα. Επρεπε να περιμένουν να δουν τα στοιχεία, κι όταν τα δουν δεν θα αντιδράσουν. Αυτό που έκαναν ήταν παράτυπο». – Κατερίνα Λυμπεροπούλου

Ο κ. Μαγγίδης σημειώνει ότι ο θρόνος των Μυκηνών είναι πιο ογκώδης από εκείνον της Κνωσού, αλλά ότι η αναλογία μήκους/πλάτους είναι ακριβώς η ίδια (0,71) και για τους δύο θρόνους.

Ο «Θρόνος του Αγαμέμνονα»

Η αρχαιολογική ανακάλυψη και ταύτιση του ανακτορικού θρόνου των Μυκηνών

Σύμφωνα με τον κ. Μαγγίδη, ο θρόνος του ανακτόρου των Μυκηνών κατακρημνίσθηκε στον Χάβο (μαζί με μικρό τμήμα της κεντρικής κυκλικής εστίας και της μίας, της νοτιοανατολικής, εκ των τεσσάρων λίθινων βάσεων κιόνων που την περιέβαλαν), όταν κατέρρευσε το νοτιοανατολικό τμήμα του δαπέδου του μεγάρου.

Τα ευρήματά του σχετικά με την ανακάλυψη του «θρόνου του Αγαμέμνονα» – όπως τον αποκαλεί – παρουσίασε ο Χριστοφίλης Μαγγίδης, Καθηγητής αρχαιολογίας στο Dickinson College, συνεργάτης και βοηθός του διευθυντού Μυκηνών, και πρόεδρος του Μυκηναϊκού Ιδρύματος, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στην ΕΣΗΕΑ.

Ο κ. Μαγγίδης αναφέρθηκε στην αρχαιολογική ανακάλυψη και την ταύτιση του ευρήματος με τον ανακτορικό θρόνο των Μυκηνών. Επίσης, αναφέρθηκε στον τόπο εύρεσης και τις τοπογραφικές ενδείξεις, στην ομοιότητα του ευρήματος με τον θρόνο της Κνωσού, στα μορφολογικά στοιχεία, τη μελέτη των ιχνών πρόσκρουσης, στο υλικό κατασκευής, σημειώνοντας ότι «σύμφωνα με τις συνδυαστικές ενδείξεις το θραύσμα δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από κάθισμα και το κάθισμα που βρίσκεται κάτω από το ανάκτορο των Μυκηνών είναι θρόνος».
Όσο για τον όρο «θρόνος του Αγαμέμνονα», λέει ότι χρησιμοποιήθηκε όπως χρησιμοποιούνται όροι όπως «ανάκτορο του Νέστορα».

Το χρονικό της αρχαιολογικής ανακάλυψης
Στις 12 Ιουνίου 2014, κατά τη διάρκεια παλαιο-υδρολογικών μετρήσεων στην κοίτη και τις όχθες του Χάβου στο πλαίσιο της συστηματικής γεωφυσικής έρευνας στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών, εντοπίσθηκε από μέλη της επιστημονικής ομάδος του Καθηγητή Χριστοφίλη Μαγγίδη μεγάλο θραύσμα ογκώδους λίθινου καθίσματος που, αφού φωτογραφήθηκε και μετρήθηκε επί τόπου, μεταφέρθηκε αμέσως στο Μουσείο Μυκηνών για να περισωθεί και να μελετηθεί, όπου και εισήχθη στον κατάλογο της ανασκαφής της Κάτω Πόλης ως επιφανειακό εύρημα. Κατά τη διάρκεια της μελέτης (Αύγουστος 2015) ενημερώθηκε με σύντομη έγγραφη αναφορά ο γ.γ. της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, η έφορος αρχαιοτήτων Αργολίδας, η ηγεσία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η γ.γ. του ΥΠΠΟ και ο υπουργός πολιτισμού.

