Το αρχαιολογικό ύφασμα αποκαλύπτει …

Λεπτομέρεια ανακατασκευής υφάσματος (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη).

Η πορφύρα, η κάνναβη και η μόδα: το αρχαιολογικό ύφασμα αποκαλύπτει Η άνθηση του κλάδου της αρχαιολογίας του υφάσματος
Λευκό ασφαλώς, αλλά και κόκκινο, πορφυρό, πράσινο, κίτρινο, γαλαζογκρί, κροκί, μαύρο: αντίθετα από την κοινή πεποίθηση, ο κόσμος της αρχαιότητας δεν ήταν μουντός και μονόχρωμος αλλά πολύχρωμος. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές πληροφορίες που μπορεί να μας δώσει για την Κλασική εποχή ένα και μόνο θραύσμα υφάσματος.
Γιατί απαντήσεις υπάρχουν πλέον και για άλλα ερωτήματα. Όπως, για παράδειγμα, τι περιείχε η

γκαρνταρόμπα των γυναικών και των ανδρών της Μινωικής εποχής ή τι κληροδότησε το αρχαίο ύφασμα στη σύγχρονη μόδα. Αλλά και ποια είναι η σχέση του με την αρχιτεκτονική ή τη θρησκεία.

Μελέτη υφάσματος στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη).

Τι μπορεί να μας πει το αρχαιολογικό ύφασμα ακόμη; «Καταλαβαίνουμε πόσο καλά γνώριζαν οι πρόγονοί μας το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που τους επέτρεπε να εκμεταλλευτούν τις πρώτες ύλες. Μας πληροφορεί επίσης με ποιο εργαλείο έγινε η ίνα και ποιο χρησιμοποιήθηκε για το ύφασμα, αλλά και να εντοπίσουμε διακοσμητικά στοιχεία, όπως είναι το κέντημα ή τα κρόσσια» λέει  η Στέλλα Σπαντιδάκη, αρχαιολόγος και συνδιοργανώτρια της ημερίδας «Έρευνα και προβολή του αρχαιοελληνικού υφάσματος στην Ελλάδα», η οποία πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο, στην Αθήνα.

Ο κλάδος της αρχαιολογίας του υφάσματος, επισημαίνει η Στέλλα Σπαντιδάκη, άρχισε να αναπτύσσεται μόλις στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει τεράστια άνθηση παγκοσμίως. «Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς τομείς της αρχαιολογίας (κεραμική, γλυπτική κ.λπ.), τα αρχαιολογικά υφάσματα είναι ένα τοπίο προς εξερεύνηση που μπορεί ακόμη να μας εκπλήξει» σημειώνει.

Τι εξέπληξε την ίδια; «Πάρα πολλά πράγματα. Ας πούμε, το γεγονός ότι ήταν πάρα πολλοί οι άνδρες στην Κλασική περίοδο που ασχολούνταν με το ύφασμα» απαντά. Και πράγματι: στην Κλασική περίοδο, η υφαντική είναι παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο, αποτελεί μείζονα οικονομική δραστηριότητα και οι άνδρες απασχολούνται σε διάφορα στάδια της κατασκευής, της διακόσμησης και της εμπορίας των υφασμάτων.

Ο πλούτος πληροφοριών είναι ανεξάντλητος. Κι αυτές είναι πληροφορίες που δίνουν στους ειδικούς τα υφάσματα που έχουν διασωθεί, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε ορυκτοποιημένη κατάσταση. Η πορφύρα, για παράδειγμα, το πιο ανθεκτικό απ’ όλα τα χρώματα, παραγόταν από τρία είδη κοχυλιών, ενώ για την παρασκευή ενός και μόνο γραμμαρίου βαφής απαιτούνταν δέκα χιλιάδες οστρακοειδή από αυτά τα τρία είδη. Είχε επομένως τεράστιο κόστος, γεγονός που είχε οδηγήσει στην εφεύρεση υποκατάστατων.

Και ποια υλικά χρησιμοποιούνταν στην ύφανση; «Κι εδώ η ευρηματικότητα των Αρχαίων ήταν ανεξάντλητη. Από μαλλί κατσίκας έως τσουκνίδα. Και φυσικά κάνναβη» απαντά η Στέλλα Σπαντιδάκη. «Θα σας φανεί τουλάχιστον περίεργο εάν πω ότι ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε χάρη στην κάνναβη» λέει από την πλευρά του ο Αργύρης Μουντζούρης, ο οποίος μίλησε για τη χρήση αυτού του φυτού στην αρχαία Ελλάδα και τους λόγους της εξαφάνισής της από τη σύγχρονη ιστοριογραφία στην ημερίδα που διοργάνωσε το Κέντρο Έρευνας και Συντήρησης Αρχαιολογικού Υφάσματος ARTEX.

Στην Κλασική περίοδο, η υφαντική ήταν παρούσα τόσο στο σπίτι όσο και στο εργαστήριο (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στέλλα Σπαντιδάκη).

Όπως εξηγεί, η ευρύτατη χρήση της ίνας από ήμερη κάνναβη οφείλεται στα μοναδικά χαρακτηριστικά του φυτού: τις εξαιρετικά μεγάλης αντοχής μακριές ίνες που παράγει και την ανθεκτικότητά της στο νερό, κάτι που σημαίνει ότι δεν μουχλιάζει. «Πώς φαντάζεστε ότι έφτασαν τα ελληνικά καράβια στη Σικελία χωρίς να διαλυθούν τα πανιά τους από τις αντιξοότητες ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού; Να γιατί κάτι που αρχικά ακούγεται πολύ περίεργο, η συμβολή της κάνναβης στην εξάπλωση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, τελικά δεν είναι και τόσο» αναφέρει. «Ο δρόμος της κάνναβης είναι παλαιότερος ακόμη και από αυτόν του μεταξιού» προσθέτει.

Οι ειδικοί διαθέτουν σήμερα πληροφορίες για το αρχαιολογικό ύφασμα που δίνουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα όχι μόνο για την υφαντική αλλά και για τις αρχαίες κοινωνίες γενικότερα. Όπως λέει η Στέλλα Σπαντιδάκη, «το αρχαιολογικό ύφασμα μας δίνει την ευκαιρία να φωτίσουμε ακόμη περισσότερο αλλά και κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα τον κλασικό κόσμο».www.archaiologia.gr/

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο … ΟΔΥΣΣΕΙΑ

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (NAM) γιορτάζει την 150η επέτειό του στις 3 Οκτωβρίου, με μια νέα προσωρινή έκθεση, με τίτλο «Οδύσσεια». Με τον τρόπο αυτό, το μουσείο ελπίζει να δείξει την δική του  Οδύσσεια στο να γίνει ένας πολιτιστικός φάρος για τον κόσμο με την πλουσιότερη συλλογή των τεχνουργημάτων από την ελληνική αρχαιότητα. Η Νέα έκθεση του σχεδιάζει να δώσει στους επισκέπτες τη μοναδική ευκαιρία να θαυμάσουν 184 εκθέματα από την συλλογή του, καθώς και έξι από : τρία από το Επιγραφικό Μουσείο της Αθήνας και άλλα τρία από το Μουσείο της Ακρόπολης. Οι επισκέπτες θα δουν επίσης μερικές «εκπλήξεις» στην οθόνη που περιγράφει με λεπτομέρειες τις περιπέτειες των ανθρώπων από τη Νεολιθική εποχή μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή.

Εκτός από την αξία των αντικειμένων , η ομορφιά της οθόνης έχει παρουσιαστεί ως  μαρμάρινη όπου καλύπτεται με τις αποχρώσεις του βαθύ μπλε της θάλασσας και με  ηχητικά εφέ, καθιστώντας την έκθεση μια σφαιρική εμπειρία. Προσθέστε αυτό στα  λόγια που ακούγωνται εκεί από  σύγχρονους Έλληνες ποιητές όπως τον Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη και Γιάννη Ρίτσο καθιστώντας την μία  συναισθηματικά φορτισμένη έκθεση.

Η ίδια η αφήγηση επικεντρώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες: 

(1) Η διαδρομή προσφέρει στοιχεία για την αναζήτηση του ανθρώπου για τις πρώτες ύλες, τις γνώσεις και τις ιδέες. Ο επισκέπτης μπαίνει σε ένα εννοιολογικό πλοίο και να ταξιδεύει  μέσα από τους μύθους που συνόδευαν τα θαλάσσια ταξίδια των αρχαίων ανθρώπων δίνοντας μια υπαινικτική μορφή στο περιβάλλον της περιπέτειας και της γνώσης.

(2) Η έννοια της Ιθάκης, εμπνευσμένο από την επάνοδο (Νόστος) του Οδύσσεα είναι αφιερωμένο στις πατρίδες όλων των ανθρώπων. Αυτές οι καθολικές ιδέες και έννοιες που επεξηγούνται από τα έργα που ενσωματώνουν τη συλλογική προσπάθεια των κοινωνιών για τη διασφάλιση της ανάπτυξης και της ευημερίας, καθώς και την ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης να αψηφούν φθαρτότητα της.

(3) Η έξοδος εμφανίζεται μέσα από τις αρχαίες δημιουργίες που οριοθετούν συμβολικά μεγάλα επιτεύγματα που καλούν τον σύγχρονο επισκέπτη να πάρει τη σκυτάλη και να συνεχίσει τη δημιουργικότητα.

