Σημαντικά στοιχεία για το Βωμό και το ιερό του Διός στο Λύκαιο Όρος

Νέα σημαντικά ευρήματα ήρθαν στο φως κατά τις φετινές ανασκαφές στο ιερό του Διός στο Λύκαιο Όρος, στο νοτιοδυτικό άκρο της Αρκαδίας, εκεί όπου κατά την τοπική παράδοση γεννήθηκε και ανατράφηκε ο βασιλιάς των θεών.

Στη νοτιότερη κορυφή του Όρους, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 1400μ. και με πανοραμική θέα σε όλη την ηπειρωτική Πελοπόννησο, εντοπίζεται ο βωμός τέφρας για τις θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία, ενώ στο οροπέδιο χαμηλότερα έχουν αποκαλυφθεί τα μνημειακά οικοδομήματα του κάτω ιερού, όπου ελάμβαναν χώρα κατά την αρχαιότητα φημισμένοι αθλητικοί αγώνες, τα Λύκαια.

Γενική άποψη του κάτω ιερού με το διοικητικό κτήριο, τη στοά, τον ιππόδρομο, το στάδιο και τα λουτρά

Το αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα, προϊόν ελληνοαμερικανικής συνεργασίας που ξεκίνησε το 2004, απέδωσε σημαντικές νέες πληροφορίες σχετικά με το βωμό. Από την κεραμική των ανασκαφικών τομών πιστοποιείται ανθρώπινη δραστηριότητα στο ύψωμα ήδη από τη νεολιθική εποχή και κατά τη διάρκεια της πρώιμης και μέσης εποχής του χαλκού.

 Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο το ύψωμα αυτό αναδεικνύεται σε σημαντικό ιερό κορυφής και συνεχίζει να αποτελεί τόπο λατρείας και κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους. Οι θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία, κυρίως αιγών και προβάτων, υποδεικνύουν συνεχή λατρευτική δραστηριότητα στο βωμό ήδη από το 16ο αιώνα π.Χ. έως και την ελληνιστική περίοδο.

Η ταφή μετά από την αφαίρεση των πλακών Ανθρώπινη ταφή στο μέσο του βωμού τέφρας με τις καλυπτήριες πλάκες στην περιοχή της λεκάνης 

Το καλοκαίρι του 2016 στο μέσο του βωμού και πλησίον μίας πλατφόρμας λαξευμένης στο φυσικό βράχο εντοπίστηκε για πρώτη φορά και ανασκάφηκε ανθρώπινη ταφή με προσανατολισμό Ανατολή – Δύση. Ο σκελετός, σε ύπτια θέση και σε άριστη κατάσταση διατήρησης, είχε αποτεθεί εντός στενού ορύγματος, που δημιουργήθηκε μέσα στις επιχώσεις από την τέφρα και τα καμένα χώματα.

Λείπει μόνο το κρανίο του νεκρού, ενώ σώζεται η κάτω γνάθος. Το στενό όρυγμα ήταν επενδεδυμένο στη βόρεια και νότια πλευρά του από αδρά δουλεμένες πλάκες, ενώ δε βρέθηκε επένδυση στο ανατολικό και δυτικό όριο του ορύγματος. Πλάκες κάλυπταν την περιοχή της λεκάνης του νεκρού.

Το μήκος του τάφου με τις πλάκες ανέρχεται σε 1.52μ. Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη ο σκελετός ανήκει σε άτομο – πιθανόν άνδρα – εφηβικής ηλικίας, η δε κεραμική που προέκυψε από την ανασκαφή χρονολογείται κυρίως στο τέλος της μυκηναϊκής εποχής, υποδεικνύοντας ότι η ταφή ανήκει πιθανότατα στον 11ο αιώνα π.Χ., μετά από την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων, στην περίοδο της μετάβασης από την ύστερη εποχή του χαλκού στην πρώιμη εποχή του σιδήρου, σε μία εποχή κατά την οποία ο βωμός ήταν σε λειτουργία.

Άποψη του διαδρόμου με την κλίμακα

Από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής, γραπτές πηγές αναφέρουν ανθρωποθυσίες πάνω στο βωμό του Λυκαίου Όρους, αλλά στις ανασκαφές που είχαν διενεργηθεί έως σήμερα στο χώρο δεν είχαν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά. Σε εξέλιξη βρίσκεται η επιστημονική μελέτη του σκελετού και παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πρώιμο ακόμα να εξαχθούν συμπεράσματα για τις συνθήκες θανάτου του νεκρού, η εξέχουσα θέση της ταφής στο μέσο του βωμού και ο προσανατολισμός της καταδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία της.

Ανασκαφές διεξήχθησαν φέτος και στο κάτω ιερό. Μεταξύ των σημαντικότερων νέων στοιχείων περιλαμβάνονται μία μνημειακή λίθινη κλίμακα στο ένα άκρο και μία εντυπωσιακή αψιδωτή είσοδος στο άλλο άκρο του διαδρόμου του 4ου αι. π.Χ., από όπου προφανώς οι αθλητές προσέγγιζαν τον ιππόδρομο και το στάδιο.

Στο διοικητικό κτήριο – γνωστό παλαιότερα και ως ξενώνας – βρέθηκε μία μεγάλη πήλινη σίμη. Δυτικά της στοάς και ανατολικά της κρήνης, σε ένα κυκλικό φυσικό σχηματισμό εμφανή στο google earth, οι ανασκαφές έφεραν στο φως δύο καλοδιατηρημένους αγωγούς, μία λίθινη λεκάνη και τα ίχνη τοίχου, πιθανόν από το – μαρτυρούμενο στις πηγές αλλά μη εντοπισμένο έως σήμερα – ιερό του Πανός. Εντός του ιπποδρόμου συνεχίστηκε η αποκάλυψη του αρχαίου καταστρώματος, ενώ η έρευνα στην περιοχή των λουτρών του 4ου αι. π.Χ. έφερε στο φως οικοδομικά κατάλοιπα παλαιότερων φάσεων. Οι ανασκαφές στο ιερό θα συνεχιστούν έως το 2020.

Το ερευνητικό πρόγραμμα Λυκαίου Όρους αποτελεί μία ελληνοαμερικανική συνεργασία υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Συνδιευθυντές του προγράμματος είναι η δρ. Άννα Βασιλική Καραπαναγιώτου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, και οι δρ. David Gilman Romano και δρ. Mary Voyatzis από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.ΕΚ ΤΟΥ ΥΠ.ΠΟ

………………
https://www.scribd.com/embeds/320831966/content?start_page=1&view_mode=scroll&access_key=key-0Cdpb2lIdG77nAnHcZ2q&show_recommendations=true

Το κλειστό από το 2015 Νεολιθικό Μουσείο του Διρού, πλήγμα για τον Τουρισμό, τον Πολιτισμό και την έρευνα

Κείμενο: Πάνος Α. Παπαδολιάς – Φωτογραφίες: Γ. Α. Παπαθανασόπουλος

2015 και η ανακάλυψη στο Διρό του «αγκαλιασμένου ζευγαριού» από τον Επίτιμο Έφορο Αρχαιοτήτων, Διευθυντή του Ανασκαφικού ΄Εργου Διρού και της ευρύτερης περιοχής, Πρόεδρο του Κέντρου Νεολιθικών Μελετών Διρού κύριο Γιώργο Παπαθανασόπουλο, δημιούργησε αίσθηση στη διεθνή επιστημονική κοινότητα αλλά, και πανελλαδική συγκίνηση. Τη στιγμή της επικοινωνιακής έκρηξης και της ευφορίας που προκάλεσε αυτή η ανακάλυψη, το Υπουργείο Πολιτισμού έρχεται να απαντήσει με κλείσιμο του Νεολιθικού Μουσείου του Διρού.….

Μοναδική στην Ευρώπη περίπτωση διπλής ταφής σε στάση εναγκαλισμού, το ζευγάρι του Διρού
παραδομένο από κοινού στον Αιώνιο Ύπνο τα τελευταία 6000 χρόνια, στάθηκε ένα νέο ερέθισμα για να αντιληφθούμε όλοι τη σημασία της έρευνας για τη Νεολιθική Κοινότητα του Διρού και την ανάγκη για επέκταση και εμβάθυνσή της. Η Αλεπότρυπα του Διρού για εκατοντάδες χρόνια υπήρξε σε όλη της την έκταση τόπος πολλαπλών δραστηριοτήτων, ίχνη των οποίων παρουσιάζονταν στο Νεολιθικό Μουσείο του Διρού το οποίο δημιουργήθηκε από τον κύριο Παπαθανασόπουλο το 1992.

Αυτό το ιστορικό και άκρως πολύτιμο Μουσείο παραμένει κλειστό εν όψει της ανέγερσης νέου στο ίδιο σημείο [δες το έγγραφο του Υπουργείο Παιδείας – Πολιτισμού & Θρησκευμάτων].

Πρόκειται για ένα πλήγμα, πραγματικά, για τον Τουρισμό της περιοχής και της Λακωνίας και όχι μόνον. Οι επιπτώσεις για την Έρευνα και τον Πολιτισμό είναι εξίσου τεράστιες. Το ζήτημα της δημιουργίας ενός Νέου, σύγχρονου Μουσείου κανέναν δε θα μπορούσε να τον βρει αντίθετο. Όμως, το να κλείνει το υπάρχον Μουσείο χωρίς να υπάρχει σχεδιασμός, χρονοδιάγραμμα και πλάνο για την άμεση δημιουργία του νέου εγείρει πολλά ερωτήματα και δημιουργεί τεράστια ζητήματα. Πρώτα και κύρια αποστερεί τους επισκέπτες του Διρού από μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική / μουσειακή εμπειρία και βάζει χειρόφρενο στην εξέλιξη της έρευνας.

Είναι αίτημα της τοπικής κοινωνίας και της Λακωνίας. Το Μουσείο Νεολιθικού Πολιτισμού στο Διρό πρέπει να ξανανοίξει και όταν είναι ώριμες οι συνθήκες για τη δημιουργία νέας μουσειακής εγκατάστασης να προχωρήσουν όντως τα πάντα με σχέδιο και ….ρυθμό.