Το σημαντικό αυτό εύρημα εξετάσθηκε από διεπιστημονική ομάδα μελετητών επί δύο χρόνια, αναγνωρίσθηκε και τεκμηριώθηκε ως τμήμα του θρόνου του ανακτόρου των Μυκηνών. Το εύρημα παρουσιάστηκε επίσημα πρώτα στην Αθήνα, κατόπιν δε θα παρουσιασθεί σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και διεξοδικά σε εκτενές επιστημονικό άρθρο σε διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό (2017).
Τα στοιχεία που το ταυτίζουν με τον ανακτορικό θρόνο
Σύμφωνα με τον κ. Μαγγίδη, ο θρόνος του ανακτόρου των Μυκηνών κατακρημνίσθηκε στον Χάβο (μαζί με μικρό τμήμα της κεντρικής κυκλικής εστίας και της μίας, της νοτιοανατολικής, εκ των τεσσάρων λίθινων βάσεων κιόνων που την περιέβαλαν), όταν κατέρρευσε το νοτιοανατολικό τμήμα του δαπέδου του μεγάρου, εξαιτίας καταστροφικού σεισμού που έπληξε τις Μυκήνες στα τέλη του 13ου αιώνα, περί το 1200 π.Χ.

Το εύρημα το οποίο μελέτησε ο Καθηγητής εντοπίστηκε στην κοίτη του ρέματος του Χάβου, περί τα 80 μέτρα νοτίως του μυχού της ακροπόλεως των Μυκηνών που βρίσκεται κάτω ακριβώς από το μυκηναϊκό ανάκτορο.
Ο κ. Μαγγίδης σημείωσε ότι το εύρημα είναι τμήμα μεγάλου λίθινου καθίσματος, η έδρα του οποίου αποτελείται από ρηχό, λειασμένο βύθισμα πλαισιωμένο από ελαφρώς υπερυψωμένο, πλατύ περιχείλωμα στις τρεις παρυφές του με την εσωτερική παρειά του περιχειλώματος ομαλά επικλινής προς το βύθισμα της έδρας και σχηματίζει ελαφρώς αποστρογγυλωμένη γωνία στο περίγραμμα

Σπουδαιότητα ευρήματος
Η επιστημονική αξία του ευρήματος (ο μοναδικός έως τώρα ανακαλυφθείς θρόνος μυκηναϊκού ανακτόρου στην ηπειρωτική Ελλάδα) και η σημειολογική του βαρύτητα ως συμβόλου συνδεδεμένου με τον μύθο και την αρχαία λογοτεχνική παράδοση (ο «θρόνος του Αγαμέμνονα», του τελευταίου μυθικού βασιλέα των Μυκηνών) είναι προφανώς μεγάλη. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά και εμβληματικά ευρήματα της μυκηναϊκής εποχής.-naftemporiki.gr

ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΗΣ ΜΑΓΓΙΔΗΣ  Mycenae Lower Town Survey & Excavation 2002-2015

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΝΑ – Η ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ ΤΩΝ 4 ΙΕΡΕΙΩΝ

Το μυστήριο της Ορθής Πέτρας

Η σπάνια περίπτωση «θυσίας» ή, όπως το περιγράφουν οι ειδικοί, «αυτοθυσίας» που έχει εντοπιστεί στο Νεκροταφείο της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα Κρήτης δίνει αφορμές από το 2009 για ερμηνείες που θα συγκλονίσουν, όπως λένε οι καθηγητές Νικόλαος Σταμπολίδης και Αναγνώστης Αγελαράκης. 

Η προθήκη με τα κοσμήματα των «ιερειών/πριγκιπισσών» (ο ρόλος τους δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί), η μικρότερη και ωραιότερη του Αρχαιολογικού Μουσείου Ελεύθερνας, αφηγείται ήδη μια σημαντική ιστορία. Μετά τις ανακοινώσεις όμως, που δεν θα αργήσουν, είναι σίγουρο πως η ιστορία θα φαντάζει ακόμα πιο συναρπαστική.