Η μουσική για την έκθεση είναι ευγενική προσφορά του συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου από τα έργα του «Ιθάκη» και «ΦΩΝΕΣ – “VOICES – Dream in an Οpen Place.”
 Το Ίδρυμα Ευγενίδου προσφέρεται τον εξοπλισμό και την εφαρμογή του έναστρου ουρανού όπου ο Οδυσσέας κοιτάζει για να βρει την επιστροφή του στο Ιθάκη από το νησί της Καλυψώς, ενώ το Εθνικό Θέατρο προσφέρει το  θεατρικό κοστούμι του «Οιδίποδα του βασιλιά.» Και οι δύο από αυτές τις προσφορές συμβάλλουν στην ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη στα αντίστοιχα τμήματα της έκθεσης. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσφέρει μια γενναιόδωρη δωρεά για την οθόνη.

Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, μια δημοσίευση του ΤΑΠ. Ο όγκος αυτός για την επέτειο περιλαμβάνει κείμενα που παρουσιάζουν τη διαχρονική πορεία και την άσκηση των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν στον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή  της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και τα αποτελέσματα της διεθνούς έρευνας έργα που σήμερα διεξάγονται με επίκεντρο σημαντικές  αρχαιότητες ,είναι οι συλλογές του Μουσείου, με όλη αυτή την πλούσια εικονογράφηση. Ο Επίλογος είναι αφιερωμένος στην 150 χρόνων μακρά ιστορία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και εμπλουτίζεται με κείμενα για την επιστημονική, εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά του.

Τα εγκαίνια της έκθεσης έχει προγραμματιστεί για Δευτέρα 3 Οκτώβρη 2016, μια ιδιαίτερα συμβολική ημερομηνία, δεδομένου ότι ήταν σε μια άλλη Δευτέρα, πριν από 150 χρόνια, ότι ο θεμέλιος λίθος του πρώτου Εθνικού Μουσείου στη χώρα που από τον βασιλιά Γεώργιο Α ‘ , με την παρουσία του ολόκληρη την ομάδα των υπουργών και των πολιτικών, θρησκευτικών, στρατιωτικών και δημοτικές αρχές.
Τα επίσημα εγκαίνια είναι την Δευτέρα 3 Οκτωβρίου σε μια πρόσκληση-μόνο γεγονός. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει την εκδήλωση με την παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου θα απαγγείλει ποίημα Ιθάκη του Καβάφη.

Γλυπτά του Παρθενώνα: Νέα επιστημονικά δεδομένα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο

Νότια μετόπη του Παρθενώνα που απεικονίζει πάλη Κενταύρου με Λαπίθη. Βρετανικό Μουσείο.

«Θα συνεχίσω τις ανασκαφές με την πιο μεγάλη θέρμη στο Ναό της Αθηνάς και θα συνεχίσω να πριονίζω τα ανάγλυφα. Είναι μία εργασία που απαιτεί χρόνο … Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να έχουμε το σύνολο της Πανδρόσου εγώ δεν απελπίζομαι για μία από τις Καρυάτιδες».

 

Στο Μουσείο της Ακρόπολης

Νέα στοιχεία από τα αρχεία του Λόρδου Έλγιν, ο τρόπος που τεμαχίστηκε η ζωφόρος του Παρθενώνα, τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και τα προβλήματα αντικατάστασής τους, το ναυάγιο του Μέντορα και η έρευνα στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινουπόλης, ήταν μερικά από τα θέματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «Τα γλυπτά του Παρθενώνος: 200 χρόνια από την ιδιοποίησή τους από το Βρετανικό Μουσείο», το οποίο
πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου 2016.

Το συνέδριο διοργάνωσε ο «Σύλλογος των Αθηναίων» στο Μουσείο Ακρόπολης, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την ιδιοποίησή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Συμμετείχαν διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι, αναστηλωτές-μηχανικοί και έγκριτοι νομικοί, οι οποίοι παρουσίασαν τα αποτελέσματα των νεότερων ερευνών και των τελευταίων εξελίξεων για τα γλυπτά, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 14 Εθνικές Επιτροπές χωρών που υποστηρίζουν την επιστροφή τους. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν οι νομικές πτυχές του θέματος.

Π. Παυλόπουλος:«Επιβάλλεται η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα»

Τη μοναδικότητα του Παρθενώνα ως μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και την ανάγκη επαναπατρισμού των Γλυπτών του, προκειμένου να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι η επιστροφή των Γλυπτών, ειδικά του Παρθενώνα, επιβάλλεται γιατί: «Χωρίς τα γλυπτά αυτά, ο Παρθενώνας, βαριά λαβωμένος από μίαν ιερόσυλη πράξη βανδαλισμού και λεηλασίας, που καλύπτεται εδώ και πάνω από δυο αιώνες από τη λεοντή μιας δήθεν «αρχαιολατρίας», η οποία πλήττει ευθέως την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, δεν μπορεί να συμβολίσει και να εκπέμψει προς την Ανθρωπότητα το αιώνιο, αειθαλές και μοναδικό πολιτισμικό μήνυμα που του αναλογεί».

Ως προς την παγκόσμιας πολιτισμικής εμβέλειας μοναδικότητα του Παρθενώνα και των Μνημείων του, σημείωσε ότι δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς επί μακρόν και έκανε λόγο για μια αυταπόδεικτη αλήθεια, η οποία εδράζεται σε ακλόνητα τεκμήρια.

Νέα επιστημονικά δεδομένα

«Θα συνεχίσω τις ανασκαφές με την πιο μεγάλη θέρμη στο Ναό της Αθηνάς και θα συνεχίσω να πριονίζω τα ανάγλυφα. Είναι μία εργασία που απαιτεί χρόνο … Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να έχουμε το σύνολο της Πανδρόσου εγώ δεν απελπίζομαι για μία από τις Καρυάτιδες».

Το παραπάνω απόσπασμα (με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 1802) από τις επιστολές που έστειλε στον εργοδότη του Έλγιν ο Ιταλός ζωγράφος Τζοβάνι Μπατίτσα Λουζιέρι, ο άνθρωπος που συνέβαλε καταλυτικά στην άνευ προηγουμένου βίαιη απόσπαση των Γλυπτών του Παρθενώνα –και όχι μόνο–, ήταν μέρος όσων ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Τατιάνα Πούλου, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, που ερεύνησε το αδημοσίευτο σήμερα Αρχείο Έλγιν. Όσα ακόμα ακούστηκαν, ίσως για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό από τότε που γράφτηκαν, προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον, αλλά και αποτροπιασμό:

«Ελπίζω να μην μου δημιουργήσουν καμία δυσκολία για να συνεχίσω την ανασκαφή στο Ναό της Αθηνάς και να μπορέσω να πάρω στην κατοχή μου όλα τα τμήματα γλυπτών που θα βρω. Ο κύριος Χαντ έγραψε στην Εξοχότητά σας για λογαριασμό μου να προσκομίσετε στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο, διαφόρων μεγεθών το συντομότερο δυνατό. Μου χρειάζονται τρία ή τέσσερα, 20 πόδια μακριά, ώστε να κόψω ένα μεγάλο ανάγλυφο, το οποίο δεν μπορεί να μετακινηθεί, χωρίς να μειώσουμε το βάρος του» (20 Σεπτεμβρίου 1801).

«Κάνω ό, τι μπορώ για να αυξήσω τη συλλογή σας, Μιλόρδε. Πήρα την άδεια του Δισδάρη να κατεβάσω ένα δωρικό κιονόκρανο από τον Παρθενώνα, αλλά πρέπει να το πριονίσω στα δύο, αν το άλλο είναι αρκετά μεγάλο, αυτό είναι τεράστιο. Οι πόρτες του κάστρου δεν είναι τόσο μεγάλες για να μπορέσει να περάσει» (4 Οκτωβρίου 1802). Ο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι είχε προσληφθεί από τον Έλγιν μαζί με άλλους καλλιτέχνες από την Ιταλία για να κάνουν εκμαγεία και να προετοιμάσουν λεπτομερή αρχιτεκτονικά σχέδια. Τα όσα διαδραματίστηκαν τα έτη 1801-1804, με πρωταγωνιστή τον Ιταλό ζωγράφο, έγιναν μέρος μιας πολύ σημαντικής ανακοίνωσης που κέρδισε τις εντυπώσεις.