Ακούει κανείς;

http://www.lakonistas.gr/

Εγκαίνια του αναβαθμισμένου Ανακτόρου του Νέστορα.

Την Κυριακή τα εγκαίνια του αναβαθμισμένου Ανακτόρου του Νέστορα

Τον αναβαθμισμένο αρχαιολογικό χώρο του Ανακτόρου του Νέστορα εγκαινιάζουν την Κυριακή 12 Ιουνίου, στις 12.00 το μεσημέρι, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.

Μετά από 3 χρόνια προσπάθειας πολλών ανθρώπων και υπηρεσιών, το ανάκτορο ανοίγει και πάλι τις πύλες του στο κοινό με νέο στέγαστρο προστασίας και καινοτόμες υποδομές περιήγησης και πληροφόρησης» επισημαίνει η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Ευαγγελία Μηλίτση.
Το Ανάκτορο ή Παλάτι του Νέστορα ήταν διώροφο κτήριο με αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια,
λουτρά, φωταγωγούς, χώρους υποδοχής και κεντρικό σύστημα αποχέτευσης. Η ακμή του καλύπτει την περίοδο περίπου από το 1300 π.Χ. έως το 1200 π.Χ.
Το ανακτορικό συγκρότημα που χρησιμοποίησε ο βασιλιάς Νέστωρ, καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά .

To στέγαστρο προστασίας, κατασκευασμένο από δομικό χάλυβα, με τη γεωμετρία τόξου κύκλου 

και με 16 υποστυλώματα στις δύο μακρές πλευρές του, καλύπτει ενιαία το κεντρικό 

ανακτορικό μνημείο σε έκταση 3.185 τ.μ.

Ένας σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος, το Ανάκτορο του Νέστορος στον Άνω Εγκλιανό Μεσσηνίας, ανοίγει και πάλι για το κοινό.

Στο πλαίσιο του δεύτερου έργου έγιναν αρχαιολογικές εργασίες στον χώρο θεμελίωσης του νέου στεγάστρου, αποτύπωση, τεκμηρίωση και συντήρηση του υλικού των εκσκαφών, παραγωγή έντυπου πληροφοριακού υλικού, καθώς και κατασκευή κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης.

Πρόκειται για έργα του ΕΣΠΑ, για την προστασία και ανάδειξη του μνημείου και του αρχαιολογικού χώρου, ενώ σημαντική υπήρξε η συμβολή της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα και του Πανεπιστήμιου του Σινσινάτι. Το Ανάκτορο του Νέστορος, το καλύτερα διατηρημένο μυκηναϊκό ανάκτορο της ηπειρωτικής Ελλάδας, συμβάλλει αποφασιστικά στη γνώση μας για τις αρχιτεκτονικές δομές των ανακτορικών κέντρων της Υστερης Εποχής του Χαλκού (1680-1060 π.Χ.). O πλούτος των κινητών ευρημάτων, καθώς και τα σπαράγματα των τοιχογραφιών ανέδειξαν την απαράμιλλη μυκηναϊκή τέχνη, την υψηλή εξειδίκευση των καλλιτεχνών και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του ανακτόρου.

Το μνημείο ανακάλυψε και ανέσκαψε ο Αμερικανός αρχαιολόγος C. Blegen σε συνεργασία με τον Έλληνα συνάδελφό του Κ. Κουρουνιώτη, το 1939. Ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας στον λόφο του Άνω Εγκλιανού μαρτυρούνται ήδη από την Υστερη Νεολιθική Εποχή (4000-3100 π.Χ.). Κατά τη Μεσοελλαδική Εποχή (2050-1680 π.Χ.) δημιουργήθηκε οικισμός με οχυρωματικό περίβολο.

Τέσσερα κτίρια

Το ανακτορικό συγκρότημα αποτελείτο από τέσσερα κτίρια. Το παλαιότερο, γνωστό ως νοτιοδυτικό, ταυτίζεται με το Ανάκτορο του Νηλέως, πατέρα του Νέστορος. Το κεντρικό κτίριο, που σήμερα καλύπτεται από μεταλλικό στέγαστρο, θεωρείται ως το φημισμένο Ανάκτορο του Νέστορος, ενώ στα ανατολικά του βρίσκεται το πρωιμότερο ανακτορικό κτίριο, το οποίο ισοπεδώθηκε στο τέλος του 14ου αι. π.Χ.

Το Ανάκτορο του Νέστορος ήταν διώροφο με μεγάλες αυλές, πολλούς αποθηκευτικούς χώρους, ιδιωτικά διαμερίσματα, εργαστήρια, λουτρά, κλιμακοστάσια, φωταγωγούς, καθώς και αποχετευτικό σύστημα. Τις αίθουσές του διακοσμούσαν εντυπωσιακές τοιχογραφίες, ενώ ζωγραφικές παραστάσεις έφεραν και τα δάπεδά του.

Οι περίπου 1.000 πήλινες πινακίδες Γραμμικής Β’ Γραφής που εντόπισαν οι ανασκαφείς επιβεβαιώνουν τη λειτουργία του χώρου ως οικονομικού, διοικητικού, πολιτικού και θρησκευτικού κέντρου της μυκηναϊκής Μεσσηνίας. Η ακρόπολη του Άνω Εγκλιανού δεν ήταν οχυρωμένη, σε αντίθεση με τις άλλες γνωστές μυκηναϊκές ακροπόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας, που περιβάλλονταν από ισχυρά κυκλώπεια τείχη.

Το ανακτορικό συγκρότημα καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά περί το 1200 π.Χ., περίοδο γενικότερων λαϊκών αναστατώσεων και εξεγέρσεων στις έδρες των μυκηναϊκών βασιλείων.

Ο αναβαθμισμένος αρχαιολογικός χώρος διαθέτει νέες υποδομές περιήγησης με αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας και εξασφαλίζει άνετη πρόσβαση σε όλες τις ομάδες κοινού. Το στέγαστρο προστασίας, κατασκευασμένο από δομικό χάλυβα, με τη γεωμετρία τόξου κύκλου και με 16 υποστυλώματα στις δύο μακρές πλευρές του, καλύπτει ενιαία το κεντρικό ανακτορικό μνημείο σε έκταση 3.185 τ.μ. Αναρτώμενοι από το στέγαστρο ξύλινοι διάδρομοι θέασης προσφέρουν στους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία περιήγησης.

Για τρία χρόνια

«Έπειτα από τρία χρόνια προσπάθειας πολλών ανθρώπων και υπηρεσιών, το ανάκτορο ανοίγει και πάλι τις πύλες του στο κοινό με νέο στέγαστρο προστασίας και καινοτόμες υποδομές περιήγησης και πληροφόρησης», επισημαίνει η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Ευαγγελία Μηλίτση.

Σημειώνεται ότι ο αρχαιολογικός χώρος είχε κλείσει για ανακαίνιση από τις 10 Δεκεμβρίου του 2012.

«Πράσινο φως» για την ανάταξη των Κούρων από την Κλένια

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κορίνθου

Τα αγάλματα θα εκτεθούν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κορίνθου, στην ανατολική αίθουσα, όπως έχει διαμορφωθεί γι’ αυτόν τον σκοπό.

Η στερέωση και συντήρηση των δίδυμων αρχαϊκών Κούρων από την Κλένια Κορινθίας, που βρέθηκαν στα χέρια αρχαιοκαπήλων το 2010 σπασμένοι σε 26 κομμάτια, ως αποτέλεσμα της ειδεχθούς συνήθειας των αρχαιοκαπήλων (σπασμένα τα αρχαία κρύβονται και μεταφέρονται καλύτερα), απασχόλησε
το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) τον περασμένο Οκτώβριο, όταν τα μέλη του, με οριακή πλειοψηφία, έδωσαν το «πράσινο φως» στη σχετική μελέτη.

Το γεγονός, ωστόσο, της ισοψηφίας, στην ουσία, της πρότασης (η οριακή πλειοψηφία ήταν αποτέλεσμα της διπλής ψήφου της προεδρεύουσας στην συνεδρίαση), αλλά και της αιτιολόγησης της μειοψηφίας που ανέφερε ότι θα πρέπει να αναζητηθεί εναλλακτικός τρόπος στερέωσης των δυο αγαλμάτων για την αποφυγή εκτεταμένων και μη αναστρέψιμων επεμβάσεων, οδήγησε στο να επανεξεταστεί το θέμα γενικότερα, αλλά και πιο ειδικά την προηγούμενη εβδομάδα στο ΚΑΣ.

Είχε προηγηθεί η δημιουργία ειδικής ομάδας εργασίας με τους πλέον ειδικούς (μεταξύ των οποίων ο πολιτικός μηχανικός, καθηγητής Δομοστατικής στο ΕΜΠ και μέλος του ΚΑΣ, Βλάσιος Κουμούσης), που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τρόπος στερέωσης που πρότεινε η μελέτη ήταν μεν εφικτός, αλλά με έναν πρόσθετο όρο: Τη στήριξη των αγαλμάτων σε ένα επιπλέον σημείο, πλην των δυο που είχαν προταθεί. Με αυτή την προϋπόθεση, η μελέτη που παρουσιάστηκε εκ νέου στο ΚΑΣ, πήρε πάλι το «πράσινο φως», με πολύ μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτή τη φορά.

Σημειώνεται ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο Κορίνθου, κλειστό εδώ και μήνες λόγω της επανέκθεσής του, αναμένει την ανάταξη των δυο μνημείων για να ανοίξει. Σύμφωνα, δε, με τον προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορίνθου, Κώστα Κίσσα, μετά και τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, το ανανεωμένο μουσείο θα μπορεί να ανοίξει τις πύλες του μέσα στον Ιούνιο, καθώς η ανάταξη των δυο μνημείων, μόλις ξεκινήσει, θα χρειαστεί περίπου 40 ημέρες. Ο καθαρισμός τους, ωστόσο, στο πλαίσιο της συντήρησής τους, που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο (μήνες), θα πραγματοποιείται ταυτόχρονα με την έκθεσή τους. Θα γίνεται με λέιζερ, γεγονός που θα μπορούν να παρακολουθούν οι επισκέπτες του μουσείου, οι οποίοι έχουν αυξητική τάση: Από 90.000 το 2010 έφτασαν τους 160.000 το 2015, ενώ αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο με την παρουσίαση των δυο γλυπτών.