Η κάθοδος των πολιτιστικών συντακτών στην Κρήτη για ξενάγηση στα θαύματα ενός μουσείου που κτίστηκε σε χρόνο ρεκόρ (από το 2013 έως το 2015) προκειμένου να στεγάσει τους κόπους 30 ετών της έρευνας του Νίκου Σταμπολίδη και των φοιτητών του, είχε πολλές εκπλήξεις.
Η πρώτη ήταν το ίδιο το μουσείο, ένα μουσείο που στεγάζει αρχαία, είναι όμως μοντέρνο και σύγχρονο.
Ο κ. Σταμπολίδης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, επικεφαλής της ανασκαφής στην Ελεύθερνα και διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, φρόντισε ώστε το όνειρό του, το μουσείο αυτό, να υλοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο.
Είναι ένα μεγάλο μουσείο εξαιρετικής σύλληψης και εκτέλεσης, με θαυμαστή χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών, φιλικό προς τον επισκέπτη, στον οποίο προσφέρει ομορφιά και γνώση. Εχει δυνατότητες απεριόριστης ανανέωσης, όσο η ανασκαφή, που συνεχίζεται, θα φέρνει διαρκώς στο φως νέα, συναρπαστικά ευρήματα.
Η μικρή βιτρίνα αφηγείται την ιστορία τεσσάρων γυναικών, ιερειών ή/και πριγκιπισσών, που όπως όλα δείχνουν πέθαναν ύστερα από επιλογή τους και ενταφιάστηκαν μαζί. Στον τάφο τους, μνημειακή κατασκευή πριν από τα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα, που βρίσκεται στο Νεκροταφείο της Ορθής Πέτρας, εναποτέθηκε πρώτα η μικρότερη, μια κοπελίτσα 13,5 ετών. Μετά έβαλαν τη 16χρονη, στη συνέχεια την 28χρονη και τέλος την 72χρονη, καθιστή, όπως θάβονται σήμερα οι Πατριάρχες.

Η θέση των σωμάτων τους ακολουθεί την πορεία του ήλιου, με τη μικρότερη να έχει στραμμένη την κεφαλή προς την ανατολή και τη γηραιότερη προς τη δύση. Τάφηκαν σε στάσεις που στο σύνολό τους θυμίζουν τελετουργία, όπως τελετουργικός θα πρέπει να ήταν και ο θάνατός τους -όχι όμως αυτοκτονία. 

Όπως και να ονομαστεί, όλα συγκλίνουν στην αυτοθυσία, την οικειοθελή θυσία. Δεν φέρουν τραύματα. Είχαν συγγένεια μεταξύ τους, τουλάχιστον οι τρεις νεότερες, όπως δείχνει συγκεκριμένη οδοντική διαμόρφωση, και είχαν τραφεί με τροφές πλούσιες. Με μέλι και με φρούτα άφθονα. Οι νεκρές φορούσαν πολυτελή ενδύματα που είχαν ραμμένα επάνω χρυσά ελάσματα. Χρυσές ταινίες κάλυπταν κάποια μέλη του σώματός τους.
Ανάμεσα στα προσωπικά τους αντικείμενα ήταν μινωικοί σφραγιδόλιθοι (δείγμα εξουσίας), σκαραβαίοι από την Αίγυπτο ή τη Παλαιστίνη και τμήματα από αλυσίδα (μονόδικης ζυγαριάς ή από κλειδί ιερού).

Το μουσείο του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας θα εγκαινιαστεί στις 19 Ιουνίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλο. Το ενδιαφέρον των ντόπιων είναι ήδη τεράστιο.Το νέο μουσείο, που αποτελεί καρπό συνεργασίας ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και την Αρχαιολογική Υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού, θα ενταχθεί στο δίκτυο μουσείων Ρεθύμνου. Οπως αναφέρει η έφορος αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, η εφορεία έχει ήδη ετοιμάσει την Προσωρινή Εκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου και το Μουσείο Αρκαδίου, δύο έργα μικρότερης έκτασης, επίσης δύσκολα αλλά και ωραία.
Αγγελική Κώττη-www.ethnos.gr/