Εξίσου ενδιαφέρουσες όμως ήταν και οι υπόλοιπες ομιλίες, όπως αυτή της Μαρίας Ιωαννίδου, πολιτικού μηχανικού και επίτιμης διευθύντριας της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ), η οποία αναφέρθηκε σε ένα θέμα που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό: Στα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων της Ακρόπολης (Παρθενώνα, Ερέχθειο, Αθηνά Νίκη), που επίσης λεηλατήθηκαν από τον Έλγιν την περίοδο 1801-1804 και σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. «Οι αναστηλώσεις των μνημείων από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) αποτέλεσαν ιδανική χρονική συγκυρία για την επιστροφή και επαναφορά στα μνημεία των αυθεντικών μελών. Ήταν μια ευκαιρία η οποία δυστυχώς παρέμεινε ανεκμετάλλευτη», ανέφερε η κα Ιωαννίδου, συμπληρώνοντας ότι παρά τις κατά εποχές προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, το αίτημα επιστροφής των αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων δεν είχε θετική ανταπόκριση. «Ίσως επειδή συνδεόταν από βρετανικής πλευράς με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα: Ενδεχομένως η υποχώρηση στα αρχιτεκτονικά μέλη θα οδηγούσε σε ανάλογη υποχώρηση στα γλυπτά. Ωστόσο, η τοποθέτηση των αντιγράφων τους στις θέσεις των αυθεντικών μελών –όπου αυτό έχει γίνει– δεν αποτελεί οριστική αποδοχή της παραμονής τους στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς το θέμα παραμένει ανοικτό και επίκαιρο», σημείωσε η ομιλήτρια.

Οι περιπέτειες των γλυπτών, όμως, δεν τελείωσαν με τη βίαιη απόσπασή τους. Το ναυάγιο του «Μέντωρ» το 1802 στα Κύθηρα, του πλοίου του Έλγιν με φορτίο ένα μέρος από τα αριστουργήματα του Ιερού Βράχου, ήταν το θέμα της ομιλίας του Δημήτριου Κουρκουμέλη, αρχαιολόγου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ). Τα εν λόγω μάρμαρα ανελκύστηκαν ως το 1804, ωστόσο φήμες για εμφάνισή τους στην περιοχή του ναυαγίου οδήγησαν σε ποικίλες έρευνες, όπως εκείνες του 1875, του 1980 και του 2009.

Μεταξύ 2011 και 2015 διενεργήθηκε από την ΕΕΑ (υπό τον κ. Κουρκουμέλη) υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα και ανασκαφή στο ναυάγιο, με αποτελέσματα που, αν και δεν σχετίζονται με τα αρχαία γλυπτά, δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητα: Μεταξύ άλλων, βρέθηκαν όργανα ναυσιπλοΐας και εξαρτήματα του πλοίου, οβίδες, πιστόλια, μολύβδινα βόλια, διακοσμητικά και αντικείμενα διαβίωσης επί του πλοίου, προσωπικά αντικείμενα των επιβατών, νομίσματα οθωμανικά και ορισμένα δυτικοευρωπαϊκά.
Επίσης, 11 σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα (στο πλαίσιο της συλλεκτικής μανίας της εποχής), αρχαία νομίσματα, ένα μαρμάρινο μικρό αγγείο, ίσως αιγυπτιακό, ένας μαρμάρινος διακοσμητικός οφθαλμός, ένα θραύσμα ανάγλυφου σκύθου, τέσσερις ενσφράγιστες λαβές ροδιακών οξυπύθμενων εμπορικών αμφορέων (η μία με το όνομα του Παυσανία, που πιθανόν σχετίζεται με τον ομώνυμο άρχοντα της Ρόδου τον 2ο αι. π.Χ.), καθώς και δύο θραύσματα από αιγυπτιακά αγάλματα, μάλλον από την Αλεξάνδρεια, που πιθανόν μεταφέρονταν ως έρμα στο πλοίο – κατά την πρακτική της εποχής. Πρόκειται για το θραύσμα ενός φαραωνικού αγάλματος της 18ης δυναστείας κι ένα μικρότερο μιας ανάγλυφης στήλης, πιθανόν αφιερωμένης στο θεό Ρα, που ανήκει στην Πτολεμαϊκή περίοδο.

Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι στη σύληση του Παρθενώνα στα χρόνια που ακολούθησαν; Στο θέμα αναφέρθηκε ο Ελευθέριος Σκιαδάς, διευθυντής της εφημερίδας «Εστία» και πρόεδρος του «Συλλόγου των Αθηναίων» στην ομιλία του με τίτλο «Τα Σεβάσματα των Αθηναίων κατά τον 19ο αιώνα».
«Οι πηγές αποκαλύπτουν πως ο πρώτος που αντέδρασε στη λεηλασία του λόρδου Έλγιν ήταν ο «Διδάσκαλος των Αθηναίων» Ιωάννης Βασιλείου Μπενιζέλος (περ. 1730-1807), που διηύθυνε περίπου τρεις δεκαετίες την περίφημη «Σχολή Ντέκα» και είναι ο γνωστός συγγραφέας της Ιστορίας των Αθηνών. Ο ισχυρός λόγος του ακούσθηκε, φθάνοντας μέχρι τον Έλγιν, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα, το 1803.
Ο Ι. Μπενιζέλος διαμαρτυρήθηκε εγγράφως προς τον Βρετανό Αγγλικανό ιερέα και έμπορο αρχαιοτήτων Φίλιπ Χαντ (1772-1838) που συμμετείχε στην κουστωδία του λόρδου», σημείωσε ο κ. Σκιαδάς για να συνεχίσει, μεταξύ άλλων, με την άγνωστη εν πολλοίς πληροφορία ότι τη δεκαετία του 1880 υπήρξε Ψήφισμα του Δήμου Αθηναίων περί επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Τέλος, στη συζήτηση που ακολούθησε μικρή παρέμβαση έκανε και ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «σήμερα το νέο Μουσείο Ακρόπολης παρέχει τις μεγαλύτερες εγγυήσεις και πως όλη αυτή η προσπάθεια που άρχισε από τον λόρδο Μπάιρον και συνεχίζεται ως σήμερα είναι δικαιότατη και σίγουρα κάποια στιγμή θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα».-/www.archaiologia.gr/

 

Εμπλουτίζεται ο αρχαιολογικός Άτλαντας της Δήλου.

Από την υποβρύχια έρευνα καταγράφηκαν κτηριακές κατασκευές άγνωστες μέχρι σήμερα καθώς και δομικό υλικό καθ’ όλο σχεδόν το μήκος της δυτικής ακτογραμμής.

Ίχνη βυθισμένης συνοικίας στη Δήλο…Κτιριακά κατάλοιπα που ανακαλύφθηκαν στη δυτική ακτή της Δήλου* Λιμενικές εγκαταστάσεις που ήταν άγνωστες στους επιστήμονες μέχρι τώρα, κατάλοιπα βυθισμένων κτιρίων, είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών και ένα ακόμα ναυάγιο με άφθονη κεραμική εντοπίστηκαν τον Σεπτέμβριο στη Δήλο.

Υποβρύχια έρευνα στη δυτική ακτή της Δήλου

Στο διάστημα 5 έως 15 Σεπτεμβρίου 2016 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεργατική υποβρύχια έρευνα στη Δήλο με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών (EFA), υπό τη Διεύθυνση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (EAA). Επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας από  πλευράς της ΕΕΑ ήταν η καταδυόμενη αρχιτέκτονας Αικ. Ταγωνίδου και από πλευράς EFA ο δρ J.-Ch. Moretti.

Η υποβρύχια έρευνα αφορούσε στη χαρτογράφηση-αποτύπωση των βυθισμένων  αρχαιολογικών καταλοίπων της δυτικής ακτής της Δήλου και την ενσωμάτωση των κτηριακών αποτυπώσεων και δεδομένων της στο σύστημα (SIG) της Γαλλικής Σχολής Αθηνών για τη Δήλο.

Στη διάρκεια της έρευνας εντοπίστηκαν κτηριακά κατάλοιπα, καθώς και είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών.

Από την υποβρύχια έρευνα καταγράφηκαν κτηριακές κατασκευές άγνωστες μέχρι σήμερα καθώς και δομικό υλικό καθ’ όλο σχεδόν το μήκος της δυτικής ακτογραμμής. Σημαντική είναι η ανακάλυψη ισχυρής κατασκευής πλάτους 4 μ. που πλαισιώνει την ακτή και τον γνωστό μέχρι σήμερα προβλήτα (môle), καθώς και εκτεταμένου αναχώματος βαθύτερα μέσα στη θάλασσα, γεγονός που αλλάζει τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα της αρχαίας τοπογραφίας στο νησί.

Βορειότερα των κατασκευών αυτών εντοπίστηκε μια συστάδα μεγάλου μεγέθους ογκολίθων από ντόπιο γρανίτη, τοποθετημένη με σκοπό την προστασία της παράκτιας ζώνης από τη θαλάσσια διάβρωση. Ακόμα βορειότερα εντοπίζονται κτηριακά κατάλοιπα, καθώς και είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών.

Τμήμα του φορτίου του ναυαγίου σώζεται κάτω από τον αμμώδη πυθμένα.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών εντοπίστηκε επίσης ναυάγιο υστεροελληνιστικών-ρωμαϊκών χρόνων. Σημαντικό τμήμα του φορτίου του διασώζεται κάτω από τον αμμώδη πυθμένα (ακέραιοι αμφορείς διαφόρων τύπων, μικρότερα αντικείμενα και χρηστικά είδη).