Οι δίδυμοι Κούροι, οι οποίοι χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 6ου αι. π.Χ., κατασχέθηκαν το 2010 στα χέρια αρχαιοκαπήλων, οι οποίοι και υπέδειξαν τη θέση εύρεσής τους στην Κλένια Κορινθίας, γεγονός που οδήγησε στον εντοπισμό όχι μόνο του νεκροταφείου όπου ανήκαν, αλλά και τμημάτων των ίδιων των αγαλμάτων.

Ο εντοπισμός τους εμπλούτισε τις γνώσεις μας για την αρχαϊκή τέχνη (ανήκουν σε περίοδο και περιοχή από τις οποίες δεν υπάρχουν πολλά παρόμοια δείγματα), ενώ βοήθησε στην ανεύρεση ενός εκτεταμένου νεκροταφείου των 6ου, 5ου και 4ου αι. π.Χ., εντός του οποίου βρέθηκαν και οι δίδυμες σαρκοφάγοι, πάνω από τις οποίες έστεκαν ως επιτάφια σήματα οι δύο κούροι.-/www.archaiologia.gr/

Ιστορική ανακάλυψη: Βρέθηκε ο θρόνος του Αγαμέμνονα…

  ΕΠΙΣΗΣ   7/12/2015     ΥΠ ΠΟ

Επιστολή του Γ.Γ. της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κ. Βασίλειου Χ. Πετράκου σχετικά με τα δημοσιεύματα που αφορούν στην «ανακάλυψη του θρόνου του Αγαμέμνονα» 

  ΕΠΙΣΗΣ  8/12/2015      η  επιστολή, του καθηγητή Χριστοφίλη Μαγγίδη, πρόεδρο του Μυκηναϊκού Ιδρύματος. Αφού εξέφρασε την έκπληξή του για το δελτίο Τύπου του υπουργείου Πολιτισμού, που αφορούσε την επιστολή του γενικού γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Αθηνών, Βασίλειου Χ. Πετράκου, σχετικά με τα δημοσιεύματα που μιλούν περί «ανακαλύψεως του θρόνου του Αγαμέμνονα», διατυπώνει ευθείες βολές εναντίον του.

Το τμήμα του θρόνου βρέθηκε στην κοίτη του αρχαίου ποταμού Χάβου.

«Η γεωφυσική έρευνα και συστηματική ανασκαφή του Κάτω Πόλη των Μυκηνών αποκάλυψε ένα εκτεταμένο μυκηναϊκό οικισμό έξω από την ακρόπολη», αναφέρει ο καθ.Μαγγίδης  «, το οποίο προστατεύεται από ένα εξωτερικό οχυρωματικό τείχος με πύλες, καθώς και υπερκείμενες δομές και κτίρια που χρονολογούνται στην Πρώιμη Σιδήρου Ηλικία και την αρχαϊκή εποχή, δημιουργώντας έτσι για πρώτη φορά μια συνεχή, καλά-στρωματοποιημένη κατάληψη των Μυκηνών σε όλες τις διαδοχικές περιόδους από τον 13ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αι. π.Χ. «*

Ένα μεγάλο μέρος από το βασιλικό θρόνο που βρισκόταν πριν από τρεις χιλιετίες στο ανάκτορο της Ακρόπολης των Μυκηνών  ανακάλυψαν Έλληνες και Αμερικανοί αρχαιολόγοι.

Σύμφωνα με την «Real News» το τμήμα του βασιλικού θρόνου βρέθηκε σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων από την Ακρόπολη των Μυκηνών. Το βάρος του ξεπερνά τα 50 κιλά και χρονολογείται από τον 13ο αιώνα π.Χ.

Η ακρόπολη και δεξιά ο Χάβος ποταμός

Το τμήμα του θρόνου, το οποίο βρίσκεται κρυμμένο ενάμιση χρόνο στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου των Μυκηνών, βρέθηκε τυχαία τον Ιούνιο του 2014 στο περιθώριο της ανασκαφής της Κάτω Πόλης των Μυκηνών.

Οι ανασκαφές στην Κάτω Πόλη

ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΔΕΞΙΑ Ο ΘΡΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ

Η σημασία του ευρήματος είναι ανεκτίμητη γιατί πρόκειται για τον πρώτο θρόνο μυκηναϊκού ανακτόρου που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στον ηπειρωτικό χώρο  της Ελλάδας.

Από τις ανασκαφές στην Κάτω Πόλη

Η σπουδαία ανακάλυψη για την οποία σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Real News» έχει ενημερωθεί το υπουργείο Πολιτισμού, ενδέχεται να αναδειχθεί σε ένα από τα πιο λαμπρά κληροδοτήματα του μυκηναϊκού πολιτισμού.

Από τις ανασκαφές στην Κάτω Πόλη

Από τα ευρήματα στην Κάτω Πόλη

Από τα ευρήματα στην Κάτω Πόλη

Από τον χώρο των ανασκαφών που βρήκαν στοιχεία του θρόνου

  ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΙΣ ΜΥΚΗΝΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ  ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΤΟΥ 2014  ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ 

https://www.scribd.com/embeds/288935122/content?start_page=1&view_mode=scroll&access_key=key-TXlwBGLuFo11H4B72S3y&show_recommendations=false

  7/12/2015     ΥΠ ΠΟ

Επιστολή του Γ.Γ. της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κ. Βασίλειου Χ. Πετράκου σχετικά με τα δημοσιεύματα που αφορούν στην «ανακάλυψη του θρόνου του Αγαμέμνονα» 

Με αφορμή δημοσιεύματα στον Τύπο σχετικά με την «ανακάλυψη του θρόνου του Αγαμέμνονα», ο Γ.Γ. της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Βασίλειος Χ. Πετράκος, ως Διευθυντής των ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας στις Μυκήνες, απέστειλε στο ΥΠΠΟΑ την κάτωθι επιστολή:
«Έχω την τιμή να σας γνωστοποιήσω ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κατόπιν των δημοσιευμάτων στον Τύπο περί «ανακαλύψεως του θρόνου του Αγαμέμνονος» στις Μυκήνες συνέστησε Επιτροπή εκ του υπογραφόμενου, της Συμβούλου κυρίας Ντόρας Βασιλικού και του Ερευνητού της Ακαδημίας Αθηνών κ. Κωνσταντίνου Καλογερόπουλου για να εξετάσουν το ζήτημα και να γνωματεύσουν σχετικώς.
Ο εκ των μελών της Επιτροπής υπογραφόμενος είναι Έφορος Αρχαιοτήτων ε.τ., Ακαδημαϊκός, Γενικός Γραμματεύς της Αρχαιολογικής Εταιρείας από του 1988 και της Ακαδημίας Αθηνών από του 2010. Η κυρία Βασιλικού και ο κ. Καλογερόπουλος είναι διακεκριμένοι αρχαιολόγοι ειδικευμένοι εις την μυκηναϊκή αρχαιολογία με σημαντικά αυτοτελή δημοσιεύματα που αφορούν τον μυκηναϊκό πολιτισμό.
Η Επιτροπή πήγε στις Μυκήνες και εξέτασε επισταμένως τον λίθο ο οποίος, υποθετικώς πάντοτε, ανήκει στον «θρόνο του Αγαμέμνονος» και κατέληξε στο εξής συμπέρασμα:
Ο λίθος, κακής ποιότητος, δύσκολα κατεργαζόμενος και ακατάλληλος για λάξευση και μεταβολή του στο επισημότερο έπιπλο ενός ανακτόρου, έχει διαστάσεις ± 0,55 (μήκος) Χ ± 0,22 (πάχος) Χ ± 0,30 (πλάτος), είναι αποσπασμένος από μεγαλύτερο κομμάτι και φέρει κατεργασία μόνο στη μια όψη, τη θεωρούμενη ως άνω η οποία άνω όψη συνίσταται από μία λεία επίπεδη ταινία στην συμβατικώς λαμβανόμενη ως αριστερή πλευρά. Η ταινία ορίζει τμήμα κοιλώματος βάθους ± 5 εκατοστών.
Τα «ευθύγραμμα ίχνη πρόσφυσης λεπτής επίπεδης λίθινης πλάκας που προφανώς αποτελούσε το ερεισίνωτο του καθίσματος» δεν είναι άλλο από κενό που δημιουργήθηκε από την απόσπαση κροκάλας από τον κακής ποιότητος λίθο. Η λεγόμενη πρόσφυση, (θηλυκό στην οικοδομική ορολογία ή μισοχάραγμα, μόρσο, περαστός, ραμποτέ, στις διάφορες παραλλαγές της τεχνικής αυτής συναρμογής δύο τεμαχίων) δεν αρκεί στατικώς για τη στερέωση ερεισινώτου που δεχόταν όπως είναι φυσικό, ισχυρές πιέσεις.
Το λίθινο αντικείμενο δεν είναι πρωτοφανές. Πρόκειται για τμήμα οικιακού ή βιοτεχνικού σκεύους, λεκάνης, όπως προκύπτει από το βάθος του κοιλώματος, συνηθέστατου ως ευρήματος σε οικισμούς, στρατόπεδα, εργαστήρια.
Ο κ. Μαγγίδης λέγει δια των εφημερίδων ότι το θραύσμα ανήκει στον θρόνο του μεγάρου της ακρόπολης των Μυκηνών και ότι κρημνίστηκε στον Χάβο «περί τα 80 μέτρα νοτίως του μυχού της ακροπόλεως των Μυκηνών που βρίσκεται κάτω ακριβώς από το μυκηναϊκό ανάκτορο». Άρα ο θρόνος ολόκληρος ή το τμήμα του αυτό έπεσε σε ευθεία γραμμή, «κάτω ακριβώς» στον Χάβο από τη θέση στην οποία ήταν ιδρυμένο. Στο δελτίο το οποίο έχει προσαρτήσει στο Μουσείο στο λίθινο αντικείμενο, αναγράφεται Mycenae 20/14 Lower Town, η λεγόμενη Κάτω Πόλη, σε αντίθεση με την ακρόπολη, που τοπογραφικώς, η Lower Town, είναι άλλο από την «κοίτη του Χάβου» όπου λέγεται ότι βρέθηκε ο λίθος. Άρα υπάρχουν δύο τόποι εύρεσης.
Άξιο μνείας είναι ότι ο κ. Μαγγίδης στην επιστολή του λέγει ότι «οι μεγάλες διαστάσεις του [λίθου] καθώς και το σημείο ανεύρεσής του συνηγορούν πως πρόκειται πιθανότατα για τον θρόνο της τελευταίας φάσης του μυκηναϊκού ανακτόρου των Μυκηνών». Σε άλλα σημεία της επιστολής του λέγει ότι «πρόκειται πιθανότατα για τμήμα μεγάλου καθίσματος» και αποδίδει, πάντοτε «πιθανώς», θραύσματα αρχαίων των Μυκηνών, που έχουν βρεθεί σε απομακρυσμένα σημεία του ανακτόρου, στον υποθετικό θρόνο, που μόνο στοιχείο του είναι ένα κοίλωμα που το βάθος του μόνο αποκλείει να ανήκει στο θρόνο. Τέλος, εντελώς αντιδεοντολογικώς, καταλήγει στο βέβαιο συμπέρασμα ότι το εύρημά του είναι «ο μοναδικός έως τώρα ανακαλυφθείς θρόνος μυκηναϊκού ανακτόρου στην ηπειρωτική Ελλάδα» και τον συνδέει με τον θρόνο του Αγαμέμνονος, πρόσωπο ως γνωστόν μυθικό του οποίου η ύπαρξη δεν αποδεικνύεται, ο αείμνηστος Σπύρος Ιακωβίδης την απέρριπτε.
Δεν γνωρίζω ποιος έδωσε στον Τύπο τις πληροφορίες, τα σχέδια και τις φωτογραφίες, πιθανώς πρόσωπο του κύκλου του τομέως ανασκαφής της Κάτω Πόλεως που επιβλέπει , για λογαριασμό της Αρχαιολογικής Εταιρείας ο κ. Μαγγίδης, χωρίς βεβαίως την άδειά της, διότι οι φωτογραφίες του λίθου και το σχέδιο του υποθετικού θρόνου που δημοσιεύτηκαν είναι τα επίσημα της ανασκαφής στοιχεία.
Το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας και η εντεταλμένη Επιτροπή που εξέτασε το ζήτημα, κρίνουν ότι το όλο θέμα αποτελεί ατυχή, εάν δεν είναι σκόπιμη, επιστημονική παρεκτροπή που οφείλεται σε επίδραση άλλης ατυχεστέρας περιπτώσεως που απασχόλησε κυβερνητικούς και επιστημονικούς κύκλους κατά το 2014 – 2015, και μας διέσυρε διεθνώς».

Χρ. Μαγγίδης: Με προσβάλλουν τα περί «λεκάνης»

Πόλεμος μεταξύ αρχαιολόγων ξέσπασε με αφορμή ανακάλυψη λίθινου αντικειμένου στις Μυκήνες.

Αρχικώς ερμηνεύτηκε ως τμήμα του «θρόνου το Αγαμέμνονα», ωστόσο, ο γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, Βασίλειος Πετράκος, διευθυντής των ανασκαφών της εταιρείας στις Μυκήνες, με επιστολή του στο υπ. Πολιτισμού, το αμφισβήτησε υποστηρίζοντας ότι παραπέμπει σε… λεκάνη.

Στο θέμα επανήλθε με δική του επιστολή, ο καθηγητής Χριστοφίλης Μαγγίδης, πρόεδρος του Μυκηναϊκού Ιδρύματος. Αφού εξέφρασε την έκπληξή του για το δελτίο Τύπου του υπουργείου Πολιτισμού, που αφορούσε την επιστολή του γενικού γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Αθηνών, Βασίλειου Χ. Πετράκου, σχετικά με τα δημοσιεύματα που μιλούν περί «ανακαλύψεως του θρόνου του Αγαμέμνονα», διατυπώνει ευθείες βολές εναντίον του.

«Η επιτροπή «εμπειρογνωμόνων» της Εταιρείας, αν θέλει, μπορεί να δει τον θρόνο ως «λεκάνη», μπανιέρα, νεροχύτη και όποιο άλλο είδος υγιεινής επιθυμεί, αλλά αυτό πρέπει να το κάνει μετά από την επιστημονική μου δημοσίευση και όχι δια δελτίων τύπου πίσω από την πλάτη μου, αλλά με αντίστοιχη επιστημονική δημοσίευση που να αντικρούει, αν αντέχει, τα ισχυρά επιχειρήματά μου» τονίζει ο κ. Μαγγίδης.

«Αυτό που προξενεί ακόμη μεγαλύτερη απορία κι αγανάκτηση είναι η προσπάθεια της Αρχαιολογικής Εταιρείας μέσω του Γενικού Γραμματέα της να απαξιώσει μια τόσο σημαντική ανακάλυψη χωρίς να σέβεται την επιστημονική δεοντολογία και χωρίς να περιμένει, ως έδει, την επιστημονική δημοσίευση του ευρήματος» αναφέρει επίσης μεταξύ άλλων.

Στη συνέχεια ο κ. Μαγγίδης κάνει λόγο για την επιτροπή «εμπειρογνωμόνων», την οποία σύστησε και απέστειλε στις Μυκήνες ο κ. Β. Πετράκος «εν τη απουσία μου ως ανασκαφέα και υπεύθυνου μελετητή», όπως λέει, με σκοπό να «”εξετάσουν” το εύρημα, το οποίο οι συνεργάτες μου κι εγώ μελετούσαμε επί έναν ολόκληρο χρόνο, και να αποφανθούν “επισταμένως” (εντός δύο ωρών!) διά το άτοπον της ερμηνείας μας, χωρίς όμως να έχουν στη διάθεσή τους τα στοιχεία της μελέτης μας, προβάλλοντας ερασιτεχνικά αντεπιχειρήματα και καταλήγοντας σε πρόχειρο πόρισμα περί “λεκάνης”! Θέλω να υπενθυμίσω στον κ. Πετράκο και στην επιτροπή του ότι καμία “επισταμένη” εξέταση δεν γίνεται εντός ωρών και χωρίς στοιχεία», αναφέρει ο καθηγητής.

Επίσης, ο κ. Μαγγίδης θεωρεί «εξίσου σκανδαλώδες» ότι συνάδελφοί του αρχαιολόγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν, εν αγνοία του και εν τη απουσία του, σε μια τέτοια επιτροπή «που παραβιάζει κατάφωρα τα αναφαίρετα δικαιώματα του κάθε ανασκαφέα-ερευνητή», ενώ κάνει λόγο και για «δυσφημιστικές και απαξιωτικές» προς το πρόσωπό του δηλώσεις «που έγιναν από την κ. Α. Παπαδημητρίου, προϊσταμένη της Εφορείας Αργολίδας, εν τη απουσία μου στο εξωτερικό και εν αγνοία μου, σε ελληνικό ιστότοπο», δηλώσεις για τις οποίες, όπως ενημερώνει, η «υπάιτια θα λογοδοτήσει στη δικαιοσύνη».

Ολόκληρη η επιστολή του καθηγητή Χριστοφίλη Μαγγίδη

«Με έκπληξη ενημερώθηκα σήμερα από την εκπρόσωπο Τύπου του Μυκηναϊκού Ιδρύματος, του οποίου προεδρεύω, για το δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟ σχετικά με την ανακάλυψη τμήματος του λίθινου θρόνου του Μυκηναϊκού ανακτόρου στις Μυκήνες από την ομάδα μου στα πλαίσια των ανασκαφών της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας τον Ιούνιο του 2014.

Μου προξενεί απορία πώς το υπουργείο, το οποίο, μολονότι είχε ενημερωθεί για την ανακάλυψη με αναφορά μου στις 27.7.2015, έσπευσε να παραθέσει την αυθαίρετη και αβάσιμη θέση της Αρχαιολογικής Εταιρείας που ανεξήγητα και πρόωρα απορρίπτει την ερμηνεία του ευρήματος ως θρόνου.

Αυτό που προξενεί ακόμη μεγαλύτερη απορία κι αγανάκτηση είναι η προσπάθεια της Αρχαιολογικής Εταιρείας μέσω του Γενικού Γραμματέα της να απαξιώσει μια τόσο σημαντική ανακάλυψη χωρίς να σέβεται την επιστημονική δεοντολογία και χωρίς να περιμένει, ως έδει, την επιστημονική δημοσίευση του ευρήματος.

Ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας, κ. Β. Πετράκος, σύστησε και απέστειλε στις Μυκήνες επιτροπή «εμπειρογνωμόνων» (εν τη απουσία μου ως ανασκαφέα και υπεύθυνου μελετητή) για να «εξετάσουν» το εύρημα, το οποίο οι συνεργάτες μου κι εγώ μελετούσαμε επί έναν ολόκληρο χρόνο, και να αποφανθούν «επισταμένως» (εντός δύο ωρών!) δια το άτοπον της ερμηνείας μας, χωρίς όμως να έχουν στη διάθεσή τους τα στοιχεία της μελέτης μας, προβάλλοντας ερασιτεχνικά αντεπιχειρήματα και καταλήγοντας σε πρόχειρο πόρισμα περί «λεκάνης»! Θέλω να υπενθυμίσω στον κ. Πετράκο και στην επιτροπή του ότι καμία «επισταμένη» εξέταση δεν γίνεται εντός ωρών και χωρίς στοιχεία.

Με επιστολή μου στον κ Πετράκο (5.12.2015) διαμαρτυρήθηκα έντονα για το ότι δεν ενημερώθηκα ποτέ για τη σύσταση κι αποστολή της επιτροπής, δεν κλήθηκα ποτέ να συμμετάσχω σ΄αυτήν ούτε να παρουσιάσω το εύρημα στο συμβούλιο της Εταιρείας, και μάλιστα μέχρι την έκδοση του δελτίου τύπου αγνοούσα το «πόρισμά» της(!), μολονότι διενεργώ αρχαιολογικές έρευνες υπό την αιγίδα της Εταιρείας επί δεκαπενταετία.