Εν κατακλείδι από τα νέα δεδομένα της υποβρύχιας έρευνας προκύπτει ότι μεγάλο μέρος των λιμενικών εγκαταστάσεων που εξασφάλιζαν παντοιοτρόπως την προστασία του νησιού καθώς και μεγάλο τμήμα σημαντικών κτηρίων δεν ήταν μέχρι σήμερα γνωστά. Το όφελος της έρευνας αυτής είναι μεγάλο, επειδή όλα τα παραπάνω κατάλοιπα θα ενταχθούν  στον αρχαιολογικό Άτλαντα της Δήλου.-http://www.archaiologia.gr/

Έργα – ασπίδα στα τείχη της Ακρόπολης

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Άποψη των τειχών της Ακρόπολης

Πολλά και σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν τα τείχη της Ακρόπολης που κοντεύουν τα 2.500 χρόνια αν αρχίσουμε να μετράμε από το Θεμιστόκλειο. 

Υπήρχε όμως και παλαιότερο τείχος, το μυκηναϊκό ή πελασγικό, το οποίο δεν είναι σήμερα ορατό, καθώς σε αυτό «πάτησαν» το Θεμιστόκλειο και το Κιμώνειο.
Ούτε και το Θεμιστόκλειο, το κλασικό τείχος στη βόρεια πλευρά, το βλέπουμε σήμερα. Οι επισκευές των Οθωμανών μέχρι και τον 18ο αιώνα έχουν δημιουργήσει μια «μάσκα» που το κρύβει.

Πολλές έγιναν με θραυσμένα μάρμαρα του Παρθενώνα, που είχαν τιναχτεί με την έκρηξη Μοροζίνι και ακολούθως κατακερματίστηκαν. Η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) και η Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ) πρότειναν σε τμήμα πέντε μέτρων, βορείως των Προπυλαίων, να αναδειχθεί η θεμιστόκλεια φάση.

Η πρόταση είχε υιοθετηθεί και από τον Χαράλαμπο Μπούρα. Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν η τελευταία που είχε καταθέσει, λίγο καιρό πριν από τον θάνατό του. Το ζήτημα συζητήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο θα προβεί σε αυτοψία. Θα γίνει συζήτηση και με τις βυζαντινές διευθύνσεις.

Σε άλλο σημείο, στην αυλή του Ερεχθείου, όπου υπήρξαν και επεμβάσεις από τον Νικόλαο Μπαλάνο με σίδερα, που σήμερα έχουν σκουριάσει, και με τσιμέντα, και όπου λόγω αποφράξεων υπήρχε υγρασία, θα γίνει παρέμβαση στις άνω στρώσεις του τείχους.

Η μελέτη παρουσιάστηκε από τους Κωνσταντίνο Μαμαλούγκα, Διονυσία Μιχαλοπούλου και Ανθή Χατζήπαππα και προβλέπει αποξήλωση μόνο των στρώσεων που έχουν πρόβλημα με ρηγματώσεις, κενά και καταπτώσεις.

Οι Πέρσες
Αθικτες θα μείνουν οι παρακάτω, που περιλαμβάνουν αρχιτεκτονικά μέλη από ιερά τα οποία είχαν καταστρέψει οι Πέρσες: μάρμαρα της κρηπίδας του κατεστραμμένου προ-Παρθενώνα, 26 μαρμάρινους ημιτελείς αρράβδωτους σπονδύλους, πώρινα κιονόκρανα του «αρχαίου ναού» και μέλη του θριγκού (επιστύλια, τρίγλυφα, μετόπες και γείσα).

Η διευθύντρια της ΥΣΜΑ, Βάσω Ελευθερίου, σημείωσε πως θα απαιτηθούν δύο με τρία χρόνια. Στο μεσοδιάστημα η ΕΣΜΑ και η ΥΣΜΑ θα προετοιμάσουν και άλλες μελέτες για το τείχος.-Αγγελική Κώττη

ΑΥΤΟΨΙΑ ΣΕ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

ΚΑΣ: «Πράσινο» για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης
Μελέτες για την αποκατάσταση περιοχών του βορείου τείχους της Ακρόπολης, που πρέπει να συντηρηθούν για λόγους στατικότητας και ασφάλειας, εγκρίθηκαν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Μια από αυτές τις περιοχές βρίσκεται βορειανατολικά της βόρειας πρόστασης του Ερεχθείου, όπου σώζονται σημαντικές μαρτυρίες: Αρχιτεκτονικά μέλη από τον αρχαϊκό ναό και τον προ-Παρθενώνα, όπως η σειρά των αράβδωτων σπονδύλων, τα οποία ενσωματώθηκαν κατά τη Θεμιστόκλεια οχύρωση και είναι σήμερα ορατά από απόσταση, το στηθαίο (πάνω μέρος) του κλασικού τείχους (της εποχής του Θεμιστοκλή) σε πλήρες ύψος, καθώς και λαξεύματα στην εσωτερική πλευρά, τα οποία αποτελούν τεκμήρια για την αυλή του Ερεχθείου (από την οποία δεν σώζονται παρά μόνο ίχνη της, όπως η πώρινη θεμελίωσή της).
Η περιοχή πάσχει κυρίως από διαβρώσεις και οξειδώσεις που δημιουργήθηκαν από τα σιδερένια στοιχεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τις αποκαταστάσεις του Ν. Μπαλάνου, όπως συνδετήρες και λάμες στους οριζοντίους αρμούς, ενώ τα τσιμεντοκονιάματα για τη συγκράτηση των διαβρωμένων μελών επιδείνωσαν την κατάσταση. Οι προτάσεις που πήραν το «πράσινο φως» αποσκοπούν στην αποκατάσταση της περιοχής, στην εξασφάλιση της στατικής επάρκειας και στην αισθητική αναβάθμισή της.
Ωστόσο, μια άλλη περιοχή του βορείου τείχους, προς το δυτικό άκρο, κοντά στα Προπύλαια, δημιούργησε μεγάλη συζήτηση μεταξύ των μελών του ΚΑΣ. Κι αυτό γιατί η μελέτη προέβλεπε την καθαίρεση τμήματος του τείχους, που έγινε τον 15ο αιώνα, με σκοπό την αποκάλυψη μέρους της κλασικής οχύρωσης, η οποία όμως διασώζεται μόνον εσωτερικά, καθώς το μέτωπό της έχει καταστραφεί σε βάθος τουλάχιστον 1-2 μ. Η μελέτη πρότεινε να ξηλωθεί το μεσαιωνικό αυτό τμήμα, να αποκαλυφθεί το κλασικό και να συμπληρωθεί με νέο υλικό.

Η πρόταση προκάλεσε την παρέμβαση του προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, που, μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε μη αναστρέψιμη την επέμβαση, αναφέροντας ότι και το μεσαιωνικό τμήμα είναι αρχαίο, ενώ η μελέτη προτείνει την ανακατασκευή ενός «τείχους του 21ου αιώνα», με νέο υλικό και χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τον τρόπο δόμησής του. Εξάλλου, όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, η Θεμιστόκλεια φάση του τείχους σώζεται περιμετρικά σε διάφορα σημεία, ενώ μια από τις παρατηρήσεις που έγιναν ήταν να συμπληρωθούν και να συντηρηθούν μόνον οι κάτω οκτώ σειρές της κλασικής περιόδου που σώζονται στο συγκεκριμένο τμήμα, ενώ οι μεσαιωνικές να παραμείνουν ως έχουν.

«Η Αθήνα ήταν από τις σημαντικότερες μεσαιωνικές πόλεις του κόσμου και δεν μας έχει μείνει τίποτα. Ό,τι ίχνη υπάρχουν βρίσκονται στα τείχη. Αν τα ξηλώσουμε και από εκεί θα είναι έγκλημα», τόνισε ο κ. Αθανασούλης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνοντας ότι είναι υπέρ των μεγάλων αναστηλώσεων, αλλά είναι διαφορετικό όταν κατεδαφίζεις και φτιάχνεις κάτι καινούργιο. Το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητη την αυτοψία των μελών του στο επίμαχο σημείο και την επαναφορά του θέματος με τη συνεισήγηση των αρμοδίων διευθύνσεων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων. Για όλα τα παραπάνω υπήρξε ομόφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ.www.ethnos.gr/

Κρήτη : ανακάλυψαν αρχαιολογικό θησαυρό του 5ου αι. π.Χ.

Ένα από τα πιο γραφικά ψαράδικα χωριά, ο Λέντας, 73 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Νομού Ηρακλείου, είναι χτισμένο στη θέση της αρχαίας των Κρητών πόλεως του Λεβήνα

Πρόκειται για έναν συχνό τουριστικό προορισμό καθώς η ομορφιά του φυσικού τοπίου είναι απαράμιλλη ενώ η φήμη των θεραπευτικών ιαματικών υδάτων, περνά τα ελληνικά σύνορα.
Αφήνοντας πίσω το χωριό Μοίρες, οι ταμπέλες θα σας οδηγήσουν στον Λέντα.(ΣΣ ή Λέοντα παρακείμενος λόφος ομοιάζει με καθιστό λέοντα) Η διαδρομή θα σας μαγέψει, ενώ η βόλτα με τα πόδια είναι απαραίτητη.
Έτσι ακριβώς συνέβη με τον κ. Ευάγγελο Μπεξή και τον κ. Αδριανό Μπεζουγλώφ. Οι δύο αρχαιολόγοι, λοιπόν, γνώστες της ιστορίας της περιοχής, θέλησαν να περιηγηθούν με τα πόδια στον λόφο.
Όπως εξηγεί στο o κ. Μπεζουγλώφ, γλωσσολόγος, στην περιοχή και συγκεκριμένα στον λόφο
υπάρχουν διάσπαρτα κομμάτια από αρχαιολογικά αντικείμενα.