Μάλιστα, είχα προσκαλέσει προσωπικά τον κ. Πετράκο (όπως και τους αποδέκτες της αναφοράς μου στην αρχαιολογική υπηρεσία και το υπουργείο) στις Μυκήνες τον Αύγουστο του 2014 για να τους επιδείξω το εύρημα. Η μόνη απάντηση του κ. Πετράκου στην αναφορά και πρόσκλησή μου ήταν μια γραπτή επισήμανση «ότι σύμφωνα με τον Οργανισμό η πρώτη ανακοίνωση των ευρημάτων των ανασκαφών της Εταιρείας γίνεται από τον ίδιο στην ετήσια δημόσια συνεδρία της Εταιρείας κάθε Μάιο», το οποίο φυσικά αποδέχθηκα ανεπιφύλακτα, όπως σεβάστηκα την επιστημονική δεοντολογία.

Αν και ακαδημαϊκός επί εικοσαετία τώρα, ομολογώ πως δεν γνωρίζω άλλη περίπτωση σύστασης επιτροπής, εν αγνοία και εν τη απουσία του υπεύθυνου ερευνητή, προς αξιολόγηση των ευρημάτων του πριν από την επιστημονική δημοσίευσή τους. Θεωρώ εξίσου σκανδαλώδες το ότι συνάδελφοί μου αρχαιολόγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν, εν αγνοία μου και εν τη απουσία μου, σε τέτοια επιτροπή που παραβιάζει κατάφωρα τα αναφαίρετα δικαιώματα του κάθε ανασκαφέα-ερευνητή.

Η επιτροπή «εμπειρογνωμόνων» της Εταιρείας, αν θέλει, μπορεί να δει τον θρόνο ως «λεκάνη», μπανιέρα, νεροχύτη και όποιο άλλο είδος υγιεινής επιθυμεί, αλλά αυτό πρέπει να το κάνει μετά από την επιστημονική μου δημοσίευση και όχι δια δελτίων τύπου πίσω από την πλάτη μου, αλλά με αντίστοιχη επιστημονική δημοσίευση που να αντικρούει, αν αντέχει, τα ισχυρά επιχειρήματά μου.

Η αρχαιολογική αξία κάθε ευρήματος κρίνεται μετά την επιστημονική δημοσίευσή του, και κρίνεται από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και σε βάθος χρόνου. Καμία επιτροπή «εμπειρογνωμόνων» (που παραπέμπει σε άλλες εποχές) δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον ανασκαφέα-ερευνητή, να προεγκρίνει ή να απορρίψει a priori την ερμηνεία και αξία ενός ευρήματος πριν την επιστημονική δημοσίευσή του, ή να εμποδίσει την δημοσίευση απαξιώνοντας το εύρημα προκαταβολικά.

Η επιστολή Πετράκου δεν «αδειάζει τον κ. Μαγγίδη», όπως γράφεται σήμερα σε ιστότοπους, αλλά προσβάλλει κάθε ανασκαφέα-ερευνητή που ανασκάπτει με την ομάδα του, ερευνά, ανακαλύπτει, μελετά και δημοσιεύει με συστηματικό τρόπο τα αποτελέσματα της δουλειάς του στην επιστημονική κοινότητα. Η επιστολή Πετράκου μειώνει και εκθέτει μόνον τον ίδιο και τους συμμετέχοντες σ’ αυτήν την παρωδία.

Καλώ, λοιπόν, όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, επαγγελματισμό και συναδελφικότητα και να σεβασθούν, ως οφείλουν, τον κώδικα επιστημονικής δεοντολογίας περιμένοντας με υπομονή την τελική επιστημονική δημοσίευσή μας, χωρίς να προτρέχουν και χωρίς να εκφέρουν πρόωρα και αυθαίρετα αβάσιμες κρίσεις με αποτέλεσμα να εκτεθούν ανεπανόρθωτα με δημόσιες δηλώσεις.

Τέλος, υπό το φως των πρόσφατων μονομερών ενεργειών της Αρχαιολογικής Εταιρείας εν αγνοία μου, εξηγούνται πλέον οι δυσφημιστικές και απαξιωτικές προς το πρόσωπό μου δηλώσεις που έγιναν από την κα. Α. Παπαδημητρίου, προϊσταμένη της Εφορείας Αργολίδας, εν τη απουσία μου στο εξωτερικό και εν αγνοία μου, σε ελληνικό ιστότοπο, η οποία μου αποδίδει αβάσιμα κι αναίτια τη «διαρροή» της επίσημης αναφοράς μου για το εύρημα που κοινοποίησα στις 27.7.2015 σε πέντε διαφορετικές υπηρεσίες, μολονότι δεν έχω δώσει ποτέ και καμία συνέντευξη για το εύρημά μου έως τώρα, ούτε καν μετά τη δημοσιοποίησή του από τρίτους.

Οι δυσφημιστικές αυτές δηλώσεις, για τις οποίες η υπαίτια θα λογοδοτήσει στη δικαιοσύνη, με προσβάλλουν ως άνθρωπο κι επιστήμονα, καθώς στοχεύουν στην ηθική μου απαξίωση και επιστημονική μου αποδόμηση, και, όπως φαίνεται, αποτέλεσαν τον πρόλογο για την συντονισμένη κι ενορχηστρωμένη επίθεση που τώρα δέχομαι. Πράγματι, με την επιστολή του ο κ. Πετράκος υιοθετεί την ίδια αβάσιμη δυσφημιστική κατηγορία ότι εγώ δήθεν ευθύνομαι για τη διαρροή στον Τύπο της αναφοράς μου προς τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Ως πανεπιστημιακός καθηγητής αρχαιολογίας στο εξωτερικό που έχει εκπαιδεύσει εκατοντάδες νέους επιστήμονες, και ως αρχαιολόγος με μακρά ανασκαφική πείρα 30 ετών, δεκάδες δημοσιεύσεων και διεθνών διαλέξεων, σειρά τιμητικών διακρίσεων και ερευνητικών χορηγιών, θεωρώ πως η επιστημονική μου επάρκεια, ο επαγγελματισμός μου και το ήθος μου έχουν ήδη κριθεί από συναδέλφους επιστήμονες μεγάλου κύρους, πείρας και αρμοδιοτήτων.

Επί 15 χρόνια τώρα η ομάδα μου κι εγώ ερευνούμε, ανασκάπτουμε, μελετούμε και δημοσιεύουμε στην ακρόπολη και την Κάτω Πόλη των Μυκηνών καθώς και στην ακρόπολη του Γλα. Όλα αυτά τα χρόνια, εξασφαλίσαμε μεγάλα ερευνητικά κονδύλια εκατομμυρίων δολαρίων μόνον από το εξωτερικό, χωρίς την παραμικρή οικονομική ενίσχυση από την πολιτεία ή την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία.

Όλα αυτά τα χρόνια εκπροσωπώ επάξια την πατρίδα μου στο εξωτερικό. Έχοντας τόσα σημαντικά να κάνω ως επιστήμονας, θεωρώ χάσιμο χρόνου να αποδεικνύω το αυτονόητο ή να αντικρούω μικροψυχίες συναδέλφων που υποβιβάζουν μία τόσο σημαντική ανακάλυψη σε «τρικούβερτο καυγά» μεταξύ αρχαιολόγων.

Στη συγκεκριμένη συγκυρία που η χώρα μας πλήττεται από οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική κρίση, οι Έλληνες, εντός κι εκτός Ελλάδος, αντλούν δύναμη κι ελπίδα από τη θετική προβολή του ελληνικού πολιτισμού, επιστημών και τεχνών.

Το βασικό ερώτημα, συνεπώς, παραμένει: γιατί, τώρα, τέτοιος πόλεμος σε βάρος ενός τόσο σημαντικού ευρήματος για την Ελλάδα; Μήπως αυτό, τελικά, γίνεται σκόπιμα;»

Τεκμηρίωση: Εντοπίστηκαν δημόσια κτίρια της αρχαίας Τενέας .

Ένα από τα ευρήματα της ανασκαφής

Τμήμα αρχαίας οδού που τεκμηριώνει τον εντοπισμό της αρχαίας Τενέας έφερε στο φως, μαζί με άλλα σημαντικά ευρήματα, η συστηματική αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή του Χιλιομοδίου, που συνεχίστηκε τους τελευταίους δύο μήνες, για τρίτη συνεχή χρονιά.

Σύμφωνα με την προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελένη Κόρκα, η έρευνα επικεντρώθηκε ανασκαφικά σε δύο τομείς: στη θέση «Φανερωμένη – Καμαρέτα» και στη θέση «Θέατρο-Λίμνη-Νταμάρια», ενώ ταυτόχρονα διεξήχθη ευρείας κλίμακας επιφανειακή έρευνα.

Στη θέση «Θέατρο-Λίμνη-Νταμάρια» η προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων αναφέρει ότι αποκαλύφθηκε αρχαία οδός, με κατεύθυνση από νότια προς βορειοδυτικά. Ο δρόμος παρουσιάζει επάλληλες στρώσεις που χρονολογούνται από τους Μυκηναϊκούς έως τους Υστερορωμαϊκούς χρόνους, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική χρήση του. Υπογραμμίζεται ότι πιθανότατα πρόκειται για μια κεντρική αρτηρία της πόλης και πλέον υπάρχει βεβαιωμένη τεκμηρίωση για τον εντοπισμό της αρχαίας Τενέας.

Επιπλέον, στο χώρο της ανασκαφής του δρόμου εντοπίστηκε κεραμική προϊστορικών και ιστορικών χρόνων, με ξεχωριστής σημασίας εύρημα ένα ανθρωπόμορφο ειδώλιο της περιόδου 1125 π.Χ. – 1180 π.Χ., και ταυτόχρονα βρέθηκαν αποτμήματα οικοδομικού υλικού, επιμελώς λαξευμένοι δόμοι, μια βάση παραστάδας και τμήμα ανωδομής κτηρίου που παραπέμπουν σε δημόσια κτίρια της αρχαίας Τενέας.