Έκαναν διακοπές στην Κρήτη και βρήκαν αρχαία αξίας

Η έκπληξη του κ. Μπεζουγλώφ ήταν μεγάλη όταν ανακάλυψε πως το πράσινο, όπως λέει, αντικείμενο που έβλεπε μπροστά του – και αρχικά πέρασε για σκουπίδι – τελικά ήταν ένα γυναικείο ειδώλιο.
«Πρόκειται για ένα ειδώλιο σπάνιας ομορφιάς και μεγάλης αρχαιολογικής αξίας. Η πρώτη εικόνα μας δείχνει πως τοποθετείται στα τέλη του 6ου με αρχές 5ου αιώνα π.Χ. Είναι αυστηρού ρυθμού, έχει αμυγδαλωτά μάτια, μακριά κόμη, φέρει χιτώνιο και απεικονίζει μια ιέρεια ή θεότητα. Το ειδώλιο είναι από ορείχαλκο ενώ τα μάτια φαίνεται να είχαν πολύτιμους λίθους, λόγω του κενού που υπάρχει σήμερα μέσα», λέει  o αρχαιολόγος Ευάγγελος Μπεξής.

Η ανακάλυψη της «Κυράς του Λέντα»

Καθώς οι κ.κ. Μπεξής και Μπεζουγλώφ περιηγούνταν στον χώρο του Ασκληπιείου του Λέντα με την παρέα τους, την προσοχή του δεύτερου τράβηξε ένα πολύ λεπτό κομματάκι από κάποιο αγγείο. «Το έπιασα στο χέρι μου και το θαύμασα. Ακριβώς δίπλα ήταν κάτι που έμοιαζε με σκουπίδι. Ήταν πράσινο. Το πέρασα αρχικά για αναπτήρα και πήγα να το πιάσω για να το πετάξω. Όμως τραβώντας το, ανασύρθηκε ένα ειδώλιο 12 εκατοστών από το έδαφος. Δεν έχω λόγια για να περιγράψω πώς αισθάνθηκα».

Αμέσως, κάλεσαν την αστυνομία η οποία παρέλαβε το αγαλματίδιο και το μετέφερε με προσοχή στην εφορεία αρχαιοτήτων Ηρακλείου που θα εξετάσει και θα χρονολογήσει το ειδώλιο.

Εάν τελικά αποδειχθεί πως το γυναικείο ειδώλιο είναι του 5ου αιώνα, αυτό σημαίνει πως υπήρχε πριν από τη δημιουργία του Ασκληπιείου. «Το γεγονός πως βρέθηκε στην κορυφή του λόφου μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως επρόκειτο για αγαλματίδιο μινωικής λατρείας και επομένως πάμε ακόμα πιο παλιά δηλαδή ίσως και να μιλάμε για 2η ή και 3η χιλιετία π.Χ» τονίζει  ο κ. Μπεξής.

Εκ του  CNN Greece

Στον Λέοντα εμφανίστηκαν οι αρχαιότεροι θολωτοί τάφοι  των πρωτομινωικών χρόνων

ΔΕΣ ΕΝΤΟΣ    ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗΣ 

Θωρακίζονται εννέα μνημεία – σύμβολα του Αιγαίου

Πολιόχνη ,η αρχαιότερη ευρωπαϊκή πόλη.

Η πανάρχαιη πόλη της Πολιόχνης και το ιερό των Καβείρων στη Λήμνο, το Κάστρο της Μυτιλήνης, η Νέα Μονή της Χίου, το Κάστρο της Χίου και ο Ι. Ναός Αγ. Γεωργίου Συκούση στον οικισμό Αγ. Γεωργίου Συκούση στη Χίο μπαίνουν στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 του ΥΠΠΟΑ που ξεκίνησε από τα νησιά του Αιγαίου.

Πρόκειται για παρεμβάσεις σε χώρους και μνημεία-σύμβολα για τα νησιά της Λέσβου, της Λήμνου και της Χίου, συνολικού προϋπολογισμού 7.247.112€. Τα έργα αυτά στην πλειονότητά τους θα
υλοποιηθούν με τη μέθοδο της αρχαιολογικής αυτεπιστασίας από τις ίδιες τις εφορείες Αρχαιοτήτων.

Μέρος του αρχαιολογικού χώρου της Πολυόχνης

Η Πολιόχνη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους του προϊστορικού Αιγαίου, τα οικιστικά κατάλοιπα ενός σπουδαίου κέντρου της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, το οποίο ευρισκόμενο σε καίρια γεωγραφική θέση, στις παρυφές του ΒΑ Αιγαίου, απέναντι από τα μικρασιατικά παράλια και την Τρωάδα, διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο κατά την 3η χιλιετία π.Χ. (έργο προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης, με προϋπολογισμό 2.829.900,00€.).

Κάτοψη του ιερού των Καβείρων στη Λήμνο

Το Ιερό των Καβείρων στη ΒΑ Λήμνο (αρχές 7ου αι. π.Χ.) αναπτυσσόταν σε δύο πλατώματα και είχε τρεις οικοδομικές φάσεις, την αρχαϊκή, την ελληνιστική και την υστερορωμαiκή.
Τα ερείπιά του αντιπροσωπεύουν την τελευταία περίοδο ύπαρξης του ιερού και μαρτυρούν τη μακρά επιβίωση της λατρείας των Καβείρων στη Λήμνο.

Κάτοψη του ιερού των Καβείρων στη Λήμνο 2

 Ίσως η καταστροφή του οικοδομήματος και το οριστικό τέλος του ιερού να οφείλονται στην καταστροφική μανία των πρώτων χριστιανών στα τέλη του 3ου ή στα αρχές του 4ου αι. μ.Χ. (ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου, με προϋπολογισμό 1.638.400,00€).

Το Κάστρο της Μυτιλήνης, που χρονολογείται από τον Μεσαίωνα

Το Κάστρο της Μυτιλήνης είναι αξιόλογο παράδειγμα πόλης-κάστρου και ένα από τα ισχυρότερα κάστρα της Ανατολικής Μεσογείου. Αποτελούσε τον πυρήνα άμυνας και άσκησης της διοίκησης της πόλης κατά τη μεσαιωνική περίοδο, έχοντας καταλάβει μία φυσικά οχυρή θέση, στην κορυφή μιας μικρής νησίδας που χωριζόταν από τη στεριά διαμέσου του Ευρίπου των Μυτιληναίων (στερέωση – αποκατάσταση ΒΑ περιβόλου, με προϋλογισμό 800.000,00€).

Το Κάστρο της Χίου είναι το σημαντικότερο μνημείο του νησιού

Το Κάστρο της Χίου αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της πόλης και το σπουδαιότερο οχυρωματικό μνημείο του νησιού.
Το τμήμα του χερσαίου τείχους που θα αποκατασταθεί, από τον Προμαχώνα Α έως και τον Προμαχώνα Γ, είναι το πιο προβεβλημένο τμήμα του μνημείου, άμεσα ορατό από το λιμάνι της πόλης και από το εμπορικό κέντρο της (προϋπολογισμός 800.000,00€).

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Γεωργίου στη Χίο που χρονολογείται από τους μεσοβυζαντινούς χρόνους

Το μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής Χίου χρονολογείται στα μέσα του 11ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του ελλαδικού χώρου. Το Καθολικό του ανήκει στον τύπο των οκταγωνικών ναών και διατηρεί λαμπρό ψηφιδωτό διάκοσμο. Το μνημείο είναι εγγεγραμμένο στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. O παλαιός πυρήνας του ναού Αγίου Γεωργίου στον οικισμό Αγίου Γεωργίου Συκούση Χίου χρονολογείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους, ανήκει στον οκταγωνικό τύπο ναών και αποτελεί το πιστότερο αντίγραφο του Καθολικού της Νέας Μονής Χίου.
Με τη συντήρηση των τοιχογραφιών στο βυζαντινό τμήμα του ναού του Αγίου Γεωργίου θα ολοκληρωθεί το έργο της ανάδειξης ενός σημαντικού μνημείου της Χίου και ενός σπουδαίου δείγματος της μεσοβυζαντινής αρχιτεκτονικής (προϋπολογισμός 1.574.000€).

Εκτός από τα παραπάνω, άλλα τρία έργα Πολιτισμού, με φορείς υλοποίησης τις εφορείες Αρχαιοτήτων στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα, επίσης με τη μέθοδο της αρχαιολογικής αυτεπιστασίας, εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Ο ναός της Επισκοπής στη Σίκινο, πρώην μαυσωλείο ελληνορωμαικής περιόδου

Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται σε 3.100.000€ και αφορά: τη στερέωση – αποκατάσταση του εμβληματικού ναού της Επισκοπής στη Σίκινο, το εντυπωσιακότερο μνημείο της Σικίνου, καθώς πρόκειται για ρωμαϊκό μαυσωλείο που μετασκευάστηκε σε χριστιανικό ναό.

Το παλαιό σχολείο στη Χώρα της Κύθνου θα γίνει μουσείο

Τη μετατροπή του παλαιού σχολείου στη Χώρα Κύθνου σε μουσείο. Και την ανάδειξη της αρχαίας ακρόπολης (Μόντε Σμιθ) της Ρόδου, τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της πόλης, από την κλασική εποχή και την ίδρυση της πόλης το 408 π.Χ.

Αρχαία Ακρόπολη Ρόδου

Όλα αυτά τα έργα στοχεύουν να αποδώσουν στο κοινό επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους με πολύπλευρο παιδευτικό-ερευνητικό-πολιτιστικό χαρακτήρα, που θα αποτελέσουν πόλο έλξης επισκεπτών και θα δώσουν νέα πνοή και κίνητρο για την ενίσχυση του τουρισμού τόσο στα μικρά νησιά της άγονης γραμμής, όπως η Σίκινος και η Κύθνος, όσο και στα μεγαλύτερα νησιά, όπως η Λέσβος και η Ρόδος.   Αντιγόνη Καράλη «ΕΘΝΟΣ»

    ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ    

ΕΔΩ

ΠΟΛΙΟΧΝΗ ΛΗΜΝΟΥ: Το Αρχαιότερο Βουλευτήριο Στον Κόσμο

Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ

ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΟΛΗ 

ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 

Τὸ ἀρχαιότερο ,περί το 2.500 π.Χ. , Βουλευτήριο στον κόσμο ,είναι  ἐκείνο ποὺ ἀνακαλύφθηκε ὕστερα ἀπὸ τὶς συστηματικὲς καὶ πολυετεῖς ἀνασκαφὲς τῆς Ἰταλικῆς Ἀρχαιολογικῆς Σχολῆς στὴν Πολιόχνη τῆς Λήμνου, Ὡστόσο τὸ βουλευτήριο τῆς Πολιόχνης, ὅπως εἶναι γνωστό, ἀποτέλεσε δημόσιο κτήριο συναθροίσεων τῶν κατοίκων καὶ πρόδρομο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ ∆ήμου κι ὄχι τῶν σημερινῶν Κοινοβουλίων.Ἡ κατασκευή, ποὺ φυλάσσεται σὲ καλαίσθητο θόλο, συνοδεύεται ἀπὸ πληροφορίες γιὰ τὸ ἱστορικὸ μέρος αὐτοῦ τοῦ σημαντικοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου.

ΤΟ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟΝ

Αρχαιολογική παπαγαλία και άλλα τινά ….

ΕΩΣ ΠΟΤΕ ΘΑ ΑΝΕΧΟΝΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΤΗΝ ΜΠΟΥΡΔΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΦΟΒΕΡΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΜΕΡΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ ;….. ΕΩΣ ΠΟΤΕ ΤΑ ΜΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΑΦΗ- ΕΔΩ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ -ΘΑ ΑΝΑΜΕΤΑΔΙΔΟΥΝ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ  ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ -ΕΣΤΩ ΑΠΟ ΑΓΑΠΗ – ΜΕ ΕΝΑΝ ΤΟΜΕΑ ;

ΕΝΑΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ -ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ «ΤΙΜΗΣ»-…..ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΑΜΕΣΩΣ ΟΙ ΑΛΛΟΙ «ΣΧΕΤΙΚΟΙ» ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ ΑΝΑΜΕΤΑΔΙΔΟΥΝ…..

Μπορεί να πρόκειται απλώς για μια μικρή χρυσή χάντρα, διαμέτρου μόλις 4 χιλιοστών, όμως αποτελεί τεράστια ανακάλυψη για τους Βούλγαρους αρχαιολόγους, οι οποίοι πιστεύουν ότι βρήκαν το παλαιότερο χρυσό τεχνούργημα στην Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο.   Η χάντρα βρέθηκε σε έναν προϊστορικό οικισμό στη νότια Βουλγαρία και χρονολογείται από το 4.500-4.600 π.Χ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, αυτό σημαίνει ότι είναι περίπου 200 χρόνια παλαιότερη από τα χρυσά αντικείμενα της Εποχής του Χαλκού που είχαν βρεθεί το 1972 στη νεκρόπολη της βουλγαρικής πόλης Βάρνα.   «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι είναι παλαιότερη από τον χρυσό θησαυρό της Βάρνας. Είναι μια πραγματικά σημαντική ανακάλυψη. Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό χρυσό αντικείμενο, όμως είναι αρκετά μεγάλο για να αποκτήσει τη δική του θέση στην ιστορία», σχολίασε ο Γιάβορ Μπογιατζίεφ, αναπληρωτής καθηγητής στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. 

Ο Μπογιατζίεφ πιστεύει ότι η χάντρα δεν ήταν «εισαγόμενη», αλλά κατασκευάστηκε στην περιοχή, κοντά στη σύγχρονη πόλη Πάζαρτζικ. Αυτός ο προϊστορικός οικισμός, το πρώτο «αστικό» κέντρο στην ηπειρωτική Ευρώπη, κατοικείτο από ανθρώπους που έφτασαν στην περιοχή από την Ανατολία γύρω στο 6.000 π.Χ. και είχαν αναπτύξει έναν «υψηλό πολιτισμό», υποστηρίζει ο καθηγητής. «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εδώ υπήρχε μια αρχαία πόλη, αν τη συγκρίνουμε με εκείνες της Μεσοποταμίας», εξήγησε.

 «Όμως μιλάμε για έναν οικισμό που προηγήθηκε των Σουμερίων κατά περισσότερα από 1.000 χρόνια», πρόσθεσε. Ο σουμεριακός πολιτισμός, που αναπτύχθηκε γύρω στο 5.000 π.Χ. στη νότια Μεσοποταμία (σημερινό Ιράκ), θεωρείται σήμερα ο πρώτος «αστικός πολιτισμός».   Η χρυσή χάντρα ζυγίζει 15 εκατοστόγραμμα και ανακαλύφθηκε πριν από δύο εβδομάδες στα ερείπια ενός μικρού, προϊστορικού σπιτιού. Η αρχαιολογική σκαπάνη μέχρι στιγμής έχει φέρει στο φως έναν οικισμό που καταλαμβάνει έκταση 100-120 στρεμμάτων, ο οποίος περιβαλλόταν από ένα οχυρωματικό τείχος ύψους 2,8 μέτρων. Σύμφωνα με τον Μπογιατζίεφ, οι ειδικοί που εργάζονται στις αρχαιολογικές τοποθεσίες της Μεσοποταμίας θεωρούν πόλη οποιονδήποτε οικισμό καταλαμβάνει έκταση μεγαλύτερη των 70-80 στρεμμάτων.   Στην περιοχή έχουν βρεθεί επίσης περισσότερα από 150 πήλινα ειδώλια πουλιών, κάτι που σημαίνει ότι πιθανότατα οι κάτοικοι λάτρευαν τα πουλιά. Ο οικισμός καταστράφηκε από εχθρικά φύλα που εισέβαλαν από τα βορειοανατολικά γύρω στο 4.100 π.Χ.   Η χάντρα θα εκτεθεί στο Ιστορικό Μουσείο του Πάζαρτζικ (ΣΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΔΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ)_αφού προηγουμένως εξεταστεί και επιβεβαιωθεί η ηλικία της,(ΣΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΘΕΙ …ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ ΔΗΛΑΔΗ ΜΕ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ..ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΥΝ…!! ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ)  ανέφερε ένας εργαζόμενος στο μουσείο. …..

Κατ’αρχάς έχει βρεθεί και άλλη παρόμοια χάντρα από την φωτογραφία που μας δίνει το Ροϋτερς …Εκεί το δίνουνε οι Βούλγαροι «αρχαιολόγοι » που μάλλον πρέπει να ανήκει η αρχαιολογία στην Βουλγαρία στο υπουργείο Τουρισμού παρά Πολιτισμού … Αρκετά παλαιότερα και δεν είναι καινούργιο, ,αλλά δεν είναι αυτό το θέμα… 

    ΛΟΙΠΟΝ.ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΕΊΤΕ ΚΑΙ ΕΣΕΙΣ ΑΛΛΑ ΑΤΝΙΚΕΙΜΕΝΑ ΙΔΙΑΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ …«ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΧΡΥΣΗ ΧΑΝΤΡΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ » ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ ; …..ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΟΛΛΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΑ ΑΡΤΙΟΤΕΡΑ ΚΑΙ  ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ;     

35 από τα χρυσά δακτυλιόσχημα περίαπτα του Νεολιθικού Θησαυρού του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου του μεγαλύτερου ανάλογου συνόλου σε ελληνικό μουσείο ,είναι από το 4500 π.Χ.

ΑΥΤΑ ΕΔΩ ΑΣ ΠΟΥΜΕ;…. ΔΕΝ ΕΧΕΤΑΙ ΠΑΡΑ ΝΑ ΠΑΤΕ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ  ….ΚΑΙ ΝΑ ΤΑ ΔΕΙΤΕ ….

Χρυσά περίαπτα από σφυρήλατο έλασμα που παριστάνουν σχηματικό κλαδί ή κέρατο και γυναικεία μορφή είναι του 4500 π.Χ.

Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να προσέλκυσης τουρίστες για να ανέβει το εισόδημα της χώρα σας αγαπητοί «αρχαιολόγοι » …

Σημαντικά στοιχεία για το Βωμό και το ιερό του Διός στο Λύκαιο Όρος

Νέα σημαντικά ευρήματα ήρθαν στο φως κατά τις φετινές ανασκαφές στο ιερό του Διός στο Λύκαιο Όρος, στο νοτιοδυτικό άκρο της Αρκαδίας, εκεί όπου κατά την τοπική παράδοση γεννήθηκε και ανατράφηκε ο βασιλιάς των θεών.

Στη νοτιότερη κορυφή του Όρους, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 1400μ. και με πανοραμική θέα σε όλη την ηπειρωτική Πελοπόννησο, εντοπίζεται ο βωμός τέφρας για τις θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία, ενώ στο οροπέδιο χαμηλότερα έχουν αποκαλυφθεί τα μνημειακά οικοδομήματα του κάτω ιερού, όπου ελάμβαναν χώρα κατά την αρχαιότητα φημισμένοι αθλητικοί αγώνες, τα Λύκαια.

Γενική άποψη του κάτω ιερού με το διοικητικό κτήριο, τη στοά, τον ιππόδρομο, το στάδιο και τα λουτρά

Το αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα, προϊόν ελληνοαμερικανικής συνεργασίας που ξεκίνησε το 2004, απέδωσε σημαντικές νέες πληροφορίες σχετικά με το βωμό. Από την κεραμική των ανασκαφικών τομών πιστοποιείται ανθρώπινη δραστηριότητα στο ύψωμα ήδη από τη νεολιθική εποχή και κατά τη διάρκεια της πρώιμης και μέσης εποχής του χαλκού.

 Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο το ύψωμα αυτό αναδεικνύεται σε σημαντικό ιερό κορυφής και συνεχίζει να αποτελεί τόπο λατρείας και κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους. Οι θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία, κυρίως αιγών και προβάτων, υποδεικνύουν συνεχή λατρευτική δραστηριότητα στο βωμό ήδη από το 16ο αιώνα π.Χ. έως και την ελληνιστική περίοδο.

Η ταφή μετά από την αφαίρεση των πλακών Ανθρώπινη ταφή στο μέσο του βωμού τέφρας με τις καλυπτήριες πλάκες στην περιοχή της λεκάνης 

Το καλοκαίρι του 2016 στο μέσο του βωμού και πλησίον μίας πλατφόρμας λαξευμένης στο φυσικό βράχο εντοπίστηκε για πρώτη φορά και ανασκάφηκε ανθρώπινη ταφή με προσανατολισμό Ανατολή – Δύση. Ο σκελετός, σε ύπτια θέση και σε άριστη κατάσταση διατήρησης, είχε αποτεθεί εντός στενού ορύγματος, που δημιουργήθηκε μέσα στις επιχώσεις από την τέφρα και τα καμένα χώματα.

Λείπει μόνο το κρανίο του νεκρού, ενώ σώζεται η κάτω γνάθος. Το στενό όρυγμα ήταν επενδεδυμένο στη βόρεια και νότια πλευρά του από αδρά δουλεμένες πλάκες, ενώ δε βρέθηκε επένδυση στο ανατολικό και δυτικό όριο του ορύγματος. Πλάκες κάλυπταν την περιοχή της λεκάνης του νεκρού.

Το μήκος του τάφου με τις πλάκες ανέρχεται σε 1.52μ. Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη ο σκελετός ανήκει σε άτομο – πιθανόν άνδρα – εφηβικής ηλικίας, η δε κεραμική που προέκυψε από την ανασκαφή χρονολογείται κυρίως στο τέλος της μυκηναϊκής εποχής, υποδεικνύοντας ότι η ταφή ανήκει πιθανότατα στον 11ο αιώνα π.Χ., μετά από την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων, στην περίοδο της μετάβασης από την ύστερη εποχή του χαλκού στην πρώιμη εποχή του σιδήρου, σε μία εποχή κατά την οποία ο βωμός ήταν σε λειτουργία.

Άποψη του διαδρόμου με την κλίμακα

Από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής, γραπτές πηγές αναφέρουν ανθρωποθυσίες πάνω στο βωμό του Λυκαίου Όρους, αλλά στις ανασκαφές που είχαν διενεργηθεί έως σήμερα στο χώρο δεν είχαν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά. Σε εξέλιξη βρίσκεται η επιστημονική μελέτη του σκελετού και παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πρώιμο ακόμα να εξαχθούν συμπεράσματα για τις συνθήκες θανάτου του νεκρού, η εξέχουσα θέση της ταφής στο μέσο του βωμού και ο προσανατολισμός της καταδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία της.

Ανασκαφές διεξήχθησαν φέτος και στο κάτω ιερό. Μεταξύ των σημαντικότερων νέων στοιχείων περιλαμβάνονται μία μνημειακή λίθινη κλίμακα στο ένα άκρο και μία εντυπωσιακή αψιδωτή είσοδος στο άλλο άκρο του διαδρόμου του 4ου αι. π.Χ., από όπου προφανώς οι αθλητές προσέγγιζαν τον ιππόδρομο και το στάδιο.

Στο διοικητικό κτήριο – γνωστό παλαιότερα και ως ξενώνας – βρέθηκε μία μεγάλη πήλινη σίμη. Δυτικά της στοάς και ανατολικά της κρήνης, σε ένα κυκλικό φυσικό σχηματισμό εμφανή στο google earth, οι ανασκαφές έφεραν στο φως δύο καλοδιατηρημένους αγωγούς, μία λίθινη λεκάνη και τα ίχνη τοίχου, πιθανόν από το – μαρτυρούμενο στις πηγές αλλά μη εντοπισμένο έως σήμερα – ιερό του Πανός. Εντός του ιπποδρόμου συνεχίστηκε η αποκάλυψη του αρχαίου καταστρώματος, ενώ η έρευνα στην περιοχή των λουτρών του 4ου αι. π.Χ. έφερε στο φως οικοδομικά κατάλοιπα παλαιότερων φάσεων. Οι ανασκαφές στο ιερό θα συνεχιστούν έως το 2020.

Το ερευνητικό πρόγραμμα Λυκαίου Όρους αποτελεί μία ελληνοαμερικανική συνεργασία υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Συνδιευθυντές του προγράμματος είναι η δρ. Άννα Βασιλική Καραπαναγιώτου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, και οι δρ. David Gilman Romano και δρ. Mary Voyatzis από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.ΕΚ ΤΟΥ ΥΠ.ΠΟ

………………
https://www.scribd.com/embeds/320831966/content?start_page=1&view_mode=scroll&access_key=key-0Cdpb2lIdG77nAnHcZ2q&show_recommendations=true

Στη σκιά της αρχαίας βελανιδιάς

Υπάρχει μια γωνιά στην Αθήνα του αυγουστιάτικου καύσωνα όπου μπορείτε να σταθείτε στη δροσιά μιας μαντικής βελανιδιάς, ακούγοντας το θρόισμα των φύλλων της ανάμεσα σε αρχαίους ψιθύρους. Είναι η μυστηριακή ατμόσφαιρα που δημιουργεί το θέμα αλλά και το στήσιμο της περιοδικής έκθεσης «Δωδώνη. Το μαντείο των ήχων», που μαγνητίζει τους επισκέπτες του Μουσείου της Ακρόπολης.

Ενα από τα υποστυλώματα της αίθουσας μετατράπηκε έξυπνα σε τεχνητό δέντρο με 8.000 πράσινα φυλλαράκια βελανιδιάς, όπου μαθαίνουμε για την ιστορία του, την ιερή φηγό που με το σφύριγμα των φύλλων της απαντούσε ο θεός στα ερωτήματα των ανθρώπων.

Η μεγάλη οθόνη βίντεο δεξιά βοηθά σε αυτό το νοητό ταξίδι στη στενή κοιλάδα ανατολικά του Τόμαρου, όπου το διάσημο ιερό της ήταν το θρησκευτικό κέντρο της βορειοδυτικής Ελλάδας. Το αρχαιότερο μαντείο στην ελληνική επικράτεια ήταν το ιερό της Δωδώνης, όπως επιβεβαιώνεται και από τις αναφορές στα ομηρικά έπη.

 Στον Ηρόδοτο, όταν το επισκέφθηκε, είπαν την ιστορία του. Οτι ξεκίνησαν δύο μαύρα
περιστέρια από τη Θήβα της Αιγύπτου με κατεύθυνση το ένα στη Λιβύη (όπου ιδρύθηκε το ιερό του Αμμωνα Δία) και το άλλο στη Δωδώνη. Εκεί κάθισε σε μια βελανιδιά, το ιερό δένδρο του πατέρα των θεών, και με ανθρώπινη λαλιά είπε πού έπρεπε να ιδρυθεί το μαντείο.