Στο χώρο ανασκαφής του νεκροταφείου αποκαλύφθηκε
η συνέχειά του προς βορειοανατολικά και, μεταξύ άλλων, εντοπίστηκε αποθέτης που περιέκλειε αγγεία του πρώιμου 5ου αι. π.Χ., αλλά και ταφή πλούσια κτερισμένη με σημαντικά ευρήματα -ανάμεσά τους και τέσσερα χάλκινα νομίσματα κοπής Πτολεμαίου Γ’, που χρονολογούνται στο 230-221π.Χ.

Ο εντοπισμός των νομισμάτων στην περιοχή της Τενέας είναι ιδιαίτερα σημαντικός καθώς, όπως επισημαίνει η κ. Κόρκα, βάζει πλέον την περιοχή στον κατάλογο πόλεων της βορειοανατολικής Πελοποννήσου όπου έχουν βρεθεί τέτοια νομίσματα, έστω και ελάχιστα, ενώ εκτιμάται πως η παρουσία τους στην περιοχή συνδέεται πιθανότατα με την οικονομική ενίσχυση που παρείχε ο Πτολεμαίος Γ’ στον Άρατο και στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Τενέα -Νόμισμα κοπής Πτολεμαίου Γ

Παράλληλα με την ανασκαφική έρευνα πραγματοποιήθηκε και επιφανειακή έρευνα, κατά την οποία εντοπίστηκαν σε μεγάλη πυκνότητα νομίσματα κοπής Σικυώνας του 2ου και 1ου αι. π.Χ. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με την κ. Κόρκα, συνδέεται με την καταστροφή της Κορίνθου το 146 π.Χ., περίοδος κατά την οποία φαίνεται να περιορίστηκε σημαντικά η κυκλοφορία νομισμάτων κοπής Κορίνθου.

Ασημοχάλκινο νομίσμα που κόπηκε στα Σαμόσατα 259 μ.Χ.

Στον αντίποδα, η Τενέα συνέχιζε να ακμάζει και να παίζει καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, ενώ ξεχωριστό εύρημα αποτελεί ο εντοπισμός ασημοχάλκινου νομίσματος που κόπηκε στα Σαμόσατα, μία αρχαία πόλη στην δυτική όχθη του Ευφράτη. Το νόμισμα χρονολογείται στα 259 μ.Χ. και καταδεικνύει τις σχέσεις της Τενέας με την ανατολή, πέρα από τα παράλια της Μικράς Ασίας και την Αίγυπτο.

Το ανασκαφικό πρόγραμμα διεξήχθη με την οικονομική στήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου και την αρωγή του Δήμου Κορινθίων, ενώ στην έρευνα συμμετείχαν επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, αλλά και φοιτητές από ελληνικά και ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Πατρίδα των Κούρων

Η αρχαία Τενέα είναι η πατρίδα των δύο Κούρων που το 2010 εντοπίστηκαν από την αστυνομία στα χέρια αρχαιοκαπήλων, πριν πουληθούν στο εξωτερικό.

Πρόκειται για μοναδικά έργα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής που χρονολογούνται στο τρίτο τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ. Ο ένας έχει ύψος 1,82 μέτρα και ο δεύτερος είναι λίγο μικρότερος, με ύψος 1,78 μέτρα.

Ανακαλύφτηκαν σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα του 1500 π.Χ. στην Πύλο

Ασύλητος, πλούσια κτερισμένος, λακκοειδής τάφος ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι από διεθνή ομάδα αρχαιολόγων, πλησίον του μυκηναϊκού ανακτόρου του Νέστορος, στον Άνω Εγκλιανό, στη Χώρα του Δήμου Πύλου-Νέστορος

Μια σπουδαία ανακάλυψη έφερε στο φως η σκαπάνη του Jack L. Davis και της Sharon R. Stocker, από το Πανεπιστήμιο του Cincinnati, στην Πελοπόννησο.

Ασύλητος, πλούσια κτερισμένος, λακκοειδής τάφος ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι από διεθνή ομάδα αρχαιολόγων, πλησίον του μυκηναϊκού ανακτόρου του Νέστορος, στον Άνω Εγκλιανό, στη Χώρα του Δήμου Πύλου-Νέστορος. Ο τάφος, ο οποίος ανήκε σε πολεμιστή, χρονολογείται περίπου το 1500 π. Χ. (Υστεροελλαδική ΙΙ περίοδος) και αποτελεί την πιο εντυπωσιακή περίπτωση επίδειξης προϊστορικού πλούτου σε ταφικά μνημεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας, που έχει έρθει στο φως τα τελευταία εξήντα πέντε χρόνια.

Δίπλα στον πολεμιστή είχαν εναποτεθεί: χάλκινο σπαθί με επιχρυσωμένη ελεφαντοστέινη λαβή, χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια και κύπελλα, σπάνια χρυσή αλυσίδα, ασημένια κύπελλα -ορισμένα με χρυσά χείλη-, χάλκινα αγγεία και κύπελλα, χάλκινος αμφορέας, χάλκινες πρόχοι, καθώς και
χάλκινες λεκανίδες, περισσότεροι από πενήντα σφραγιδόλιθοι τεμάχια ελεφαντοστού με εγχάρακτες παραστάσεις και περισσότερες από χίλιες (1000) ψήφους από πολύτιμους λίθους.

 Πολλά από αυτά τα αντικείμενα είναι έργα μινωικής τεχνοτροπίας. 

Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, οι οποίοι εργάζονται πάνω από 25 χρόνια στην περιοχή της Πυλίας, η ανακάλυψη ασύλητου λακκοειδούς τάφου, εντός του οποίου είχε ενταφιασθεί νεαρός άνδρας, ηλικίας 30-35 ετών, που συνοδευόταν από περισσότερα από 1400 μοναδικά αντικείμενα, είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η υψηλή ποιότητα των αντικειμένων αποδεικνύει ότι η Πύλος, όπως και οι Μυκήνες στη ΒΑ Πελοπόννησο, είχε έντονα επηρεαστεί από τη μινωική τέχνη γύρω στο 1.500 π.Χ. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι δεν βρέθηκε μυκηναϊκή ή μινωική κεραμική στον τάφο.

Το ανάκτορο του Νέστορος στο λόφο του Άνω Εγκλιανού, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά περίπου το 1200 π.Χ., ανακαλύφθηκε το 1939 από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, Διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, και ανασκάφηκε από τον Carl Blegen, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Cincinnati.
Η ανασκαφή του Blegen επικεντρώθηκε κυρίως στην ύστερη φάση του Ανακτόρου του Νέστορος και τα στοιχεία που αφορούσαν την πρώιμη φάση του, δηλαδή πριν το 1300 π.Χ. είναι σχετικά λίγα. Επικεντρωμένοι κυρίως σε αυτή την πρώιμη σχετικά άγνωστη περίοδο, ο Davis και η Stocker ξεκίνησαν εκ νέου την ανασκαφή στον Άνω Εγκλιανό το Μάιο του 2015 και βρήκαν τη μία από τις τέσσερις πλευρές του τάφου την πρώτη μέρα της ανασκαφής.
Ο καθαρισμός και η συντήρηση των ευρημάτων έγινε από το συντηρητή Αλέξανδρο Ζώκο.

Στο δάπεδο του τάφου, που είχε διαστάσεις 2,44 μ. μήκος, 1,52 μ. βάθος και 1,22 μ. πλάτος, βρέθηκε σε στάση εκτάδην ο σκελετός ενός ενήλικα άνδρα, τοποθετημένου σε ξύλινο φέρετρο.
Όπλα βρέθηκαν στην αριστερή πλευρά του και στο ύψος των ποδιών, κοσμήματα στην δεξιά πλευρά, ενώ, κοντά στο λαιμό, μια μοναδική και θαυμάσια διατηρημένη χρυσή αλυσίδα και χρυσά κύπελλα είχαν αποτεθεί επάνω στο στήθος και στο στομάχι του νεκρού.

Στη δεξιά πλευρά του σκελετού και γύρω από το κεφάλι, βρέθηκαν πάνω από 1000 ψήφοι από ημιπολύτιμους λίθους —κορναλίνη, αμέθυστος, αχάτης και χρυσός, περισσότεροι από πενήντα (50) σφραγιδόλιθοι στην επιφάνεια των οποίων απεικονίζονται θεές, ταύροι με ακροβάτες πιασμένους από τα κέρατά τους (ταυροκαθάψια) καθώς και άλλες δυσερμήνευτες σκηνές.

Επίσης, τέσσερα (4) χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια, προσωπικά αντικείμενα κύρους, με εγχάρακτες μινωικές παραστάσεις. Στα πόδια του νεκρού, βρέθηκε ελεφαντοστέινο πλακίδιο με απεικόνιση φτερωτού γρύπα και δίπλα του χάλκινος καθρέπτης με ελεφαντοστέινη λαβή.

Κτερίσματα που αρχικά είχαν τοποθετηθεί πάνω στο φέρετρο, διασκορπίστηκαν μετά τη διάλυσή του και θρυμματίστηκαν πάνω στον σκελετό, δυσκολεύοντας έτσι την ανασκαφική εργασία.
 Στα κτερίσματα που είχαν τοποθετηθεί επάνω από το φέρετρο περιλαμβάνονται: χάλκινες πρόχοι, μεγάλη χάλκινη λεκάνη, λεπτές λωρίδες χαλκού προερχόμενες ενδεχομένως από την πανοπλία του πολεμιστή και διάτρητοι χαύλιοι αγριόχοιρου από το κράνος του πολεμιστή.

Ο νεκρός πολεμιστής ήταν προφανώς μια εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής του, δηλαδή της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου, περίοδο που οι λακκοειδείς τάφοι των Μυκηνών χρησιμοποιούνταν για τον ενταφιασμό της μυκηναϊκής αριστοκρατίας.

 Ο πολεμιστής αυτός θα κατοικούσε στην Ακρόπολη του Εγκλιανού, όταν κτίσθηκαν τα πρώτα οικοδομήματα με λαξευμένη τοιχοποιία, σύμφωνα με τα μινωικά πρότυπα, και οι τοίχοι τους διακοσμήθηκαν με νωπογραφίες επηρεασμένες από τη μινωική τεχνοτροπία.
Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα 1400 αντικείμενα που συνόδευαν το νεκρό πολεμιστή είναι μινωικής τεχνοτροπίας ή κατασκευάσθηκαν στην Κρήτη, αναφέρουν οι ανασκαφείς.
 Συμπληρώνουν, επίσης, ότι η εναπόθεση τόσων πολλών κοσμημάτων σε ανδρική ταφή αμφισβητεί την μέχρι τώρα ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα κοσμήματα συνόδευαν κυρίως γυναικείες ταφές.