Λένε πως στις ρίζες της, απ’ όπου ανέβλυζε νερό, κατοικούσαν ο Δίας και η τοπική σύζυγός του η Διώνη. Εκεί πήγε και ο Οδυσσέας λίγο πριν από το τέλος της περιπλάνησής του για να πάρει τη συμβουλή του Δία:

Έπρεπε να φτάσει κρυφά ή φανερά στην Ιθάκη;

Ανθρώπινη αγωνία

Στη Δωδώνη έφταναν από κάθε άκρη ρωτώντας τον θεό για τις δουλειές τους, το ταξίδι και την περιουσία τους, τους δούλους, τις σχέσεις τους, τα χρήματά τους. Απόδειξη, οι μολύβδινες πινακίδες (χρηστήρια ελάσματα), που αφ’ ότου αποκαλύφθηκαν στην τουρκοκρατούμενη ακόμη Δωδώνη από τον Κωνσταντίνο Καραπάνο, αλλά κι αργότερα στις ανασκαφές του Δημητρίου Ευαγγελίδη καθώς και του Σωτήρη Δάκαρη, έφεραν στο φως την ανθρώπινη αγωνία. Χαραγμένα ερωτήματα προς τον Δία Νάιο και τη Διώνη – αν, λ.χ., η βαρυχειμωνιά οφείλεται σε κάποιο παράπτωμά τους, αν θα παντρευτεί η κόρη της οικογένειας όπως στην περίπτωση της Θάλειας και σε άλλες περιπτώσεις, ποια θα ’ναι η δική τους ευτυχία. Θα είναι, όπως ρωτάει κάποιος, «ευτυχισμένος εάν παντρευτεί την κόρη του Φιλωνίδη και αδελφή του Παμφίλη;».

Η Μύρτα είναι μια γυναίκα που στο τέλος του 5ου αι. π.Χ. συμβουλεύεται τον Δία και τη Διώνη σε αμφίγραφο ορθογώνιο έλασμα που φέρει επτά αναδιπλώσεις: υπάρχει ενδεχόμενο να μείνει χήρα; Καθώς φαίνεται κάτι είχε στον νου της.
Ο σύζυγος ήταν άρρωστος, ίσως και κάπου εξαφανισμένος. Γιατί σε άλλο έλασμα θέτει διπλό ιδιωτικό ερώτημα: «Θα είναι μονιασμένα τα παιδιά της;» κι επίσης «θα ξαναπαντρευτεί;».
Το ζευγάρι Βουκόλος και Πολυμνάστη ρωτάει για το ποιες θρησκευτικές ενέργειες πρέπει να ακολουθήσουν για να αποκτήσουν γιο που θα τους ζήσει.
Στα μέσα του 4ου αι. π.Χ., η Κλευνίκα, που θέλει και αυτή να αποκτήσει παιδιά, ρωτάει το ζευγάρι των θεών «αν θα πρέπει να αλλάξει άνδρα για την απόκτησή τους». Συχνά είναι τα ερωτήματα για την προίκα, τα μάγια και τις κλεψιές.
Ο Σίνδος είναι αυτός που «έκλεψε τα λουλούδια;» ρωτάει κάποιος σε μια επιγραφή, ενώ άλλος ζητάει από τον θεό να του δώσει σημάδι για χρήματα που του έκλεψαν: «Μήπως υπαίτια είναι η Χιόνη;».

Από το θρόισμα των φύλλων του δένδρου, το πέταγμα των πουλιών που φώλιαζαν σε αυτό, το κελάρυσμα του νερού στην ιερή πηγή, καθώς και τους ήχους των χάλκινων λεβήτων γύρω από τη βελανιδιά, οι μάντεις ερμήνευαν την απάντηση του Δία. Οι επισκέπτες (σημειώνει ο Σωτήριος Τσέλικας στον εξαιρετικό κατάλογο της έκθεσης) έγραφαν τα ερωτήματά τους σε ένα μολύβδινο έλασμα, έπειτα το δίπλωναν και στην εξωτερική πλευρά του χάραζαν το όνομά τους ή ένα αναγνωριστικό σημαδάκι. Τα ερωτήματα παραδίδονταν στην ιέρεια κι εκείνη απαντούσε τραβώντας κάποιου είδους κλήρους με θετικές ή αρνητικές απαντήσεις ή ονόματα θεών. Τα τυλιγμένα ελάσματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές μαρτυρούν ότι κάποια δεν ανοίχτηκαν ποτέ. Οσο για τις απαντήσεις, ήταν έτσι διατυπωμένες ώστε να τους εξυπηρετούν όλους.

Η σημασία του μαντείου

Σε αυτή την έκθεση με τα μικροσκοπικά εκθέματα, τις ανθρώπινες αγωνίες και τα διλήμματα, ο επισκέπτης μαθαίνει κάθε λεπτομέρεια για το παλαιότερο ελληνικό μαντείο και τη σημασία του στον αρχαίο κόσμο. Πήλινα και χάλκινα αντικείμενα ύστερης εποχής του Χαλκού αποκαλύπτουν την ταυτότητα των πρώτων κατοίκων, την αρχέγονη λατρεία της Μητέρας Γης, την κυρίαρχη παρουσία του θεού Δία στο ιερό, τις μαντικές ικανότητες της βελανιδιάς, την ανθρώπινη αγωνία για το μέλλον… Ανάμεσα στα εκθέματα παρουσιάζονται και αφιερώματα όσων ζητούσαν την απάντηση των θεών. Εντυπωσιακά και τα νομίσματα, στα οποία ο επισκέπτης διακρίνει τον πολιτικό ρόλο του μαντείου, αλλά και τη σχέση του με τον βασιλιά Πύρρο της Ηπείρου.

Ο 210 σελίδων καλαίσθητος κατάλογος είναι απαραίτητη αγορά από το πωλητήριο του μουσείου. Ισως και μια βόλτα ώς το εστιατόριο, που έχει ετοιμάσει γιαννιώτικες λιχουδιές με αφορμή την έκθεση, η οποία θα μείνει ανοιχτή έως τον Ιανουάριο.

Με αυτή την ιδέα, ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής, όπως και με την προηγούμενη έκθεση, κατάφερε να εξάψει το ενδιαφέρον του κοινού, κυρίως να το παρακινήσει να ταξιδέψει και να γνωρίσει κι άλλους τόπους της χώρας με μεγάλη ιστορία. Αλλωστε η Δωδώνη, όπως εύστοχα τονίζει ο έφορος Κωνσταντίνος Σουέρεφ, «έχει πολλές όψεις, σε επίπεδο φιλολογίας, αρχαιολογίας και Ιστορίας». Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων μπορεί να είναι το επόμενο βήμα του επισκέπτη, μια καλή ευκαιρία για γνώση και απόδραση από την Αθήνα.

Ξεχασμένος κρατήρας στο Αρχαιολογικό

Οσοι πάντως επιμένουν να χαίρονται την ηρεμία της πόλης τον Αύγουστο, μια επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο επιβάλλεται. Το αριστούργημα της μεταλλοτεχνίας του κρητομυκηναϊκού κόσμου, προϊόν των ανασκαφών του Ερρίκου Σλήμαν στις Μυκήνες το 1876, είναι καλή αφορμή. Ο «κρατήρας της μάχης», 140 χρόνια από την ανακάλυψή του, βγήκε εδώ και λίγες ημέρες από τις αποθήκες του ΕΑΜ στο πλαίσιο του «Αθέατου Μουσείου».

Ένα μεγάλο αργυρό αγγείο από τους βασιλικούς τάφους του περίφημου Ταφικού Κύκλου Α που προέκυψε από ανασύσταση με ελάσματα αργύρου. Βρέθηκαν στον τάφο IV, είναι μέρος των ταφικών δώρων σε νεαρό πρίγκιπα (16 αι. π.Χ.) και αναπαριστά ανάγλυφη σκηνή μάχης δύο αντίπαλων ομάδων πολεμιστών πάνω από έναν πεσμένο οπλίτη.
Το ενδιαφέρον της ιστορίας του είναι ότι, ενώ κτερίσματα του Ταφικού Κύκλου Α χρυσά και αργυρά είναι μέρος των πιο διάσημων αντικειμένων του μουσείου, τα αργυρά ελάσματα που το αποτελούν, δεν αξιολογήθηκαν αμέσως.
Το αγγείο που οι επισκέπτες πηγαίνουν να θαυμάσουν στην αίθουσα του Βωμού αποκαταστάθηκε χάρη στην αρχαιολόγο Αγνή Ξενάκη–Σακελλαρίου με τη βοήθεια των συντηρητών του Εθνικού Αρχαιολογικού.
Σε αυτήν έδωσε τη δεκαετία του ’60 ο τότε διευθυντής του Μουσείου, Χρήστος Καρούζος, την ευκαιρία να μελετήσει εκ νέου το υλικό, που δημοσιεύθηκε το 1974. Με τη βοήθεια των σημειώσεων του αρχαιολόγου Παναγή Σταματάκη, ο οποίος συμμετείχε στις ανασκαφές, και ανακαλύφθηκαν το 2003 στο αρχείο του Μουσείου, μαθαίνουμε πως στο εσωτερικό του κρατήρα υπήρχαν 7 αργυρά, 5 χρυσά κύπελλα κι ένα αλαβάστρινο ρυτό.

Σήμερα μιλάμε για το μεγαλύτερο αργυρό αντικείμενο της μυκηναϊκής αρχαιότητας.

Έχει περίτεχνο ανάγλυφο διάκοσμο και στο κυρίως τμήμα του αναπαριστάται η μάχη δύο ομάδων πολεμιστών: τέσσερις με οκτώσχημες ασπίδες εναντίον τεσσάρων με πυργοειδείς ασπίδες κι ένας στρατιώτης που κείτεται στο έδαφος.    ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΚΑ-www.kathimerini.gr/