Σχολιάζοντας τη σπάνια ανακάλυψή τους, ο Jack L. Davis και η Sharon R. Stocker σημειώνουν ότι το τελευταίο πράγμα που περίμεναν να βρουν το περασμένο καλοκαίρι στην ανασκαφή της Πύλου ήταν ένας μυκηναϊκός λακκοειδής τάφος.
Ήταν πράγματι μεγάλη τύχη η ανακάλυψή του δίπλα στο μεγάλο συλημένο θολωτό τάφο IV του Εγκλιανού, ο οποίος είχε μεγάλη διάρκεια χρήσης και περιείχε πολλές ταφές.

Η ανασκαφή στον Άνω Εγκλιανό αποκάλυψε επίσης τα οικοδομικά κατάλοιπα ορισμένων μικρών σπιτιών, μικρό τμήμα από την πρώιμη οχύρωση της ακρόπολης, καθώς και αποθέτη της Μέσης και Ύστερης Εποχής του Χαλκού.

Το ανασκαφικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου τoυ Cincinnati (Οχάϊο, ΗΠΑ) διεξήχθη από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών κατόπιν άδειας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Όλες οι εργασίες διενεργήθηκαν υπό την άμεση εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 45 αρχαιολόγοι, εξειδικευμένοι επιστήμονες και φοιτητές διαφόρων εθνικοτήτων από πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Το ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου του Cincinnati στον Άνω Εγκλιανό της Πύλου υποστηρίχθηκε από το Ινστιτούτο Προϊστορικής Αρχαιολογίας, το Louise Taft Semple Fund του Τμήματος Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Cincinnati και από ιδιώτες χορηγούς, όπως ο Ελληνοαμερικανός Φωκίων Ποταμιάνος, οι James H. Ottaway, Jr., Trustee of the American School Classical Studies at Athens και ο Robert McCabe, President of the Board of Trustees of the American School Classical Studies at Athens και η σύζυγός του Dina McCabe.

Κατάλογος Ευρημάτων 

Χρυσά: Τέσσερα (4) ακέραια χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια∙ δύο συνθλιμμένα χρυσά κύπελλα, ένα ασημένιο κύπελλο με χρυσό χείλος και μία χρυσή αλυσίδα μήκους 0.76 μ., τα άκρα της οποίας καταλήγουν σε φύλλα κισσού καθώς και αμέτρητες χρυσές ψήφους.

Ασημένια: Έξι (6) ασημένια κύπελλα.

Χάλκινα: Επίμηκες ξίφος με ελεφαντοστέινη λαβή, επικαλυμμένη με χρυσό -σπάνια τεχνική που μιμείται την κεντητική- ήταν τοποθετημένο στο αριστερό στήθος του πολεμιστή. Ακριβώς από κάτω, βρέθηκε εγχειρίδιο με χρυσή λαβή παρόμοιας τεχνικής. Στα πόδια του νεκρού, βρέθηκαν χάλκινα όπλα, επίσης, χάλκινα αγγεία και κύπελλα, αμφορέας, πρόχοι και μία λεκανίδα.

Σφραγιδόλιθοι: Περισσότεροι από πενήντα σφραγιδόλιθοι, πιθανόν κατασκευασμένοι στην Κρήτη, με περίτεχνα εγχάρακτα σχέδια μινωικής τεχνοτροπίας, απεικονίζουν στην επιφάνειά τους θεές, βωμούς, καλάμια, λέοντες, ταύρους, ταυροκαθάψια κλπ., μινωικής τεχνοτροπίας.

Ελεφαντοστό: Διάφορα κομμάτια ελεφαντοστού, το ένα απεικονίζει γρύπα με μεγάλα φτερά, το άλλο λέοντα που επιτίθεται σε γρύπα, καθώς επίσης και έξι ελεφαντοστέινα κτένια.

Ψήφοι από πολύτιμους λίθους: Περισσότερες από 1000 ψήφοι από κορναλίνη, αχάτη, ίασπι, αμέθυστο. Κάποιες από αυτές φαίνεται ότι διακοσμούσαν το σάβανο του νεκρού.

      ΔΕΙΤΕ ΒΙΝΤΕΟ       ΜΕ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΕΔΩ

Αρχαία πόλη και ναυάγια ψάχνουν στην Μεθώνη

Ενάλια γεωαρχαιολογική και γεωφυσική έρευνα στον όρμο της Μεθώνης και στη νήσο Σαπιέντζα, στη Μεσσηνία. 

Το ναυάγιο των λίθινων σαρκοφάγων στη Σαπιέντζα

Ενάλιες γεωαρχαιολογικές και γεωφυσικές έρευνες στον όρμο της Μεθώνης και στο βόρειο τμήμα της νήσου Σαπιέντζας πραγματοποίησε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (ΕΘΑΓΕΦΩ) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.

Τα γεωφυσικά όργανα προσαρμοσμένα στο σκάφος της ΕΕΑ

Ο σκοπός των ερευνών ήταν διττός. Αφ’ ενός ο εντοπισμός αρχαίων και ιστορικών ναυαγίων, που αναπαύονται στον πυθμένα ή είναι θαμμένα στα ιζήματα του, και αφ’ ετέρου η παλαιογεωγραφική ανάπλαση του όρμου της Μεθώνης τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Για να επιτευχθεί αυτός ο διπλός σκοπός χρησιμοποιήθηκαν θαλάσσια γεωφυσικά συστήματα νέας τεχνολογίας και συγκεκριμένα, τομογράφος υποδομής πυθμένα υψηλής ανάλυσης (subbottom profiler), ο οποίος εντοπίζει στόχους θαμμένους
αρκετά μέτρα κάτω από τον πυθμένα, ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης (side scan sonar) για τον εντοπισμό επιφανειακών στόχων, θαλάσσιο μαγνητόμετρο για τον εντοπισμό μεταλλικών και μαγνητικών στόχων (ακόμη και αμφορέων) στην επιφάνεια του πυθμένα, αλλά και θαμμένων κάτω από αυτόν, ενώ επιπλέον χρησιμοποιήθηκε πολυδεσμικό βυθόμετρο (multibeam echosounder) για την ακριβή αποτύπωση της βυθομετρίας της περιοχής, στοιχείο σημαντικό για την παλαιογεωγραφική ανάπλασή της και την τρισδιάστατη απεικόνιση φυσικών και ανθρωπογενών σχηματισμών της επιφάνειας του πυθμένα.

Κατάλοιπα ναυαγίου στον όρμο της Μεθώνης

Κατάλοιπα ναυαγίου στον όρμο της Μεθώνης

Τα ευρήματα είναι εξαιρετικά σημαντικά και καθιστούν τη θαλάσσια περιοχή της Μεθώνης μια από τις πιο σημαντικές ενάλιες αρχαιολογικές θέσεις της χώρας, ενώ επιπλέον αυτή η περιοχή μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό φυσικό εργαστήριο για τη δοκιμή και εξέλιξη νέων μεθοδολογιών και τεχνολογιών στην ενάλια γεωαρχαιολογία και στη διαχείριση ενάλιων αρχαιολογικών θέσεων.
Οι θαλάσσιες γεωφυσικές έρευνες εντόπισαν και αποτύπωσαν δύο ναυάγια, που βρίσκονται στην επιφάνεια του πυθμένα.
Οι λεπτομερείς έρευνες που εκτελέστηκαν στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τον τομογράφο και το μαγνητόμετρο στη θέση των ναυαγίων ώστε να διαπιστωθεί η παρουσία μεταλλικών και μαγνητικών στοιχείων, που σχετίζονται με αυτά ενώ επιπλέον εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν τμήματά τους, που βρίσκονται θαμμένα στον πυθμένα.
Στο ένα ναυάγιο το μαγνητόμετρο έδειξε θαμμένους μεταλλικούς στόχους, που πιθανώς σχετίζονται με τα κανόνια του. Μεγάλος αριθμός μεταλλικών και μαγνητικών στόχων ανιχνεύθηκαν στον όρμο της Μεθώνης, οι οποίοι σε επόμενη φάση θα επιβεβαιωθούν οπτικά.

Κατάλοιπα του καταβυθισμένου προϊστορικού οικισμού στον όρμο της Μεθώνης

Στις βόρειες ακτές της Σαπιέντζας αποτυπώθηκαν λεπτομερώς με γεωφυσικές μεθόδους, για πρώτη φορά τα δύο γνωστά ναυάγια: α) το ναυάγιο των λίθινων σαρκοφάγων και β) το ναυάγιο των κιόνων από ερυθρωπό γρανίτη. Τα αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας αυτών των δύο ναυαγίων αναμένεται να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την ευρύτερη θέση ναυάγησής τους.

Οι γεωαρχαιολογικές έρευνες επικεντρώθηκαν και στον καταβυθισμένο οικισμό της Μέσης εποχής του Χαλκού που έχει εντοπισθεί στον όρμο της Μεθώνης. Οι έρευνες έριξαν νέο φως στην πολύ σημαντική αυτή αρχαιολογική θέση, καθώς έγινε δυνατός ο εντοπισμός ολόκληρης της έκτασης του οικισμού, σημαντικό τμήμα του οποίου φαίνεται να είναι θαμμένο κάτω από τα ιζήματα του πυθμένα και επομένως παραμένει μέχρι σήμερα ανεξερεύνητο.

 Επιπροσθέτως ο τομογράφος εντόπισε το γεωλογικό σχηματισμό πάνω στον οποίο είχε οικοδομηθεί ο προϊστορικός οικισμός και έδειξε το γεωλογικό αίτιο της καταβύθισης του κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η σύνθεση όλων των γεωφυσικών δεδομένων που συλλέχθηκαν, θα οδηγήσει στη λεπτομερή παλαιογεωγραφική ανάπλαση της περιοχής κατά τους προϊστορικούς χρόνους.

Τη διεύθυνση των ερευνών έχουν η Προϊσταμένη της ΕΕΑ Δρ. Α. Σίμωσι και ο διευθυντής του ΕΘΑΓΕΦΩ, καθηγητής Γ. Παπαθεοδώρου. Η Μ. Γεραγά, επίκουρη καθηγήτρια, θα λάβει μέρος στην ανάπλαση της παλαιογεωγραφίας του όρμου της Μεθώνης.

Βρέθηκε ένα αρχαίο κρεοπωλείο στην αρχαία Μεσσήνη

Είναι η πρώτη φορά που έχει βρεθεί ένα κρεοπωλείο από την Ελληνιστική περίοδο . «Συνήθως έχουμε ένα ρωμαϊκό macelum», λέει ο Θέμελης, «μια μικρή ανοιχτή αυλή χρησιμοποιείται εδώ ως ένα σφαγείο.» Το «Κρεοπωλείο ταυτίστηκε με επιγραφή του 1ου αιώνα μ.Χ., που βρέθηκε στο εσωτερικό της στοάς, η οποία μας λέει ότι ένας πλούσιος Μεσσηνιος πολίτης έδωσε το 1875 δηνάρια από την προσωπική του περιουσία για να επισκευάσει τη στέγη και να ανακαινείση το κτίριο.» Υπάρχουν και άλλες σημαντικές ενδείξεις που μαρτυρούν τη χρήση του ως ένα σφαγείο και κρεοπωλείο

Αρχαία Μεσσήνη: αναστηλώνεται η δυτική δωρική στοά της Αγοράς Έχει μήκος 34 μ.

Η αναστήλωση της δωρικής στοάς, μήκους 34 μ., που βρέθηκε στη δυτική πλευρά της Αγοράς στην αρχαία Μεσσήνη, έρχεται να ολοκληρώσει το αναστηλωτικό πρόγραμμα που «τρέχει» στον περίφημο αρχαιολογικό χώρο της περιοχής τα τελευταία χρόνια. Μαζί της θα «σηκωθεί» και το περιστύλιο με τους
αρράβδωτους κίονες, που αντιστοιχεί σε αρχαίο κρεοπωλείο (σφαγείο για την ακρίβεια), το οποίο αποτελούσε ένα από τα καταστήματα αυτής της πλευράς της αγοράς. Η υλοποίηση των παραπάνω, μετά και τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, έχει ήδη ξεκινήσει.

Το συγκρότημα του γυμνασίου της αρχαίας Μεσσήνης.

«Η δωρική στοά είναι ελληνιστική και σε πρώτη φάση είχε πίσω μαγαζιά, που αργότερα καταργήθηκαν, ενώ φτιάχτηκε κι ένα περιστύλιο το οποίο χρησιμοποίησαν ως σφαγείο» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης, που από το 1986 διευθύνει την ανασκαφή της Αρχαιολογικής Εταιρείας στην αρχαία Μεσσήνη, καθώς και το αναστηλωτικό έργο του Υπουργείου Πολιτισμού στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο. Το κρεοπωλείο ταυτίστηκε με επιγραφή του 1ου αι. μ.Χ., που βρέθηκε στη στοά και πληροφορεί ότι ένας εύπορος Μεσσήνιος ξόδεψε 1.875 δηνάρια από την περιουσία του για να επισκευαστεί η στέγη της και να τοποθετηθούν κονιάματα.

Εκτός από την επιγραφή, ωστόσο, υπάρχουν και ίχνη που μαρτυρούν την παραπάνω χρήση, σφαγείου και μαγαζιού: Μια ογκώδης πέτρα με οπή για το δέσιμο των μεγάλων ζώων, που εντοπίστηκε στη βορειοανατολική γωνία του περιστυλίου, οι αύλακες γύρω από την πέτρα όπου έτρεχε το αίμα και οι γούβες που είχαν σχηματιστεί στα κατώφλια από τα πολλά πατήματα. 

Επιπλέον, μια άλλη επιγραφή, παλαιότερη, προετοιμάζει το έδαφος για το τι πρόκειται να βρεθεί. «Υπάρχει μια επιγραφή που συνδέεται με γενικές επισκευές κτιρίων τα οποία είχαν καταστραφεί από σεισμό. Ένα από αυτά είναι και η στοά ενός παντοπωλείου, που δεν έχουμε βρει ακόμα, και σύμφωνα με την επιγραφή ήταν κοντά στη στοά του κρεοπωλείου», συμπληρώνει ο κ. Θέμελης.

Η αναστήλωση της δωρικής στοάς, που έχει ήδη ξεκινήσει, δεν θα αργήσει να ολοκληρωθεί. «Έχουμε όλο το υλικό, τα πάντα είναι έτοιμα. Ούτε μήνα δεν θα μας πάρει για να τελειώσει. Ελπίζουμε να πάρουμε μερικούς μήνες παράταση μέσα στο 2016 γιατί όλα τα έργα έχουν καθυστερήσει και θα έχουμε υπόλοιπα χρημάτων, καλό είναι να τα χρησιμοποιήσουμε. Εμείς πάντως είμαστε έτοιμοι να παραδώσουμε όλα τα έργα που αφορούν το πρόγραμμά μας» αναφέρει.

Το αναστηλωτικό πρόγραμμα, που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στον αρχαιολογικό χώρο, είναι ενταγμένο σε ΕΣΠΑ. Ολοκληρώνεται στο τέλος του έτους και αφορά, εκτός από τη δωρική στοά και το περιστύλιο του κρεοπωλείου, τις αναστηλώσεις μνημείων, όπως της τρίκλιτης βόρειας στοάς της Αγοράς, των εντυπωσιακών Γυμνασίου και Σταδίου και ενός πύργου στα τείχη της αρχαίας Μεσσήνης.Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελένη Μάρκου).

Νέοι θησαυροί και έργα συντήρησης στον λόφο των Αηδονιών

 Σημαντικές αρχαιότητες κρύβει η γη των Αηδονιών, κοντά στη Νεμέα, ανάμεσα στις οποίες και ο περίφημος θησαυρός των Αηδονιών που διεκδικήσαμε και πήραμε πίσω από τις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του ’90.

Το αρχαίο νεκροταφείο των Αηδονιών είναι ένα «από τα πλουσιότερα μυκηναϊκά νεκροταφεία, που ανήκε σε έναν πολύ σημαντικό οικισμό, εφάμιλλο των γνωστών αργολικών κέντρων της εποχής, ο οποίος όμως δεν έχει ακόμη εντοπιστεί»

Οι λαθρανασκαφείς είχαν αφαιρέσει τμήμα κτερισμάτων, κυρίως χρυσών κοσμημάτων και το είχαν πωλήσει παράνομα. Με ανασκαφές είχε έρθει στο φως το άλλο μισό και έτσι υπήρξε επιτυχής η διεκδίκηση.
Η εφορεία αρχαιοτήτων Κορινθίας αποφάσισε πέρσι πως πρέπει να επαναληφθούν οι ανασκαφικές έρευνες στον χώρο του αρχαίου νεκροταφείου των Αηδονιών, που όπως λέει  ο έφορος Κωνσταντίνος Κίσσας, πρόκειται για ένα «από τα πλουσιότερα μυκηναϊκά νεκροταφεία, που ανήκε σε έναν πολύ σημαντικό οικισμό, εφάμιλλο των γνωστών αργολικών κέντρων της εποχής, ο οποίος όμως δεν έχει ακόμη εντοπιστεί».

Στόχος ήταν να
προστατευθεί αποτελεσματικά η σημαντική πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, δεδομένου ότι το νεκροταφείο είχε λεηλατηθεί από αρχαιοκάπηλους στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Η πιλοτική έρευνα διαπίστωσε την έκταση του προβλήματος της λαθρανασκαφής και οδήγησε στην αναγνώριση τριών συστάδων θαλαμοειδών τάφων στον λόφο των Αηδονιών.

Φέτος έγινε επιφανειακή και ανασκαφική έρευνα, υπό τη διεύθυνση του κ. Κίσσα, που είναι και επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου του Graz, με τη συνέργεια του Nemea Center for Classical Archaeology of the University of California, Berkeley, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Κλασικής Αρχαιολογίας δρ Kim Shelton.

Στη μεσαία και ανώτερη συστάδα του νεκροταφείου πραγματοποιήθηκαν εργασίες καθαρισμού της βλάστησης και των χωμάτων που είχαν απορριφθεί από προηγούμενες ανασκαφικές και λαθρανασκαφικές δραστηριότητες, με στόχο να αποκατασταθεί ο λόφος στην αρχική του φυσική κατάσταση και να λειτουργήσει μελλοντικά ως οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος. Οπως μας λέει ο κ. Κίσσας, ο Δήμος Νεμέας, με τον οποίο υπάρχει αγαστή συνεργασία, έχει αναλάβει το κόστος μελέτης ανάδειξης και όσες απαλλοτριώσεις ή απευθείας εξαγορές χρειαστεί.
Στη μεσαία συστάδα, που βρίσκεται στο κέντρο του λόφου, μελετήθηκε ο διαταραγμένος από λαθρανασκαφή τάφος 19. Στον δρόμο του αποκαλύφθηκε ορθογώνιο λακκοειδές άνοιγμα με αψιδωτή κάτοψη, που είχε διανοιχθεί στον φυσικό βράχο πριν την κατασκευή του τάφου και φαίνεται ότι είχε ταφική χρήση.

Επίσης, στη μεσαία συστάδα, μελετήθηκε διεξοδικά ο τάφος 100, οι επιχώσεις του οποίου είχαν διαταραχθεί από λαθρανασκαφές και είχαν καταρρεύσει τα τοιχώματα και η οροφή του.
Κατά τον καθαρισμό του θαλάμου, διαπιστώθηκαν κατάλοιπα οκτώ ταφών τοποθετημένα σε δευτερογενή χρήση σε δύο λάκκους, που φαίνεται να χρονολογούνται στην Υστεροελλαδική ΙΙ περίοδο. Στο κέντρο υπήρχε λάκκος που φαίνεται να περιείχε μια ταφή Υστεροελλαδικής ΙΙΙΑ1 περιόδου, πιθανόν την τελευταία στη χρήση του τάφου. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ ΣΤΟ «ΕΘΝΟΣ»